Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
narrazti guziak nekazariarentzat onuragiñak dirala. EgutTo 13-3-1920 (ap. DRA). Narraztien errestatzak eta
ziztuak bai, nabari zituen. FIr 149. Burrioak suga, sugandilla eta beste onelako narrazti batzuk jaten ditu.
EgutAr 4-12-1956 (ap. DRA). Edotariko abere narrasti ta iizeak. Ol Gen 1, 24 (Ker narrazti, BiblE narrastiak;
Dv zierpeak, Ur arrastakariak, Bibl herrestari). Itsasoa zala bide sortu ziran narrazti anima bizidunak eta
ortzipeko egaztiak. Or Aitork 401.
narrastu, narreztu (Bera). �1. (Aux. trans.). Creado por Arana Goiri en 1896, de narr 'narria' y el suf. -ztu (AG
975), no siempre distinguible de usos tradicionales derivados de narras. Arrastrar. � Voltairek ezeban mattetan
bere aberrija gaitz-lexera narreztu daulako. AG 864. Jazo zan mendi andi zurijaren tontorretik, aldats-bera,
edur-narra jausi zala, artzañen txabolatxubak batez narreztuten. BAizk Ipuin 5. Ezin narreztu atso zarren gonak
baño / luzegoko egatsak. JKort EuskOl 1931, 36. Yondone Antoni izutu zuten deabru guziek Baus-ko arkaizpera
narrastuko al aunate! Or Mi 115. Beste ikasleak ere ontzian etorri ziran arraisarea narrastuz. Ol Io 21, 8 (Ir
YKBiz 536 narraz). Sabela narreztu hesi gainetik eta kanpora jatsi zan. Osk Kurl 145. Orga ttiki bat, asto ttipi
ttipi batek narreztua. Ib. 65. Orra zergatik gizonek [...] mendi garaietan, lepoa teinkatuta, gurdi negartiak
narrazten dituten. "Trahunt". Ibiñ Virgil 105. v. tbn. Narreztu: Iturrondo JEL 1908, 209 (ap. NeolAG). �2.
naarraztu (Vc ap. A), narreztu. (Aux. intrans.). "Arrastrarse, reptar" A. � Naarrazki kaltekor eta izugarria
agian mitxirrika pollit eta iraingetsuaren urrean narrezten da. "Se arrastra". Zink Crit 34. Errautsetan ere
narrastuko zen, gizartearen indarraz eta ankerkeriaz harmaturik zetorren gizon hura maltzurkeriaz garaitu
beharrez. Mde HaurB 77. �3. "(V-m), entumecerse un miembro por un ligero calambre" A. �4. (V), narraztu
(V-gip). Ref.: A (narrastu, zarkuldu); Etxba Eib (narraztu); Elexp Berg. (Aux. intrans.). "Hacerse tardo y
arrastrado (el paso)" A. "Norbaiti (geienez zartzarutz) gorputza astundu, baldrastu, saskartu edo zatartu,
narrastu, pagotu dakionean, esaten da: urlia errime zarkuldu da, [...] se le hace el cuerpo pesado, tosco, torpe o
feo, se le arrastra y se le hincha" (V-m) Ib. (s.v. zarkuldu). "Avejentarse, decaer. Juan daneko urte betian, asko
narraztu da zuen aitta" Etxba Eib. "Volverse desaliñado o viejo. Oso narrastuta topau dot zuen aittajuna" Elexp
Berg. � Aren lengo arpegi argi eta ederra oso narrastua zegoan. Apaol 75. Fraiska eta Juane zeuden oso
narrastuak. Ib. 51. Iñaki zugatz lerdena, baña ezin narreztu leikian / sustarrak dauz, ba, Euzko-Abendan buru
gallena Ortzian. Enb 61. Atsegin loraz asetu ezin / narrasturikan gorputza. BEnb NereA 258. Benitoren biziera
asko narrastu zan. NEtx LBB 72. � Txita gogortutxoa zala, [...] gaixo egon zan puska baten, egoak bera bera
narrastuta, txurrunduta. Ayerb EEs 1917, 80. � "Volverse desapacible el tiempo". Goizian alako egualdi ona
zeuan da atsalderako ziero narrastu dau" Elexp Berg. � "Enredarse, empeorarse" DRA. � Partidu ortan gerta
ziranak / eztauzkagu, ez, aztuak, / asieratik aurretik ziñan, / gero gauzak narrastuak. Basarri "Azkarate ta
Atano" (ap. DRA). �5. "(Vc), hacerse haragán" A. � Len'e txukuña ziñaden eta / etzaitezela narrastu. Uzt EBT
114.
narrats. v. narras.
narratu. � Arrastrar. Cf. LUR-NARRATU. � Lazkak edo eralgiak berriz (gastuak) izugarriak izan bear dira,
ain toki urrutietatik orrenbeste lagun narratzen. Ayerb EEs 1915, 157.
narratx, -atz. v. narras.
narratzar. � Aum. de narra. � Narratzar astoa! / ez diguk gaur ik egin serbitzu gaiztoa. It Fab 263.
narraxka (det.). "Eguraldi narraxkea da gaur (G-goi)" Gte Erd 86.
narraz. v. narras.
narrazio, narrazione. � Narración. � Zeren anhitzek esku ezarri baitu narrazione baten skribatzera konplituki
gure artean zertifikatu izan diraden gauzéz. Lç Lc 1, 1. Arintasun eta osotasun bat ematen dio narrazioari.
Zarate ELit 119. Narrazio kutsua dagoenean ere, ordena libreago gelditzen da galdegaiari buruzko lege
honetatik. MEIG VI 144. En DFrec hay 8 ejs.
narrazko. "(V-arr-oroz-och-m), especie de narria que se hace con unos palitroques, para acarrear helecho" A.
narrazti. v. narrasti.
narre. v. narria.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
890