Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
nahikari (2)). Jakintza naikerietan, lillura gorenetan jausteko kalte-urbil aundia. "Manías sabias". Zink Crit 31.
Aragiak zirikatzen digu jan-edan naikeriaz eta loikeriaz. Inza Azalp 149. Or beko griñen / naikeri-itsaso
zakarra. Jaukol Biozk 27. Ordu artako gogo guztia eta nahi-keri bakarra [...] atheka estu artarik lehen bai lehen
ateratzea. FIr 186. Deabrua da zuen aita eta zuen aita orren naikeriak egin nai dituzue. Ir YKBiz 325. Freuden
libido, gizaki-griña, eta Adler-en indar nahikeria. Mde Pr 347. Gure naikeri ta griña gaiztoak itxutzen gaitute.
Etxde JJ 210. Biotza gorrotozko naikeritan ustelduta. Ib. 182. Euskalerriak beti izan ditu [...] seme txarrak,
alegia, beuren naikeriak irixte orde Erria saldu dutenak. Alt LB 105. Diruaren almenak eta kilikiliak gizonagan
eratzen dauan naikeria ta arrokeria. Erkiag BatB 138. Naikeri irol eta / ezbear oroz. "Gozo vano". Gazt MusIx
119. Ez dut sinesten oraino ere / galdua dela arraza, / segurago da gazten aldeko / nahikeria eskasa. Xa EzinB
56. v. tbn. Leon Io 1, 13. Or Aitork 281. Gand Elorri 159. JEtchep 47s. Zait Plat 35.
� Pretensión. � Halako giristinoek nahikeria dute xoilki bekhatuaren ez egiteko. Dih GirLeg (ed. 1897), 70.
Lustodinek ez zuen holakorik jasaiten ahal, eta entseatu da bere kontrakoen berdintzerat: nahikeria ez aski! Herr
16-7-1959, 3.
�2. "Naikeri (V-oroz-m), competencia" A.
nahiki (L ap. Lh; Dv, H (L, que cita a He), A). � "Velléité" Dv, que cita a Lg. "Voluntad débil y de poco efecto"
A. � Ez dezazula uste izan mintzo naizela nahiki ariñez, borondate flako eta agorrez. He Gudu 166. Bere
konzienziaren estatu tristea sentiturik eta ezaguturik konbertitzeko zenbait nahiki baitute. Ib. 164. Haren hitz
bakhar edo nahiki bat franko laite milla mundu suntsi-araztekotzat. Lg I 34. [Jainkoaren] nahikirik ttipiena
gizonen eginahal guziak baino infinituki gehiago da. Ib. 369. � Nola orhoit gaitezke orduko [Zeruko] gure
bozkarioaz [...], hiltzeko nahiki ta gutizia minenaz bethe gabe. "Désir de mourir". Birjin 516. Bere alegiñak [...]
bere naikiari dagozkionak eta gutxigo ere ez dira. "No corresponden ni con mucho a sus deseos". Zink Crit 13n.
nahikida (nai- Lar � H). �1. "Contento, gozo, contentamiento" Lar. � Ageri zen haren baithan bozkario bat ta
bere bizibideko nahikida hain seinalatu bat, non bedoikin khartsu baten molde oso batentzat eman baitzieken.
"Contentement". Birjin 298. Pilatos bildurti emeak, jende amorratu aiei naikida pixkat emateagatik agintzen du
[...]. Ag Ezale 1897, 126s. Jaungoikoaren farre-irria! / Neke gabeko atseden ordu ta naikidea (consuelo). Id. ib.
266b. �2. (nai- G? ap. A (que cita a Izt); Izt 36r, Hb ap. Lh). Deseo. � Jarri izan ziran [...] etsaiari erasotzen
[...] General Caro jaunari bere naikida betezen ziotela. Izt C 382. �3. (nai- Lar � H). "Competencia" Lar.
"Rivalité, compétition" H. �4. (nai- Lar � H). "Consentimiento", "contenta, en las letras de cambio" Lar.
nahikida. v. nahikide.
nahikidakor (nai- Lar � H). � "Contentadizo" Lar.
nahikidari (nai- Lar � H). �1. "Competidor" Lar. � Bañan urrengo kanturako gordetzen det naikidari
arroante aien arteratu zan gudaren kontaera. "Entre los dos soberbios rivales". Bil 165. �2. (nai- Lar � H).
"Consentidor" Lar.
nahikidatu (nai- Lar � H)). �1. Satisfacer, contentar. "Contentar", "contentarse" Lar. � Zeren ber-unhe
jaiertia Eizan bere gogara nahikidatu duten. Birjin 67. Bapildean izanen zarenean nahikidaturen zaitut zure
gutizien arabera. Ib. 222. Jokalari biak kantatu zutela guziz ongi eta utsaldiarik gabe, entzunleak naikidaturik
utzi zituzten moduan. Izt D 169. Guztiok itxiko ditut gaur naikidaturik. Iza EE 1881a, 129. Ezerekin ez dira
naikidatzen. Ezagun da Donosti ortan jende mañatia bizi dala. Sor AuOst 85. �2. (nai- Lar � H). "Competir"
Lar. �3. (nai- Lar � H). "Consentir" Lar. �4. (nai- G? ap. A; Hb ap. Lh). Desear. � Probinzia onek ezin
naikidatu dezake daukan baino ditxa geiago. Izt C 201. Zergaitik Gipuzkoako probinzia bere alde izatea guztiz
asko naikidatzen zeban lenagotanik ere. Ib. 286. Naikidatzen dan bezin ondo. Ib. 101. � Aize onen billa baldin
banabill, / guziro desalaitua, / ansi bizian, kezka illkorraz, / aspaldi naikidatua? "Si en busca de este viento /
ando desalentado, / con ansias vivas, con mortal cuidado". Otag CancB 329.
nahikide (BN ap. Lh; SP, Dv y A, que citan a O). �1. "Qui a même volonté, même prétention" SP.
"Competidor, rival" A. � Nahikide ezta adiskide. "Ton compétiteur". O Pr 325. Valladolidko batzaldira
(concursura) beste batzuekin agertu zan. [...] Naikide aietarik batek [...]. A EEs 1916, 304s.
�2. (nai- Lar � H), nahikida. "Contento, satisfecho, alegre" Lar. "Contentísimo está, naikide dago txit" Ib. �
Uste dute Jainkoa hetaz hagitz dela nahikide. Birjin 67. Ontsa nahikide ninteke mundua utzirik Bapilde batena
herts ahal baninteke. Ib. 195. Aski nahikida nintzela hartaz. Ib. 308 (tbn. nahikida ib. 300).
� Non Ama Eskolastika nahi-nahikide izan baitzen hetaz. Birjin 54.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
859