Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
nahineurtarte. "Derecho positivo, naitaraudea, naineurtartea" Lar.
nahinoiz (V-arr-oroz-och ap. A), nai noz. � Cuandoquiera. � Eta suerte ona datorrela nai noz / ez dalako
berandu beretzako iñoz. AB AmaE 421 (v. tbn. 419). Zeñek geiago ta obiak naiñoz jokatuko dautzut. Kk Ab I 90.
Ur gozoz asetzeko nai-noz ta edonun. Enb 146 (132 naiñoz). [Bertsolariak] izan dira, nai-noz ta nun-nai,
politikuak eurak baiño geiago, erri loetzanak esnatzeko. Onaind in AB Olerk 6.
nahinon, nainun (V-arr-oroz-och ap. A). � Dondequiera. � Nun daukat etorki gozoa, / au al da aurkitzen nai
non? AB AmaE 10. Eta atsegingarri aire au da nai nun. Ib. 411. Edurtzak ixoztuta mendi, baso ta nai-ñun. Enb
41. Edonoz ta nai-nun goraldu Euzkadi! Ib. 147. Australian, Japonen, nainun. Kk Ab II 108 (163 naiñun). En
DFrec hay 2 ejs. de na(h)inon.
nahinondik. � De dondequiera. � Odeiez gora nai nundik zabal dabillenean. AB AmaE 445.
nahinor (V-arr-oroz-och ap. A; naiñor V-ger-och ap. A). � "Quienquiera" A. � Auxe da [...] oraingo mundua, /
ezin leike nai nogaz bat egin burua. AB AmaE 223. Nai norentzat zerutik dakart kontentua. Ib. 333. Kapelea nai
nori eutsala erazten. Ib. 223. Illtera nai nok esango eban joiala. Ib. 454 (v. tbn. 227). Bururatuten jat eta nire
ustez naiñori bururatuko jako. Ibaiz 27-4-1902, 1. Au itzaltzeko beste ezpaita nainor. "Ninguno basta". Onaind
in Gazt MusIx 205.
nahinora, nañora. � Dondequiera, al lugar que quiera. � Au da kanta bat, mundu guztian, / zabaldu dana nai
nora. AB AmaE 140. Nañora eratorri. Eguzk LEItz 14. Gosiaz dauzan ardi gaxuak / nai-nora diran lez sartzen.
Enb 121. Eleizara ta nai-nora. Kk Ab II 104. Idia nainora etorri, buztarripean adarrak ibilli. EgutAr 11-14-
1956 (ap. DRA).
- NAHINORAKO. Para dondequiera. � Eukirik eun zaldiren / baño geiagoko / indardun burtariña / gertu nainorako?
Enb 198.
nahinoratu (naiñoratu V-ger ap. A). � "Llevar a cualquier parte" A.
naiño. v. nano; ñaño.
naio (Lar � H). � "Comedor, jalea, mandika, naioa" Lar.
naiodura. "1.º (Sal), hambre canina; 2.º (Sal), deseo vivo" A.
naipe. "Naipe" Lar.
nahipeko. � Sujeto a la voluntad (de). � Ez baita burua biotzaren bakideago, ez eskua agoari naipekoago,
Danemark-erriko yauralkia zure aitari baiño. Amez Hamlet 24.
naipen. v. nahimen.
naisi. v. nagusi.
nahistalki (nai- Lar � H). � "Descomimiento, ganas disimuladas" Lar.
nahita (V, G, AN, BN; Lar, Añ). Ref.: A; A EY III 306; Elexp Berg; Gte Erd 229. �1. Adrede, aposta,
intencionadamente, voluntariamente, queriendo. "(De) grado" Lar. "Voluntariamente" Lar y Añ. "Mutikuak
naitta apurtu dau florerua" Elexp Berg. "Barkatu, ez dut nahita egin (AN-5vill)" Gte Erd 229. Cf. infra
NAHITA ERE. � Bultzada bat emoeutsan [...] uste bage edo naita, ori eztakigu. Ag Kr 67s. Naita egiña.
'Voluntariamente'. Zait Sof 92. Anker aien eskuetan, nai-ta ziñan utzia. "Fuiste dejado voluntariamente". Or
Poem 544. Yakiñaren gañean eta naita? Or QA 104. Baso bat nai-ta erre duana, zigor astunaren diña da.
Munita 139. Bañan ez nitzaz urrikaldu, naita etorri naiz eta bakarrik egotera. Txill Let 21. Naita edo gogoz joan
diranak. Ib. 126. Nai-ta, ezaguera galtzeraño edaten danean. MAtx Gazt 76. Burutapen eta gogo loirik ez dezu
naita eukiko. Ib. 40. En DFrec hay 15 ejs. v. tbn. Lek in MEIG II 124. Berron Kijote 102.
�2. Queriendo. Cf. supra (1), JAUNGOIKOAK (HALA) NAHITA. v. NAHIRIK. � Ematen oi du lurrak, / Ark
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
867