Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
erabiltzen dan aga" Urkia EEs 1930, 48. "Madera larga como el timón del carro, para ponerle cadena. Nardei,
madero corto que se une al yugo para enganchar la cadena" Iz ArOñ. Cf. dardai. v. lardai. �2. (AN ap. A � Aq
480 (G)). "Pedazo de cadena grosera con su herrón en la lanza que sirve para acarrear maderos" A. �3. "(V-arr),
palo que se pone sobre la carga de un carro para estibarlo" A.
� Etim. v. 1 lardai.
nardailer. "(S; Foix), détracteur" Lh.
1 nardaka (V; Mg PAb 134), nardeka (V-m, AN; Aq 192 (AN)), narteka (V-ger-m), naarteka (V-m). Ref.: A
(nardaka, nardeka, narteka, naarteka); Elexp Berg. �1. "Pértiga de la rastra o narria más pequeña que nardei,
vara del arado" A. "Nardakia (Mg), ¿pértiga?" Zubiau Burd. "1. pértiga corta con cadena adosada utilizada para
arrastrar la narria y otras cargas; 2. cuña de hierro con una cadena adosada, que se utiliza para acarrear troncos"
Elexp Berg. �2. "(V), esteva del arado" A.
2 nardaka. "(V-ple, G-azp), suciedad o costra de platos, fuentes, cara" A.
nardakatu. � Hartar. � Itz-jario goxoari demaiogun solasa. Iñor nardakatu gabe, ordea. TAg Y 1933, 21.
nardakeria (B ap. A). � Acción abominable, repugnante. � Zure Yainko Yaubek damaizun lurrera ezkero, ez
ikasi ango errien nardakeriak egiten. 'Abominationes'. Ol Deut 18, 9 (Dv izigarrikeriei, BiblE jokabide
higuingarriei).
nardamendu (T-L). � Repugnancia. "Agacement", "embêtement" T-L. � Aurkhitzen baduzu zerbait zure
bihotz hari gutiago lakhet zaionik, mirazazu nondik heldu den nardamendu hura eta zerk hura dakharken. SP
Phil 513 (He 520 desgostu eta herabetasun hori). Hark eztu gaitza baizen, bainan hunek gaitzaz lekhora
mesprezioa, higoindura, nardamendua eta beheramendua ere du. Ib. 215 (He 217 arbuioa).
nardarazi (Dv, H), narda arazi (AN, L ap. A). � Molestar, aburrir; causar repugnancia. "Causer du dégoût.
Nardarazten baduzu, si vous faites naître en lui le dégoût" Dv. � Artan ere nor ni baiñon itsusiagorik?
Nardarazten bainitun lagun gaiztoak ere. Or Aitork 34. Baldin bertzeak nardarazten badu atheari joka, nik
derautzuetet, [...] jeikiko dela bakearengatik eta emanen diozkala behar dituenak oro. Etcheb Zeruari 66 (ap.
DRA). Pentsatzen dut ez zaitudala sobera narda arazi ene haurkeriekin. Xa Odol 293. Nor da hor? Nor heldu da
ene nardarazterat? Otoizlari 1971 (n.º 64), 25.
nardarazle. "Celui qui fait dégoûter" Dv.
nardaro. "Asquerosamente" Lar.
nardaska. � Repugnancia (?). � Au gizadiaren naska / ta egiñaren nardaska / or dabilz berein itsutu dauzan /
atzaparrari miaska. Atutxa Mugarra (ap. DRA, que lo interpreta como "repugnante").
nardats. � Repugnante. � Gogoak eman zion antxe bertan lepo-zintzurretik elduta, pizti nardats bati bezelaxe,
mutillari burua zanpatu ta lertzea. TAg Uzt 102.
nardatu (L, B, BN; Volt 52, O-SP 224, Urt IV 227, Dv, H). Ref.: A; Izeta BHizt2. � Tr. Documentado sobre
todo en textos septentrionales. Al Sur se emplea en el s. XX con el sentido de 'despreciar', 'menospreciar' (v.
infra (3)). �1. (Aux. intrans.). Repugnar, tener asco; hartarse, hastiarse. "Asea zabiltza, ez da miresteko nardatua
izanik ere, vous êtes repu, il n'est pas étonnant que même vous soyez dégoûté" H. "(L, BN), disgustarse" A.
"Orrekin nardatu nitzen" Izeta BHizt2. � Gizonaren libratzeko etziñaden nardatu, / Birjinaren sabelean egitera
ostatu. EZ Man II 16. Nik irakhasten dut lurreko gauzen mesprezatzen, presentekoez nardatzen, bethierekoen
bilhatzen eta saporatzen. SP Imit III 43, 3 (Ip hastiatzen, Ol iguiten). Ase zara munduko kontentamenduez, ezta
mirakuillu nardatzen bazare plazer espiritualez. SP Phil 486 (He 492 nardatua izan zaitezen). Haiñ aise
irabazteaz baita yauna nardatzen. Gy 58. Hanitzak ziren ezin yasan zezaketenak haren sinhets errexa; gehiago
hartaz nardatzen zirenak. Hb Egia 23. Eskualdunak iduri du onthasun soberaz dagoela; beren baitharik heldu
diren onez nardaturik. Dv Lab 132. Laphurdiko seme bat [...] entzun dugu nardatua mintzatzen hemen gaindika
ikusi dituen Eliza-besta batzuez. Zby RIEV 1908, 84. Laster aseko dela eta nardatuko Frantzia odolezko eta
hertze zilatuzko ikusgarri okaztagarri horietaz. HU Zez 77. Heien gaixtakeria guziez nardatuak direla. Barb Sup
114. Gartxu-kanta entzun orduko nardatzen baitira, mozkorrak urez bezala. Or Aitork 127. Nardatuarena egiten
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 883
mende.