Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
� Etim. Para su relación con lasai, v. FHV 324s.
nasaiagotu. � (Ref. a las costumbres, maneras...). Hacerse más abandonado, licencioso. � Burdinbideok, erriak
naastuagotu, oiturak nasaiagotu, izkerak bestelakotu eta nik dakit zenbat oker ekarri oi dituen batzuen aburuz.
Erkiag Arran 17.
nasaialdi (H (V, G)). � "Soulagement, dilatation de cœur, contentement" H. � O, nolako negar samurrak!
Nolako nasai aldiak ta biotzeko olgura ta askatutasunak! Mg CC 226. Illentzat biztugarria, / larrien nasai aldia.
AB AmaE 373. Platonen asazkaldirik (lasai-aldi, nasai-aldi) ederrena orixe zenuen, alegia, elkar-izketa
atseginak eta gorengoak. Zait Plat 23.
nasaibide. � Relajamiento. � --Zer egin biar dau kastidadeko botua egin dabenak ezkondu gura badau? --
Begiratu Jainkuaren aurrian ondo dan edo ez bere promes edo eskinien nasaibidiak topetia. CrIc 170.
nasaide. "Holganza" Lar.
nasaidura (Dv (que cita a Gy) � A). � Abundancia. � Olioak, berenaz hedakor delakotz eta indar emaile,
markatzen ditu Izpiritu-Sainduaren graziaren nasaidura eta indarra. CatJauf 110.
nasaiera (Lar, H (V, G)). � "Lassitud, lasamiento" Lar. "Nasaiera, holgura" A Morf 112.
nasaigarri (L, BN, S ap. Lh; Lar, H). �1. "Hijuela con que se ensancha lo que viene estrecho" Lar. "Eratxaki
behar diozu athorra horri nasaigarri bat, hertsiegi baita, il faut que vous ajoutiez à cette chemise un morceau
qui la rend plus ample, [...]" H. �2. (H). Licencioso. � Esango ditubela berba berdiak ta emon gaztiai konseju
gaisto nasaigarrijak. Mg CO 253s (CC 172 lasaigarriak). �3. (V-gip ap. Etxba Eib; H). "Qui est propre à
donner du soulagement, du contentement, du cœur" H. "Tranquilizador. Gaur an erabagi dana, munduarentzat
nasaigarrixa" Etxba Eib. � (Con -zko, adnom.). � Negarrok, ostera, pozezko ziran, bakezko, ezkerrezko,
nasaigarrizko. Erkiag Arran 186.
nasaikeria (V, L, BN, S; vEys, H, Zam Voc). Ref.: A; Lh. �1. Libertinaje; acción deshonesta, lasciva.
"Liviandad, lascivia" A. � Zeinbat gazte izango dira Madaleneak legez euren nasaikeriakaz errian berba-leku
andia imini izan dabeenak? Zav Serm I 12. Biurtu gura ditubee egun ain dontsubak nasaikerijako bidaunetara.
JJMg Mayatz (ap. H). Orditu ziran lurrean bizi ziranak bere nasaikerija agiriko ardauagaz. "Prostitutionis". Ur
Apoc (V) 17, 2 (He lohikeria, Ur lizunkeria). Liberalismoak edo Nasaikeria erreñukoak aginduten daben lekuan.
Itz Azald 212. Batzuk jai-egun santuetan egin daroezan nasaikeria eta nabarmenkeriak. Ib. 94 (v. tbn. 104).
Dantza nastuetan eta beste nasaikeria batzuetan. Itz Berb I 97. Ausardia dute nagusi, nasaikeria adiskide,
indarra lege, añenekoa ziri ta zigor. Ag G 217 (182 nasaikeri). Giriñetan gordin, irritzez gañezka,
nasaikerietara ta aragikerietara zoli. Zait Gold 188. E, e, e. Edari etxe-kalte, / nasaikerien ate, / tabernetan
alkate. NEtx LBB 364. � (Con -zko, adnom.). � Iru egun oneek dira mundukoentzat nasaikeriazko, guleriazko
eta ordikeriazko egunak. Itz Berb I 97 (lasaikeriazko en la versión guipuzcoana).
�2. "Choses qui tiennent de la prodigalité. Utzatzu holako nasaikeriak eta gauzak egin xuhurkiago, hurrikiago,
laissez ces prodigalités [...]" H.
- NASAIKERIA-ZALE. � Nasaikeria zale orregaz, zelan zenduzan / lotsagarriro zeure alabak jantzi loraz?
AB AmaE 440.
nasaiki (Gèze 317, Dv � A, H). � Tr. Documentado en la tradición septentrional no suletina y en algún autor
meridional moderno. �1. En abundancia, abundantemente; generosamente. "Nasaiki biltzea, récolter
abondamment. Nasaiki ematea, donner largement" H. � Ematen zaion guzia nasaiki pagatzen du. Dh 228.
Kontsolazione suerte guziez nasaiki gaindika bethe zuen. Jaur 160. Iduri du Jainkoak beharrena eman duela
nasaikienik. Dv Lab 195. Nahiz sokhorriak nasaikiago aurkhitzen diren. Prop 1876-77, 117. Neguan elhurra eta
haize bihurria nasaiki. Prop 1882, 191. Jainkoak emanen dio [...] eta mila aldiz nasaikiago, hain finki desiratzen
eta bilhatzen duen zorion osoa. Lap 44 (V 24). Lurraren laur izkinetarik gizonak nasaiki Elizaren arthalderat
bilduren dituena. Arb Igand 61s. Gizonari eta apezari doazkon on guziak nasaiki emanak ziozkan Jainkoak. HU
Aurp 107. Moisek makhilaz jorik eman zioten ura nasaiki. CatJauf 26. Han asetzen da bera nasaiki xingarrez.
Ox 94. Aritz ezkurrez beterik beren papoa nasaiki ase ondoan. Zub 101. Ogi, arno eta haragi izanen duzue, eta
nasaiki, bainan ez bakerik. Barb Leg 63. Nere baitarik ohiltzen ditut lurreko xede guziak / nasaikiago etor
dakitan goiko zorion bizia. Iratz 72. Sudurpekoa nasaiki azitzen utzi zun. Etxde JJ 67. Nasaiki jan dute /
hilbeltzeko zakhur / gosetuek. Mde Po 27. Odol gorri bazterretan / nasaiki ixurirenko. Casve SGrazi 152 (52
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
897