Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
NaEsZarr 1295. Ez zuen inoren jolaserako egin film hau, horren bidez mandatu bat [...] zabaltzeko baizik. MIH
320. Mezuan bertan, mandatuaren hitzez-hitzezkoan datzala honen izaera. MEIG IV 87.
v. tbn. Volt 274. Mg PAb 107. VMg 72. Lg I 352. Izt C 191. Ud 17. Otag EE 1882c, 534. Arr May 101. A
BGuzur 124. EusJok 121. Etxde JJ 121. Anab Aprika 57.
� Proposición (deshonesta). � Arnasa apur bat artu eban neska gazteak. Mutillaren mandatua isilik eukalako,
agian? Erkiag Arran 106.
� (Vc ap. A; H). "Il se prend pour chose secrète. Mandatu bat erranen darotzut, bainan beharrira, je vous dirai
un secret, mais à l'oreille" H. "Isilleko mandatu (Vc), secreto, confidencia" A (s.v. mandatu isil). � Sastre orrek
bazuen / ainbeste kreditu, / jaun orri egin zion / ixillik mandatu: andriak jakin gabe / nai zuela pagatu. Izt Po
165. Errokeri isilleko mandatu bat emon eutsan Txantonek. A BeinB 73.
� (V-gip ap. Etxba Eib). (Pl.). Recados, compras. "Gaztetan, Txarriduna'nian eitten zittuan mandatuak" Etxba
Eib. � --Mandatuan izan al zera? --Bai, amak igorrita. Etxde JJ 235.
�2. "Ordre, commandement" H.
- MANDATUA(K) EGIN. Dar el (los) recado(s), mensaje(s). Los ejs. con determinantes que significan 'hacer
(un, el...) recado' se incluyen en la primera acepción. � Neuronek ezin neio, baia / egingo digot mandatu, /
arenzat jaio ninzala ta / enagiala largatu. Lazarraga (B) 1204r. Guardatu gizonak eta aien mandatuak egin
Jangoikoari. El 46. Mattinek egiten ziok yaun hauz'aphezari fraiden aitaren mandatua hitzez-hitz. Elzb PAd 85.
Gure muthikoa kexatzen hasia baitzen, oraikoan bederen arrebari berari eginen ziola mandatua. Barb Leg 146.
Jainkoaren mandatu hau egin zion: Hoa, hik urrundu behar dituk Madianitak. Zerb IxtS 46. v. tbn. Erkiag Arran
74.
- MANDATU EGIN. Hacer proposiciones (frec. deshonestas). � Pretenditu ote deban emakumerik berak
mandatu eginik pekatu eragiteko. OA 160. Ezagutzen dezu iñuterian dantzara joaten bazera lendanaz mandatu
egiten diozun orrekiñ, jarriko zerala gizartean eseririk. AA III 554. Neskatilak eurak mandatu egin bear izango
deuste, ni dantzan ikusteko. A BGuzur 115. Astean hiru egun / lanean sartzen'tu, / bertze hiru egunez / egiten
mandatu. (Interpr?). Etcham 173. � (Con determinantes). � Neronek bere amari mandatua egin zioen eta ama
ere etzen munduko emazterik prestuena, beraz periletan izan ziren. Ax 350 (V 232). Iarraitunik izan eztuena,
mandaturik edo salhorik egin etzaikana [...] erran ahal diteke segurki bere ohorean dagoela. Ib. 350 (V 232).
Konsentitu nahi eztuelarik egiten zaion mandatuaren arauera egiteko. SP Phil 446 (He 450s egin zaion mandatu
lizuna). Prinzesak eztu hobenik egiten zaion mandatu desohorezkoagatik [...] bere gogoaren kontra heldu
zaionaz geroztik. Ib. 445 (He 449 egin izan zaion mandatu deshonesta). � "(Vc, Gc, Lc, B, Sal), pedir la mano,
invitar a casamiento" A. � Ezkontzeko mandatu / egin diyot atzo. Tx B II 26.
- MANDATU-EMAILE. Recadista, mensajero. � [Aingeruak] dira zerutikan datorzkigun mandatu-emalle
batzuek. Bv AsL 156.
- MANDATU IXIL (is- L, BN ap. A). "Secreto, confidencia" A. v. ixilmandatu. � Jainkoak zenbat mandatu
ixil bihotzera [...] eta nik berariaz guziak bazterrerat. Dv LEd 167.
- MANDATU-IXILKA. "(L), cuchicheando" A. v. mandatuka.
- MANDATUZ. Mediante encargo, por encargo. � Zeruko abisoak / ditugu mandatuz, / etsaia bentzitzera /
saiatzeko kontuz. Xe 330. Besteren mandatuz, [...] lanak prestatu genituenok aski moduz eta neurriz mintzatu
ginen. MIH 376. v. tbn. Mb OtGai 9, 178.
- MANDATUZ JOAN, BIDALI. "Mandatuz noa, je vais faire un message" SP. "Allegare, egitekoz, mandatuz
nihor bidali" Urt I 515.
2 mandatu (AN-ulz ap. EAEL 263). �1. Mandar, ordenar. "Nausiek mandatzen du errie reunitzeko" EAEL 263.
v. 1 manatu. � Erromako eliza sanduak mandatzen duen bezala (1557). TAV 3.2.6, 153. �2. "Envoyer
message" SP. �3. Desposarse. � Zure andreak erranik / zurekin dela mandatu / aspaldiko denbora untan /
eztela zurekin egondu (AN). "Con vos se desposó". A EY IV 347.
mandatugile (-ille Urt III 410, Lar, H), mandatu egile (Urt III 410). � Recadista, mensajero. "Bertzaldi batez
hautatuko duzu mandatugile ixilago bat, [...] un messager plus silencieux" H. � Ik ez dirak serbitu / mandatu
gilletzat? / Bien, errial ori / gorde zak iretzat. Bil 130.
mandatuka (L ap. A; Dv). � Cuchicheando. "Mandatuka haritzea, se parler à l'oreille devant d'autres
personnes" Dv. v. MANDATU-IXILKA. � Hartza ari baitzuan / hiri mandatuka, / zer erran daukan, niri /
aithorturen duka? Zby RIEV 1908, 764.
mandatuketa (SP). � Mensaje, recado, proposición. "Mandatuketan da, il est en message. Mandatuketara
igorria, envoyé en message" SP. � Botu sakratu hartaz burdinathe bortitz bat ezarriko baitu bere arimaren eta
erresoluzionearen kontrako mandatuketen edo eskhaintzen artean. SP Phil 414 (He 418 eskaintza).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
84