26.12.2012 Views

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan<br />

nabezi (G-to, L). Ref.: A; Lh. � Glotón. v. nabasi (2).<br />

nabigatu (Urt I 212), nabegatu. �1. (Aux. trans. e intrans.). Navegar. � Itsasoan nabigatzen dutenentzat. INav<br />

3. Zuregana nabigatzeko / bi itsaso sainduetan. Gç 108. Jarri zen ühaitzian ta bost egün zen han nabigatü. Egiat<br />

159. Berarén konpañian nabegátu itsasogóntan. LE Urt ms. 23r (ed. 1846, 63 ugarotu). Nabegadua izan zan, /<br />

bederatzi illabetian, / mundu onetako, / itxasuaren gañian. (V-ger). Balad 194. �2. nabegatu (SP � vEys).<br />

"Nabegatzea, gobernatzea. Ongi nabegatzen da, il conduit bien ses affaires" SP. Cf. VocNav: "Navegar: [...]<br />

Dirigir o gestionar un asunto, expediente, pleito, etc. (Montaña, Zona Media)".<br />

nabigazio (Urt I 211), nabigazione, nabegazino. � Navegación. � Liburu hau da itsasoko nabigazionekoa.<br />

INav 1. Harmen eta nabegazinoaren manaiatzeko. ES 195.<br />

nabio. "Nave", "nao" Lcc. "Popa de nave, popea nabiokoa" Ib. "Anegarse la nave, unditu nabioa" Ib. "Pasaje de<br />

nave, nabioan bidea" Ib.<br />

nabla. "Nabla, instrumento como psalterio" Lar.<br />

nabo (V, G-nav; Añ (V), Dv (S), Lcq 52 (S), Zam Voc). Ref.: A; Iz Als; Ibarra Dima. � "[Nabo] el que sirve<br />

para las bestias" Añ. "Nabo que se da al ganado. Arbi se usa en V para significar 'el nabito'" A. "Aurten naboik<br />

eztik izen ber" Iz Als. Cf. Izt C 41: "Arbia, nabo. Astarloak esaten du ezik, euskarazko itza dala naboa". v. ñabo.<br />

� Abuztua zortzigarrena / nabo ereitia. DurPl 69. Naboa ta berarra / ganaduentzako. Zav Fab RIEV 1909, 38.<br />

Koltza deritxan nabo mueta baten azijagaz. Ur Dial 102 (It, Dv, Ip (h)arbi). Gipuzkoan arbia esaten iako<br />

[naboari]. Gure artean arbia anabakeagaz iatekoa da ta naboa idi-beientzakoa. A Ezale 1897, 326a. Anastasik<br />

burduntziagaz eta umeak nabo (arbi) buruakaz, antxe erabilli eben aidean azeria. Bilbo IpuiB 205s.<br />

- NABOA HARTU (A Apend), NABOA EGIN (A Apend). "Atascarse en una conversación, cuento, recitación"<br />

A Apend.<br />

- NABO-JORRAI. "(V-m), escardillo que se usa para escardar el nabo" A.<br />

- NABO-JORRAN (G-nav). "Escarbando nabo" Iz Als.<br />

- NABO-LORE. "Nabolorarik nabolorara (Vc), de Pascua a Pascuas" A Apend.<br />

naborri (Lar � H). � "Venturina, piedra" Lar. Cf. nabarri.<br />

nabosta. A Apend remite a nabot (q.v.).<br />

nabot. "(V-m), cierto nabo que brota de simientes viejas, más grande y blando pero menos sabroso que el<br />

nabito" A.<br />

nabotze, nagotze (G-nav). � "Campo en que se ha cosechado nabo" Ond Bac.<br />

nabrabendasun. v. nabarmentasun.<br />

nabugoki. "Mayorazgo, derecho del primogénito a los bienes y de cualquiera a los vinculados" Lar.<br />

"Mayorazgo, el que le posee" Ib.<br />

nabusi. v. nagusi.<br />

nadi (S ap. A; H (S)). �1. "Tronc, gros d'un arbre depuis les racines jusqu'aux branches. Arbole gazte batek<br />

erduak azkar izanik ere, haren nadia haiziak plega erazten du noratnahi" H. "Cepa, parte del tronco del árbol<br />

que queda bajo tierra. Ze nadi lodia dian! ¡que cepa tan gruesa tiene!" A. � Adarrek bat egiten diela nadiarekin,<br />

halaber batheiatiek Jesükrixt nadiarekin. Herr 13-9-1962, 3. � "Au fig., long et droit. Zer gizon nadia! quelle<br />

perche! quel homme-tronc!" Lh. �2. "(Hb), branchage" Lh.<br />

nae. "(V-ple-arr-oroz), palabra con que se llama a los cerdos" A.<br />

nafar (V-ger-ple-arr-oroz-gip, AN-gip-5vill, L, B, BN, SP, Dv), napar (V, G, AN-ulz), nabar (R-urz; H), nefar<br />

(R, S). Ref.: A (nafar, napar, nefar); EI 330; Iz Ulz (napar); Etxba Eib; Elexp Berg (napar); Gte Erd 279. � Tr.<br />

Documentado al Sur desde la segunda mitad del s. XVIII. Son escasos los ejs. septentrionales: Sauguis,<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

804

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!