26.12.2012 Views

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan<br />

mandariniertze.� Mandarino. � Badituzte zuhamutze fruitukariak, abokatiertze, mangiertze, iranjatze,<br />

mandariniertze eta bertze asko. Prop 1897, 129.<br />

mandarin-sagar. � "Mandarin-sagarra, variedad de manzana (It 83)" Garate 1. a Cont RIEV 1930, 156.<br />

mandaritto. v. madaritto.<br />

mandarka. v. mandaska.<br />

mandarko (Sal ap. A Apend). �1. "Estropajo" A Apend. � Ezpelko ta mandarko / labe-xokoa xautzeko (BN). A<br />

EY IV 317. �2. mandareko (Ae ap. A Apend). "Pañales" A Apend.<br />

mandarra. v. 2 mandar.<br />

mandarran (Vc ap. A). � "Cencerro grande que cuelga del macho último de la recua" A. "Beti mandarranak<br />

ekarten ibili, hablar de cosas pasadas, litm.: andar siempre trayendo cencerros de macho (V-ger)" A EY III 321.<br />

v. MANDA-JOARE (s.v. mando).<br />

mandarri. �1. "Mandarria, mazo de hierro en los navíos, es voz Bascongada que significa el macho de herrero,<br />

síncope de mandaburnia de mandoa, macho, burnia, hierro" Lar. �2. "(V-ple), rodillo, piedra de pulverizar<br />

terrones y asentar carreteras" A. � Mandarri aundi batekin berdinduko duzu soroa len-bait-len. "Cylindro". Ibiñ<br />

Virgil 73.<br />

mandartazi. "(V), tijeras que se usan para esquilar machos" A. v. MANDA-GURAIZE.<br />

mandasein. v. mandazain.<br />

mandaska (V-m ap. A), mando-aska, mandarka (BeraLzM). � "Pesebre para machos" A. � An bazter batean<br />

eta mando aska batean, manta batzuekiñ bildurik, gizon beltz aundi bat. Urruz Zer 122. Onek mandaskea edo<br />

topaten yok eta ardauz betea topa be. Erkiag Arran 18.<br />

mandat. � Mandato, mensaje. v. 1 mandatu. � Orizu, Brigadiera, / arrastatzeko mandata, / untsa abisa zitie /<br />

amens eztadin ezkapa. AstLas 27.<br />

mandatalari. "Araban garia, bidian mandatalaria (G-nav), el pan en Alava, el recadista en el camino. 'Beti ogi<br />

eske dagoan aurrari esaten zaio'" Inza Eusk 1928, 233. v. mandatari.<br />

mandatalgoa (BN-baig ap. A; SP, Lar, H). �1. Mensaje, recado. "Mission" H. "Comisión" A. � Mandatalgoa<br />

haur bera sustanziaz egin izan zaion Iosefi, halaber artzainei ere erran izan zaienean, nola Salbadorea sorthu<br />

izan zaien. Lç Adv ** 4v (v. tbn. Mt 11, tít.). Haur da hatseandanik enzun ukhan duzuen mandatalgoá, elkharri<br />

on eritzi diezogun. Lç 1 Io 3, 11 (BiblE mezua). �2. "Office, charge de mandataire, commissionnaire" H.<br />

mandatari (gral.; Lcc, Volt 95, Mic 7v, SP, Urt I 72, Ht VocGr 341, Lar, Añ, Arch VocGr 198, Dv, H, VocB),<br />

mandari. Ref.: A; Asp Leiz; Iz ArOñ (mandataari); Etxba Eib. � Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur<br />

desde Leiçarraga. La forma mandari se encuentra en Etcheberri de Sara (403; quizá errata por -tari) y en Orixe<br />

(metri causa). En DFrec hay 6 ejs. de mandatari.<br />

�1. Mensajero, comisionado, embajador; delegado; apóstol. "Internuncio, mandatari bitartekoa" Lar.<br />

"Demandadera de monjas, joan etorlea, mandataria" Ib. "Gentilhombre, el que lleva al Rey algún pliego de<br />

importancia, ezkutari mandataria Erregeagana" Ib. "Mandadero" Lar y Añ. "Bilbo'ra ostera dabillen<br />

errekadistiak (mandatarixak) ekarriko detsu gauza ori" Etxba Eib. Cf. VocNav: "Mandatari, mandadero,<br />

hombre o mujer que se dedica a hacer recados (Baztán)". v. mandatalari. � Iainko Aitaren mandatari eta<br />

enbaxadore erakutsi izan baita. Lç Ins C 2v (v. tbn. ABC I 7v). Orduan mandatariak igorririk Iosefek erekhar<br />

zezan bere aita Iakob. Lç Act 7, 14. Dios Marteren mandataria ezpata bategaz salbaje aen arteti sartu zan.<br />

Lazarraga 1154v. Izotz zuria eurien mandataria. "Mensajero de lluvia". RS 511. Otsoak bere burua mandataririk<br />

onaena. RG B 13. Maiz etxetik hetara du / mandatari bidaltzen, / ea eztiren gargoro / Betleendik agertzen. EZ<br />

Noel 71. Mihia da bihotzaren mandataria, mihian da ezagun nor den bat bedera. Ax 396 (V 258). Mandatari<br />

hotza, berant abia, baratx ioan eta itzuli hutsa. "Le messager". O Pr 642. Inspirazioneak igortzen derauskigunaz<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

82

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!