Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
a nahiago izanez / izanaz de Maister (III 7, 2) y Arrue (May 129). Emplean a veces la forma contracta naigo,
Etchahun (180), Agirre (G 66), KIkG (20), G. Mujika (PAm 72), Jaukol (Biozk 62), Orixe (Eus 77) y J. Irazusta
(Bizia 23). Hay además, salvo errata, naiako en PE (87 naiako nuke). v. supra, en (1), más ejs. de nahiago (con
sust. vbal. det. como complemento).
� Naiago dot to bat ze amabi emon deiat. "Más quiero". RS 40. Erraiten zuela ezen, etzela munduan harentzat
halakorik eta ez hark nahiago zuenik. Ax 90 (V 61). Eman balekio hautatzera ea zein lukeien nahiago [...]. Ib.
156 (V 104). Nahiago dut present hura / ezen ez mundu guztia. Gç 207. Jangoikoa bekatuz aserretu baño naiago
dut zuen atzapar gaiztoan bizia galdu. Mb IArg I 383. Ta urte bat emen baño naiago ditut irur egun [...]. Ib.
257. Edo nahiago balin baduzu emanen darotzut dirutan. Lg I 360. Nere esanak gorde nai ezpadituzu, naiago
badezu igaro deabruaren eskolara [...]. Mg CC 246. Igaro ditzakezu nai badezu guziak eta naiago badezu,
batzuek. AA I 497. Hargatik san Frantses Salesek nahiago du eztadin nor bere buruaz batere mintza. Dh 68. Ta
naijago ebeen milla bidar erre, pekatu mortal bat egitia baño. JJMg BasEsc 97. Naiago det onrakin pobre bizi /
ez aberats onrik ez derala. Bil 147. Naiago ditut ango bi talo / ta ez emengo milla erregalo. Ib. 79. Zer zinduke
nahiago? Berheala zerurat juan ala [...]. Laph 247. --Zer da Jangoikoa maitatzea gauza guzien gañean? --
Naiago izatea gauza guziak galdu, bera ofenditu baño. Legaz 24. Illarrekiñ legatza baño naiago nuke ollaskua.
Sor Bar 66. Ateraldia tzarrago, itsusiago eta nahiago duela iduri du. HU Zez 179. Neuk bere naiago dot guzurra
izan dediñ. Ag AL 98. Baña nik txotxo, diruak baño eu naiago aut. Echta Jos 97. Oraiko gazteek aire ergel batzu
nahiago dituzte. Barb Sup 106. Arrantzaleak [...] sagardua baño naiago izaten dute geienean ardao
zorabiatzallea. TAg Uzt 44. Naiago nuke, naiago, / nere burua bertan amildu / zure mende lotu baño. SMitx
Aranz 20. Eriotza bera naiago izango eben, nik uste. Bilbao IpuiB 213. Baño ez noakizu geiago esatera, naiago
zaitut alai eta pozdun. Anab Poli 134. Naiago dizkiat lapurrak bizilagun! Ugalde Iltz 58. Eta nizen bezalako
nahiago diat, diruz hanpatu moltsa idor bat izan baino! Larz Iru 116. Zer zuten? Nahiagoko ukanen samur edo
mutur bizi izan balira? "Ils auraient préféré". Ardoy SFran 324. Garai batian pelota gendun / ogia baño naiago.
Uzt Sas 325. Bena nik ja nahiago diñat ene xüdürra kunserbi. Casve SGrazi 108. Santa Grazi da ene herria
[...]. Hürrün izanagatik han nago, / besterik ez peitüt nahiago. Ib. 72. Eta nahiago nuke, mila bider nahiago,
uste hori ustel agertuko balitz. MIH 396. Zenbaitek, lanbidez, edo nahiago baduzue, ofizioz [...]. Ib. 229.
� Ez da nihor, gure artean, nahiago behar ez duenik, hanbatik hanbatean, Joben ongarria, ezen ez Salomonen
tronua. Lg I 339.
� (Con el vb. elidido). "Naiago an ez nintzen (AN-gip), naiago an ez neuan (G-azp)" Gte Erd 133. � Iuduek
etzuten nahi / halakorik aditu, / Barrabas ohoñ gaxtoa / nahiago libratu. EZ Noel 96. Zenbat enzunago anbat
zaleago, ta enzun naiago. Cb Eg II 174. Nahiago gauza guziak galdu, ezik Jainkoa ofensatu. CatLuz 18.
