Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
nahastekakizun. "Qui est à, qui se doit mélanger, mêler" H.
nahastekamen. � Mezcla, híbrido. � Lilian berean nahastekatu dituzte frantses aihenen eta amerikano aihenen
arra-eme alderdiak. Ardietsi ere, emeki emeki, nahastekamen batzu. Gatxitegi Laborantza 126.
nahastekamendu (SP (sin trad.), H (que cita a Ax)). � Desorden, confusión. v. nahasmendu. � Ezen non baita
inbidiarik eta tharritamendurik, han nahastekamendu eta obra gaixto guzia. 'Trouble'. Lç Iac 3, 16. Eta batzu
bataz zeuden oihuz jendetzean eta berzeak berzeaz, eta nahastekamenduaren kausaz [...]. 'Bruit'. Lç Act 21, 34
(He alborotamendua). Eta izanen dirade lur ikharatzeak lekhutik lekhura eta goseteak eta nahastekamenduak.
Lç Mc 13, 8 (TB nahaskeriak). Zeren alferkeriatik heldu da [...] emaztetako gogoa [...]. Eta bai malizia
pensatzea eta nahastekamenduen egitea ere. 'Revueltas'. Ax 377 (V 249). Mundupea etzen oraino lexatu eta
barraiatu bere nahastekamendutik non [...]. "De sa confusion". SP POB 52.
1 nahastekari (L, Sal, S, R; SP, H). Ref.: A; Lh. � "Brouillon" SP. "Mêleur, qui mélange plusieurs choses
ensemble" H, que cita a Ax. "Enredador" A. v. nahastari. � Gizon batek erein zuen bere landan [...] ogi bihi
garbia, baiña gero zenbait nahastekarik egotzi zuen gaiñetik hazi gaixtoa. Ax 120 (V 79). [Arantzazukoa] ez zen
izan asanblada trumoitsu eta nahastekaria. MEIG VII 161. Begien aurrean daukatena ukatzeko prest ditugun
geure arteko nahastekariek [nahi dutena diotela]. MEIG VIII 33.
2 nahastekari, nastekari, nastekeri. � Mezcla, mejunje, brebaje, pócima. � Sorgiñak [...] galdosten dio
bularra naastekari arekin. 'Mixture'. Or Mi 81. [Sorgiñak] an egosi ta maniatzen ditue laratz-pertzetan gizon eta
emakumeak zorarazteko nastekari arrigarriak. TAg GaGo 31. Txotxa, beste bi ardi-buru, arao edo nastekeri
berri bategatik. Eston Iz 93 (dirigido a una bruja, a quien se ofrecen dos ovejas como pago de un nuevo conjuro
más efectivo; v. tbn. otro ej. en la misma pág.).
nahastekatasun, nahastakatasun. � Unión (?). � Zeña Iainko eta gizon / halaber izan arren, / hargatik ordea
ezbaita / Iesus Kristo bat baitzen. [...] Guztiz bat ez substanziaren / nahastakatasunaz, / bañan bat xollki presuna
/ beraren batasunaz. EZ Eliç 131.
nahastekatu (AN, L, B, S; SP (sin trad.), Ht VocGr, Lecl, Gèze, VocBN, Dv, H), nastekatu (Lar), nahastakatu
(Urt I 84, H (+ naa-)), nahastikatu. Ref.: A; Lrq. � Tr. Documentado en la tradición oriental ya desde
Leiçarraga (tbn. en Gaztelu). La forma nahastakatu se documenta en Etcheberri de Sara, junto al más frec.
nahastekatu. Hay tbn. nastakatu en la ed. muy retocada de Iturriaga del Urteco de Lizarraga de Elcano (pág.
284), donde el manuscrito (101r) dice nastekatu. Hay nahastikatu en un ej. de EGAlm. Gaztelu emplea además el
part. nasteka. �1. Mezclar(se). "Mélanger, amalgamer" Dv. "(B), cruzar animales de diversas razas" A. � Eman
ziezoten binagre edatera behazunarekin nahastekaturik. Lç Mt 27, 34 (tbn. nahastekatu TB, HeH y Leon, Hual
nastekatu). Zeren satsutze baitzén iuduén jentilekin nahastekatzea. Lç Decl a) 2v. Haur da bada xedea, non gure
adimendua [...] pausatu behar baitugu deus hunekin guretik nahastekatu gabe. Lç Adv *** 1r. Neure edana
nahastekatzen nuian neure nigarraz. Tt Onsa 45. Maradikatu ziratera [...] azkar zireienak nahaztekatzeko
hordikeriaren zien boluptatetan. Tt Arima 71. Hekien hitzkuntza hebreoa, nahastekatua zen siriakarekin eta
kaldeoarekin. ES 93 (103 nahastakatu). Presomzionea [...] sentitu gabe nahastekatzen baita [...] fidantziarekiñ.
He Gudu 48. Zeren jüstua gaixtueki nahastekatzen beitüzü doloretan. Mst III 50, 4 (v. tbn. I 3, 4). Gauza onetan
ere nastekatzen da superstizioa (17). LE-Ir (v. tbn. Ong 24v). Zenbat khirestasunez eztire nahastekatuak gozo
hek? Dh 180. Zahi bustia bihi liphar batekin nahastekaturik. Dv Dial 99. Gaskoina ez da mintzai nahastekatu
bat beizik, bertze askorekin hitz berak [darabiltzana]. Arb Igand 13. Urarekin eta gisuarekin nahastikatzea.
EGAlm 1903, 32. [Artakarroaren autsa] emaztek bukata egiteko ezbadei nastekatan berze zomait autseki, eskiuak
lardekitan zazkabei. Mdg 130 (v. tbn. 136). Ortzadarraren margo guziak nahastekatzen zaizkon edari [bat]. JE
Ber 71. [Ibaiek] garbitasuna galtzen dutelakotz heienganat doatzin zikinkeriaz nahastekaturik. Zub 18.
Inbasoreen ondorengoak gurutzatu eta nahastekatu baitziren Irlandar jatorrekin. Mde Pr 208 (v. tbn. 328). Ezne
txorta batekin nastekaten zien. ZMoso 37. v. tbn. AstLas 68. Jaur 104. ECocin 5. Ducq 97 (ap. DRA). StPierre
34. Egunaria 13-1-1961 (ap. DRA). � Euskal-mintzaira erdal hitzekin egunetik egun zikhintzenago eta
nahastekatzenago dugula. Lander RIEV 1907, 432. � nastakatu (G-to ap. A). "Aplastarse, formar una compota;
se dice de frutas" A.
�2. (H), nastekatu (R ap. A), nasteka, nastakatu (AN-gip ap. Garbiz Lezo 149), nastikatu (Lar, H).
Enredar(se), embrollar(se), liar(se), revolver(se) (sentidos prop. y fig.); turbar, inquietar, confundir. "Revolver,
inquietar" Lar. "Se troubler en parlant de la mémoire, de l'intelligence (aception souletin)" H. "Revolver, batir"
A. � Asi zen denbora nastekatzen aizes eta ziazen odeiak kargatus. Ber Trat 112r. Zeren nekhazaleak bere [...]
trabailluaz baitaduka kontu eta ez amurusiaz eta ez nehoren nahastekatzeaz. Ax 377s (V 249). Hori da bihotza
nahastekatzen eta kargatzen derautzuna. "Quod te impedit & gravat". SP Imit III 11, 1. [Adiskidetasun hek]
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
785