Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
adibide nere jaioterrian. MEIG VI 102. v. tbn. Sor Bar 31. EusJok 38. A Ardi 37. Enb 166. Ldi IL 87. Arti Ipuin
66. BEnb NereA 53. Etxba Ibilt 458. Uzt Sas 32.
� (G-goi ap. EI 353). (Ante sust. det.). � Ematen diote oraziorako naikua gaia. Bv AsL 148. Txakurrak pasa
zuben / naikua larriya. Noe 23. Neuronek daukot naikoa konpondu-bearra. Or Tormes 43. Bere zuztarra
arakatzeko / ez da naikua gizona. BEnb NereA 63. Naikoa lana genduan. Uzt Sas 19. Une batian an ere bazan /
naikua bertsolaria. Ib. 271. Euskerak badaukala, / naikua ajia. Ib. 357.
� (Ante sust. pl.). � Mutil da neska, badabizkite / udaran naikoa lanak / beren gorputzak erakusteko. Basarri
164. Bizi eziñik badabilzkigu / guk naikua komeriyak. Uzt EBT 87.
� (V-ger-ple-arrig-oroz-m ap. EI 353). (Ante partitivo). � Eztaukat naikoa dirurik. Ag Kr 148. Ta bazterrak
erabiltzeko naikoa indarrik ez etxean! Ag G 206. Mundu onetan naikoa bizitzarik eroan ebala-ta. Bilbao IpuiB
89. Naikoa adimen zorrotz eta zitalkeririk euken areik ardura gitxigaz bizimodua atarateko. Ib. 159. Naikoa
dantzarik egin neban bart. Erkiag Arran 69.
�2. (nahiko, indet.; V, G-azp-goi-to-bet, AN-gip-5vill-araq-ulz-olza). Ref.: EI 353; Gte Erd 229. (Ante sust.
indet.; se han incluido tbn. en este apartado ejs. ambiguos de sust. con -a constitutiva). � Naiko arrai-gorri
arrapatuko dezute. PArt in Bil 174. Zu zaude ixillik, oraindik naiko denbora badaukaguta. Moc Damu 7. Badegu
naiko aberastasun guziak ornitzeko. Inza Azalp 104. Naiko bildur deutsot. Or Tormes 55. Ni ere naiko
etxekoandre naiz etxe onetan. Lab EEguna 90. Naiko toki [...] badago. Ib. 87. Naiko lan badu. Or Eus 328. Ba
dute naiko afari. Ib. 81. Naiko diru irabaztea. ABar Goi 49. Naiko maxio egin didazu, Agerre, ta utzi eidazu
pakean. TAg Uzt 288. Nahiko gudu izanen dugu, garraituz gure burua. Iratz 179. Naiko buruauste bereganatu
zuan. JAIraz Bizia 100. Nahiko elementu eman izan zaiola. Mde Pr 41. Naiko jende biltzen ez zitzaielako. Anab
Poli 91. Nobela baterako naiko gai eztagoela hemen. Arti Ipuin 60. Naiko burruka badaukat. Gand Elorri 90 (v.
tbn. 57). Aspalditxuan / babille naiko zarata. BEnb NereA 161. Berekin baitzeukan naiko desgrazi. Salav 70.
Naiko denbora badago. Lasarte in Mattin 27. Altxa zan Santxo ezurretako naiko-miñez. Berron Kijote 188. Gina
Lollobrigidak aski du nonbait begien aurrean agertzearekin [...]. Bera da nahiko pizgarri. MEIG I 159. v. tbn.
EusJok 95. Mok 20. Tx B 135. Alz Burr 42. Ldi IL 10. EA OlBe 21. Munita 90. Bilbao IpuiB 99. Etxde JJ 196.
Gazt MusIx 143. And AUzta 49. NEtx LBB 89. Uzt Sas 84.
� (G-azp-to, AN-gip-olza). Ref.: EI 353; Gte Erd 229. (Ante sust. det.). "Bastantes hombres, [...] naiko gizona
(G-to, AN-olza)" EI 353. � Naiko ogia jaten genduenean. Lard 75. Pensatzeko naiko gaia ematen zioten. Arr
GB 50. Bazeguan / naiko endrerua. PE 74. Badauka naiko buru-austia. Ud 51. Naiko artua ta gaztaña duben
baserritarra ez dago gaizki. Sor Bar 100. Naiko illarra badakazute oraindikan? Ib. 78. Naiko diruakiñ etxera.
