Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
nasaikilan). v. tbn. MarIl 60. Etcham 102. FIr 136. JE Ber 39. Zerb IxtS 27. JEtchep 25. � Misionestentzat
lanean ariz zerbeit gehiago irabaziko zuela behar bada, [...] eta horrela nasaikixagotto bizi araziko zituela bere
etxekoak. Prop 1890, 108. � (vEys, H). "Amplement. Nasaiki dohat aldagarria, l'habit me va amplement" H.
�2. "Au. fig., d'une manière relâchée, librement, dissolument. Nasaiki bizitzea eramatea, mener la vie dans le
relâchement, dans la dissolution" H. �3. "Con frecuencia" A. � Zaitegi jaunak nasaiki aipatuko du Harpearen
mithoa. Lf in Zait Plat XXII.
nasaikiro (L, BN ap. A; Lar, H). � "Desembarazadamente" Lar. "Holgadamente" Ib. "Flojamente" A.
nasaikizun. "Qui est à élargir, à rendre plus ample. Nasaikizun dira saldu darotatzun esku-larruak, les gants [...]
demandent à être élargis" H.
nasaikor. � Licencioso, libertino. � Larga biar dira dibersino edo olgantza nasaikor ta peligrosuak. Mg CO
279.
nasailore. � "Nasailora (msLond), ulmaria (bot.)" A. � Errumatisen sendagailu ona da nasailorea (reine-despois).
Egunaria 2-8-1971 (ap. DRA).
nasaipen (V-gip ap. A Apend). � Tranquilidad. "Licencia, desenfreno" A Apend. � Baretasun, arte ta
nasaipena beragan dauan gizon apal, mazal eta gogo onekoa. Erkiag Arran 117.
nasaitasun (O-SP 222, SP (in m., sin trad.), Lar, Izt 36r, H). �1. Libertinaje, licencia, relajación. "Holganza"
Lar. � [Bo]ztasuna nasaitasunik gabe. Harb (ed. modificada por Hm) 66 (ap. SP). Nai dutelako bizi nasaitasun
guziaz, aldegiten dute Kristoren mai ederretik. Mg CC 209. Iragoten ditube urtiak nasaitasunik andijenetan. Mg
CO 241. Dantzazaliak santipikau gura litukee eureen nasaitasunak. fB Olg 176. Gizoneen ta emakumeen
nasaitasun laarregijak illundu eban errazoiaren argija. fB Ic I 26. An da gero jan edan ta nasaitasuna. JJMg
BasEsc 125. Beste guztijak bizi ziran nasaitasunian. Ib. 16. Zelan agertuko ete dira bere aurrian galdu dabeenak
joija garbija nasaitasuneko simaurtzeetan? Ib. 236. Griña zitalai nasaitasun askatu bat emotea. Itz Azald 191.
�2. (Lar, Añ, H, Zam Voc). "Floxedad, que no aprieta" Lar, Añ. "Ampleur, largeur" H. "Holgura, anchura" Zam
Voc. �3. (V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. Tranquilidad, calma; alivio, desahogo. "Holgura, tranquilidad.
Orduan alegindutako alkartasunak ekarri dabe mundura nasaittasun apur bat biargiñendako" Etxba Eib. �
Emun eusten nasaitasun onegaz. msOñ 226. Eztauka orrek, gaur, ezkondu zanean aña patxada ta nasaitasun.
Ag G 235. Ura egoera beltza! Etzaukan orduantxe nasaitasun ta atsegiñ andirik gure gazteak. Ib. 156. Lagun ta
adiskide zintzoaren illetetara joan izan ezpalitz, ez eukean aren barruak nasaitasunik izango. Erkiag Arran 169.
�4. (L, BN ap. A; Dv, H). "Abundancia, amplitud" A. � Aberats zazu ene errumeskeria zure bethetasun eta
nasaitasunetik. MarIl 126s. Izpiritu Sainduak [...] zaindu zioen bere graziarik baliosenen nasaitasun guzia. Ib.
92. Jainkoak bethetzen du graziaz eta benedikzionez halako nasaitasunekin, non ez baita sekulan izanen hunen
parerik. Jaur 349. Bakea dela bethi hire murru azkarren barnean, eta nasaitasun hire dorretan. Jubilau 1926, 75
(ap. DRA). � "Prodigalité, excès. Behar dena igortzera, nasaitasunik gabe, dépenser ce qu'il faut sans
prodigalité. Boztasuna nasaitasunik gabe, la joie sans excès" H (cf. supra Harb ap. SP). �5. "Libéralité. Miraz
nago zure bihotzaren nasaitasunaz, je suis dans l'admiration de la générosité de votre cœur" H.
nasaite. � Período de abundancia. � Zazpi urte nasaiteren ondotik zazpi urte gosete izanen zirela. Othoizlari
1959 (n.º 19), 225. Salduko omen du zazpi urte nasaite hetaz altxatu zuen ogia. Ib. 225.
nasaitu (V, L, BN, S; Lcc, Lar, Añ, H, Zam Voc). Ref.: A; Lh; Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg. �1. Aflojar,
ensanchar. "Afloxar" Lcc, Lar y Añ. "Tiramollar, término náutico" Lar. "Oinetakoak nasaitzea, rendre une
chaussure large" H. "Oiñgo aldi guztian kaliak nasaitzen diardue" Etxba Eib. "Prakak estugi neuzkan da
nasaitera eruaittut" Elexp Berg. � Senarrak tira egiten deutsanian zuk itxi edo nasaituten badozu arija, [...].
Astar I 275. Eure soiñekoak bere, eugaz batera azi ta nasaiturik iagozak. A BeinB 74. �2. Relajar(se) (ref. a la
moral, las costumbres...). "Se relâcher dans sa conduite, devenir libre, perdre de sa retenue" H. � Santa Teresak
beste birtute baleuke bere, galdu ta nasaituko lirate uda aldi baten alango piestetara duazan neskatillak. Mg CO
132. [Sendotasuna] ez nagitu ta nasaituteko neure ejerzizio santuetan. Añ LoraS 180. Nasaitu daigun dotrina au
al daigun guztia, dantza zaliai gusto emoteko. fB Olg 97. Oitura onak txartu eta nasaitutea. Itz Azald 206 (v.
tbn. 213). Baña osasunaren itxaropen ta bizitziaren gurari larregirik ez dozu euki biar, nasaitu etzaitezan
arimiagaz euki biar dozun arduran. Garit Veni mecum 49 (ap. DRA). �3. (V; H). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp
Berg. Tranquilizar(se), relajar(se). "Zure ikhusteak nasaitu nau, votre vue m'a consolé, m'a soulagé" H. "Berria
amaittu zanian, naiz galdu, nasaittu giñan" Etxba Eib. "Dirua eskutan ikusi zebanian nasaittu zan" Elexp Berg.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
898