Nahiago bakea pagatu dirutan, / ezen ez gehiago izartu gerletan. Hb Esk 31. Zenbat eta geiago, / anbat eta
naiago! JanEd I 133. Edanago eta naiago, / beti egarriya; / nonbait legorra dago / arren eztarriya. Ib. 40. Lehen
ez zen pilotaririk pagatzen [...]. Desafioa handiago eta ihardoki nahiago. Zby RIEV 1908, 87. Gaur naiago biar
baiño. Ag AL 37. Etxeko ollo txuriya baño / kanpoko beltxa naiago. Noe 126. Baso txikiya baño / aundiya
naiago. JanEd II 141. Orain billera txoroak baño, / kanposantua naiago. Jaukol Biozk 88. Baña ango gauza
gustijak baño / Bizkargi neutzat askoz naiago. Enb 202. Ugazabak langille arrotzok naiago bertokoak baño.
Eguzk GizAuz 160. Emen esan badogu / berbarik deungaro, / Elexama Santiari, / parka eske naiago. Balad 199.
[Intxaur beltzak] lur ezea naiago. Munita 51 (v. tbn. 54). Gaxuxa, aiek lagun onak ditut, baiño zu naiago orain.
Etxde JJ 35. Ta nik [...] [lizunkeria] itzali baiñon artaz ase naiago. Or Aitork 198. Ta sekulan Juanbeltz aterako
ez bazuten ere, naiago. Anab Poli 28. Luzianok, baiña, bere narrua gorde naiago. Eta [...] bere etxera iges egin
eban. Bilbao IpuiB 233. Leio aundi ura [...] izan ez balitz, naiago. Anab Aprika 48. Eta ai! arnasak niregan
baiño / zeure barruan naiago. Gand Elorri 88. Naiago ganera! Erkiag BatB 64. Ez aztu mutil askok jaiillunabarrean
nolabaiteko neskak nai dituztela beren griñak asetzeko. Ajola gabea ta naiago. MAtx Gazt 75s. Il
naiago, pekatu egin baño. Ib. 46. Emen jendeak, itsu, / griña biziaz iltzea naiago. "Ama el morir". Gazt MusIx
117. Egunaz egin ez ditakena, zertako ez gauaz mentura? Etzuten funtsean gau beltzaren beharrik... ilargi xuria
nahiago baizik ez. "Et n'aimaient que mieux le clair de lune". Ardoy SFran 249. Aukeran jarri ezkero, / nik ondo
beltza naiago. Uzt Sas 134.
� (Con aux. intrans.). � Nahiago gara gorputzetik ilkhi eta Iaunarekin habitatzera ioan. Lç 2 Cor 5, 8. Nahiago
gaitzaitza ethorkizuneko peril handiari [...] iarri, presenteko trabaillu aphurrari baiño. Ax 147 (V 96). Nahiago
balin badira bere sendimentiari jarraiki [...]. Mst III 7, 3. Ta hil nahiago direlakoz batetan, eziez lüzez
herioaren beldürrian bizi. Egiat 251. Ala nahiago zarete hil oinhazerik ikharagarrienen erdian? Jnn SBi 149. v.
tbn. SP Imit III 7, 3. Tt Arima 56. Gy 242. Balad 176 (S).
� (Con aux. en concordancia con el objeto de la subordinada). � Nahiago zuen iendeekin baiño, Iainkoarekin
iharduki, nahiago zituen bere ongaitzak harekin iragan. Ax 146 (V 96). [Alferrek] nahiago dituzte bertzeren
onak zuzen edo makhur hartu [...] trabaillatu baiño. Ib. 43 (V 27). Nahiago tiat sofritu supliziorik handienak. Ch
III 6, 5. Ene semea, nahiago zaitut ikhusi humill eta pazient atsekabetan ezen ez [...]. Ib. 57, 1. Naiago ditut
galdu guztiak aren dibina majestadea baño. Iraz 69. Zere epeltasun nagi orretan baño ekusi naiago zinduzket
bekatuz illa. Mb IArg I 85. Eta nahiago baitituzte hek miseriaz perituak ikusi ezen ez [...]. Mih 84. Nahiago
duzkete irakurtu gazeta tzarrak onak baino. Elsb Fram 184. [...] baino lehen, nahiago nituzke jasan [...] eritasun
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
849