Ib. 84. Egin dezu orrazten / naiko alegiña. Noe 24. Orren besuak ukabilkarako / badute naiko indarra. EusJok II
144. Modu orretan naiko diruaz / laixter dator amagana. Ib. 153. Naiko dirua egin du. Tx B II 85. Piñupean
naiko itzala bazenuke. Or Mi 51. Irten bear luke [...] naiko indarraren yabe. Ldi IL 146. Bart su-ondoan egin
digu naiko loa. Or Eus 135. Ta iru aurrekin, naiko lana badu. ABar Goi 23. Bazeraman berekin naiko egurpilloa.
SMitx Aranz 155n. Naiko egurra atera dute sutarako. Munita 64. Laborariek nahiko sosa badute.
JEtchep 30. Badezu naiko indarra. Uzt Noiz 116. Eta alaba maitatutzea / ez al da naiko dotea? Xa EzinB 136.
Zazpireun lagun bagiñan baña / bazan naiko janaria. Uzt Sas 271. Naiko astia emango dizu. Berron Kijote 151.
Naiko odola ta naiko izerdia kosta zitzaien. Ib. 146. v. tbn. Izt C 130. Zab Gabon 35. Arrantz 107. JanEd II 84.
Inza Azalp 126. Jaukol Biozk 66. Enb 161. TAg Uzt 255. Etxde AlosT 16. Anab Poli 81.
� (Ante sust. pl.). "Bastantes hombres, [...] naiko gizonak (G-goi-bet)" EI 353. � Zer zion gazetak? Sortu al
zezakien guzia, naiko gezurrak nastuaz. Goñi 37. Naiko okelak janagatikan. Tx B II 40. Eusko-gogolantzeari
naiko aldaketak eragin zizkioten. JMB ELG 75. Gero nahiko gereziak bilduko ditutzue. JEtchep 19.
� (V-ger-ple-arr-arrig). Ref.: EI 353; Gte Erd 229. (Ante partitivo). � Urte erdirako badut naiko giarrerik. Or
Eus 48. Ezpaiñak garbiketan badu naiko lanik. Ib. 369. Txomin Txikik-eta, Patxok-eta baeuken naiko jairik
Santiyago egunerako. Bilbao IpuiB 236. Naiko odolik ixuri dugu. Ibiñ Virgil 79. v. tbn. Anab Aprika 69.
� (Precedido de sust. indet.; se han incluido tbn. en este apartado ejs. ambiguos de sust. con -a constitutiva). �
Jaungoikoa berorixe etzaigu agiri, baña bai berak ez beste iñork egin eztezazken arrigarri naiko. Inza Azalp 30s.
Okel ederra, gizenki naiko / zenbait otorduko jana. Or Eus 226. Etxe artan du lan naiko. Ib. 74. Bazkal-orduraño
beta naiko genuela-ta. Txill Let 51. Ortik ere etiketa naiko sortzen. Gazt MusIx 57.
� (AN-olza ap. EI 353). (Precedido de sust. det.). "Bastantes hombres. [...] gizona naiko" EI 353. � Euskaldun
arraza / bizi zan tokitik / [Ignaziok] artu oi zituen / agurrak naiko. AB AmaE 115. Berekin du lana naiko. Or Eus
180.
� (G-nav ap. EI 353). (Precedido de partitivo). � Ondo zaindu zaidazan oñaze orduban, / olderik naiko dauko
bijotzak ostera. Laux BBa 46. Ipiñi egurrik naiko sukaldian. Ib. 6. Itzul-iraulirik naiko egiña naukazu nere
burutxo ontan [...] bidea asmatu bearrez. Markiegi in Ldi IL 12. Indarrik naiko, eguraldia / itxuraz joka baledi.
"Con ellas hay fuerza suficiente". Or Eus 331. Abere beltzik, zuririk naiko, / ez du sumatzen arean. "No divisa
ganado negro, sí bastante del blanco". Ib. 328. [Ori] langilleai alogerak erasteko ziorik naiko eztala diño Aita
Santuak. Eguzk GizAuz 141. Biok dozue arrazoirik naiko. Bilbao IpuiB 146. Izan eban Anastasik damurik naiko.
Ib. 201. Gozorik naiko badago / zu goian iruditzean. Gand Elorri 140.
�3. (nahikoak, pl.). � Oiek izango lirake, askoren iritziz, sari egokiak eta naikoak. Vill Jaink 99s.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
861