Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
- NAZKA EMAN. Dar asco, repugnar. � Batzuek eskuetan artziak ere nazka ematen dute. Sor Bar 96. Niri
ezteust emoten nazkarik. Or Tormes 69. Baztar guzitan nazka eman du / zabaldu dezun dotriñak. Imaz Auspoa
24, 158. Nazka zemaidane niri beñepein baserriko lanak. TAg Uzt 31. Salatu dit txakurrek nazka ematen diotela.
Mde Pr 101. Bizitzak nazka ematen. Or Aitork 83. Nazka ematen zidan, batez ere, gizartearen zioak, egia utsa
zalako. Txill Let 84. Sorbatz biko aizkora gogorrarekin mastiak moztu itzatzu, orren aundia baldin bada nere
ospeak damaizun naska! Ibiñ Virgil 114. v. tbn. JAIraz Bizia 105. � (Con determinantes). � Ziraiki mota hau
hain da higuingarria, hanbat nazka ematen daut. Birjin 374. Zenbat eta geiago gogoratu, nazka geiago ematen
dute guda sortu eta jeiki-arazi duten gizon oiek. Eizg 126. Nazka pitin bat eman dit puntu onetan bere
lotsagabekeriak. Txill Let 84. Pentsamendu onek nazka ta iguiñik biziena ematen dio. Vill Jaink 111.
- NAZKA-NAZKA EGIN. v. nazkatu.
nazkadura, naskadura (Dv, A). � "Naskadura (Mih), dégôut" Dv.
nazka erazi. v. nazkarazi.
nazkagarri (G-azp-bet; Lar, Añ, Izt 3r y 15r, Dv (G), H), naskagarri (Dv, H, Zam Voc (G)), nazkarri (AN-larr),
naskarri (B). Ref.: A (naskarri); Asp Leiz2 (nazkarri); Izeta BHizt2; Gte Erd 257. � Repugnante, abominable,
asqueroso. "Dégoûtant" Dv. "Ken zazu gizon naskarri ori emendik" A. "Aspertuta nauka nazkagarri orrek! (Gazp)"
Gte Erd 257 (junto a aspergarri, gogaikarri, nardagarri, etc., de otras zonas). AxN explica nardagarri
(429) por nazkagarri. � Baña anima kondenatu batek, ai zeñ itsusi izugarria bere gorputza topatuko duen! Zeñ
nazkagarria. Cb Eg II 146 (Dv LEd 260 naskagarria). Oi, ala munduaren itsumendua handia baita, ta haren
zuzenkontratasuna nazkagarria! Birjin 60. Gura nazkagarri au geroztik gerora geiago zabalduaz joan zan
munduan. AA II 130. Loiak ta nazkagarriak dira bekatariaren lanak. AA III 317. Batzuek egongo dira gorputz
gloriosuakin ta ederrakin, bestiak gorputz naskagarri ta izugarriakin. Echve Imit (ap. H). Erdoi ta tortika likits
nazkagarri guztiak. Izt C 77. Leku nazkagarri artan. Arr GB 18. Arpegi nazkagarri artan eman zion laztan gozo
bat. Bv AsL 50. Sudurrentzat goxoa ta aosapaiarentzat nazkagarria. JAIraz Bizia 30. Aragi errearen usai
nazkagarria zabaldu zan. Anab Aprika 32. Bereala zabaldu zan sardiñ-zarren alako zoko ta busti usai
naskagarri ura. Ugalde Iltz 31. Iñor lekuko eukiteari naskagarri eretxi eutsan. Erkiag BatB 106. Lantegi
nazkagarria zan benetan ura. Salav 84. Zueri, ankapeko nazkagarri oiei ez dizuet jaramonik egingo. Berron
Kijote 54s. Begira nondik nora h "nazkagarri" horrek baduen zenbait indar, Axularrek eta bestek h-dun
euskalkia erabili zutelako, besteak beste. MIH 221. En DFrec hay 11 ejs. de nazkagarri, meridionales. v. tbn.
Gco II 7. It Dial 38. Lard 78. Aran SIgn 23. MSIgn 351. Aran-Bago ManMed 227. Inza Azalp 115. Eguzk GizAuz
115. Zait Sof 155. SMitx Aranz 215. Etxde AlosT 28. Mde HaurB 19. Or Aitork 156. SM Zirik 7. Txill Let 135.
Vill Jaink 175. Ibiñ Virgil 75. Naskagarri: Ag Kr 98. EG 1952 (1-2), 52.
� (Con -zko, adnom.). � Beste denbora aietan San Antoni eremuan bezela jartzen zitzaizkan diabruak bere
aurrian milla gauz itxusi ta nazkagarrizko itxura gaizto ta tentazio. Bv AsL 144.
nazkagarrikeria (H), naskagarrikeria (H). � Acción o cosa que produce repugnancia, asco. � Erromarrak
Yerusalemeko yauretxean egin zituzten itsuskeriak ta nazkagarrikeriak ukitzen ditu emen Yesusek aldeaurretik. Ir
YKBiz 409n. Europa ontan nazkagarrikeria besterik ez dago. JAIraz Bizia 18.
nazkagarriki (H), naskagarriki (H). � "Dégoûtamment, d'une manière propre à donner des nausées, de
l'ennuie, de l'aversion" H.
nazkagarriro. "Abominablemente" Lar.
nazkagarritasun (H), naskagarritasun (H). � "Qualité de ce qui est nauséabond, dégoûtant, fastidieux" H. �
Eta bere eskuan itxikitzen zuen urhezko khalitz bat, bere ematorokeriazko nazkagarritasunez eta zikinkeriez
bethea. TB Apoc 17, 4 (Lç, He abominazionez). Bere begien aurrean jartzen zaizka orain Jesusi erri guztien
pekatuak, dierri danen gaiztakeriak; gizaldi guzietako naskagarritasunak. Ezale 1897, 125b.
nazkagarritu (H), naskagarritu. (H). � "Devenir nauséabond, dégoûtant, fastidieux" H. AxN explica higuintzen
da (388) por nazkagarritzen da.
nazkagura. � Repugnancia. � Zenbat bider ikusten ditugu xamurtasun gabeko idazlan zakar ta totelak.
Idazkera orren erdoiak, gaurko irakurleari euskeraganako naskagura galgarri bat sortu oi dio. LMuj Olerti
1960, 195.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
913