Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
XX. En DFrec hay 10 ejs. de nabarmenki. � Ofensatu zaitudala aithor dut nabarbenki. EZ Man II 71. Neure
begiak behar etziren ikhuskarietara nabarbenki erabillitut. EZ Eliç 151 (Dv traduce "d'une manière
inconvenante"; Azkue da erróneamente este ej. s.v. nabarmenki). Zeren dudan zure lege / saindua mezprezatu, /
eta haren kontra egin / nabarbenki bekhatu. Ib. 303. Zer probetxu dakharke gauza estalirik eta gorderik
nabarmenki iakin nahiz erabilteak [...]. "Quid prodest magna cavillatio". SP Imit I 3, 1 (Ch haiñ zorrozki
arrazoiñatzea). Hura baliatuko da nabarbenkiago erakhusteko bekhatorosen ahalkeria. CatLav 67 (V 42).
[Langilleak] errenkuratu ziren familiako aitaz. [...] Hetarik bat mintzatu zitzaion nabarbenki. Lg II 196. Jakingo
du gudarozteak [...] ain nabarmenki gezurra esan duala. Zink Crit 53. Nabarmenkiegi ebasten du. "De una
manera demasiado escandalosa". Ib. 57. Euskera ezta, nabarbenki, oker-bide, yakin-bide egin eztegulako. Ldi IL
52. Lehenbiziko ikasi nuena [...] nabarmenki agertzen baitzitzaidan begien aurrean. MEIG VI 139. Hori [...] are
nabarmenkiago ageri da gure egunotan. MEIG VIII 60. �2. (H), nabarbenki (H). "Précipitamment, avec
emportement, sans s'être donné le temps de bien se rendre compte" H. �3. (H), nabarbenki (H). "Avec
gloutonnerie" H.
nabarmenkiro (G ap. A), nabarbenkiro. � Atrevidamente, osadamente; ostensiblemente. "Desmesuradamente"
A, que cita el ej. de Ur. � Mirabe atrebituegi baten gisa [...] sartu ta nabarbenkiro igarotzen da. Cb Eg II 162.
Juizio jenerala [...] gizon eta emakume guziai nabarbenkiro edo publikamente guzien aurrean egingo zaiena.
Gco I 312 (v. tbn. 138). Gogorkiro eta nabarbenkiro azotatuak izan. Gco II 56. Bere lotsagarriak elkarri ikusten
badiote [...]. Izango dirade illak erri guztiaren aurrean, batak bestea ezagutu duelako nabarmenkiro. Ur Lev 20,
17. Zakar-artean nabarmenkiroago distiratzen duelako [...] urre gorriak. MEIG I 182. [...] uste dugulako azaldu
ditugu hain nabarmenkiro direlako beltzune horiek. MEIG II 47. En DFrec hay 2 ejs. de nabarmenkiro. �
"Precipitadamente, [...] urduriro, nabarbenkiro" Lar.
nabarmenkizun (H), nabarbenkizun (H). � "Qu'il faut apercevoir, soupçonner, dont il faut se douter.
Nabarbenkizun zen haren irritsa, son désir, son envie était à voir, il fallait s'en apercevoir, on devait s'en douter"
H.
nabarmentasun (gral.; Ht VocGr 374, Lecl, Dv), nabarbentasun (SP (sin trad.), vEys (L)), nabrabendasun.
Ref.: A; Lh. �1. Indiscreción; descaro. "Incivilité" Ht VocGr 374. "Opiniâtreté" vEys, de quien lo recoge
erróneamente Azkue como nabartasun. � Dotoreak esan dit eskribi degizudala zuri. [...] Zure karta rezibidu
zebala; ez nabrabendasunik izateagatik eztebala eranzun (Azpeitia, 1622). ConTAV 5.2.9, 125. Aiek gure arteko
[neskatxa] askori [...] ematen diela darabillten lotsagabekeri eta nabarmentasuna. Arr BasEsc 91. Besteren
akatsak estaltzen dakiena, nabarmentasunik ez duena. ABar Goi 51. �2. Distinción. � Kardenal jaunak
kanonigu eginez sariztatu nai izan zituen beronen [...] lan ederrak. Labur iraun dio nabarmentasun onek. A EEs
1916, 307.
nabarmentsu. � Extravagante, estrafalario. � Ipurtargi-taldea zetorren sorgiñen aurrean argi egiten eta aren
atzetik zapo-taldea bere girgillei eragiñez. [...] Sorgiña sukaldean sartu da bere talde nabarmentsuakin. Eston Iz
89.
nabarmentxo. � Dim. de nabarmen. � Eskubiko zuaitz-artean, besteak baño nabarmentxuago, piku-zuaitz bat.
Lek EunD 11. Beraz nabarmentxo ikutu nazulako usteak etzaitu arrituko. Ldi IL 111.
nabarmentze, nabarbenze (Lcc). �1. "Publicación, publikazioa, (C?) nabarbenzea" Lcc. �2. Acción de
resaltar, sobresalir. � Ez dut uste, adibidez, kimika bera fisika huts bihur daitekeenik. Mailaz maila igotzean
ohiturazko da zerbait berriren irteera eta azaleratzea. Soilketa eta murrizketa dugu beherakoan; nabarmentzea,
berriz gorakoan. MEIG VI 117.
nabarmentzia, nabarbentzia (H). �1. "Action de faire voir, de donner à connaître, de faire qu'on s'aperçoive"
H, que cita a Ax. � Sekeretuan nabarbentziarik gabe aditzera emanez gero. 'Sin que la cosa trascienda'. Ax 350
(V 232). �2. Defecto (?). � Gure eskas propialak examinatzen yarzen bagare, gure arimako begia errexki
sendatuko dugu nabarbenzia batetik, zeiña bait da yuyamendu gaxtoen ethorkia. He Gudu 228 (SP 219 humore
gaixto hetarik; Harriet traduce el ej. de Haraneder: "le soupçon est l'origine des mauvais jugements", y DRA, lo
da bajo la acepción "desarreglo, conducta desordenada"). �3. Nabarbenziak gizonak khexatzen ditu: ez zaitezela
unha Jinkoari othoitz egiten; ez da unhatuko zure enzuten. (Interpr?). Mih 163 (ap. H, que traduce: "l'attente qui
se prolongue impatiente les hommes").
nabarmenzale. � Atrevido, indiscreto, aficionado a llamar la atención. � Emakume nabarmenzale, ausarta ta
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
799