Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
nahastegabe (H (L, BN)), nastegabe (H (G)), nastebage (Izt 100v, H), nahastagabe (H (L, BN)), nastagabe (H
(G)). � Puro, sin mezcla. v. nahasgabe. � [Euskaldunak euskera duela] nastebagea, garbiena, fiñena ta
nobleena. Lar, carta a Mb 279. Espiritu naste bagea edo purua. Cb CatV 24 (CatBus 14 nazte bagea). Oi
maithantzazko damu garbi eta nahastegabea. Dv LEd 70 (Cb Eg II 32 nasgabe). Gu fededun nahaste gabeak.
Zby RIEV 1908, 296. Itxura eta gai oso errazak eta nastegabeak bait dituzte. JMB ELG 69.
- NAHASTEGABEKO (H (+ nas-); nastebageko Lar, H (V, G)). "Opobálsamo, bálsamo puro, nastebageko
balsamoa" Lar. � Naste bagako euskeldun utsen banderea. AB AmaE 66. Naste bagako / Euzko-txorien abitokija.
Enb 154.
nahastego(a) (H; nas- Lar, H). � "Confusión, naskida, nastegoa" Lar. "Confusion, état de ce qui est pêle-mêle,
indistinct" H. � Mundu madetarra bere erthail güzien nahastegoan die ezarten. Egiat 206. Auzia da gairen eta
mündiren ützüli-bordoken semia, ezta nahastegoaz ta ülhünez baizik bizi, bilgüra bat da min güzietzaz egina. Ib.
225.
nahasteka (S ap. Lrq; VocBN, Dv, H), nasteka. �1. Mezclado(s) (con). "Guziak nahasteka, tous ensemble, pêlemêle"
Dv. � [Elizan] hipokritarik eta gaixtorik ere bada onekin nahasteka. Lç ABC I 4r (v. tbn. Ins D 1v).
Eman ziezoten edatera mahatsarno mirrharekin nahasteka. Lç Mc 15, 23 (He nahastatua). Nuiz beste ororeki
nahasteka, nuiz nihauri berheziki. Mst III 22, 1. Adituz berez ta bakarrik len beste anitz gauzaren artean ta
nasteka bezala aditu zutena. Mb IArg I 324. On ta gaisto nasteka daude bizi gontan (381). LE-Ir. Zer esango
det, mutillak eta neskatxak nasteka ezkillak jotzera bidaltzeaz? AA I 531. [Jende ongarria] gainerako
ongarriekin nahasteka [eman daiteke]. Dv Lab 173 (v. tb. 18). Harria eta sua nahasteka bardin ekharriak ziren.
Dv Ex 9, 24. Gatz amoniakaren izpiritua, untza bat. Petrol beltzaren olioa, bi untza: nahasteka. Dv Dial 56 (Ip
nahasteka; It nastuta, Ur naastauta). Mintza üskaraz edo mintza frantsesez alde bat, bena ez biak nahasteka.
ArmUs 1990 [sic], 64 (ap. DRA). [Treinean] sartu ginen Angles moltzo bat, Aleman kolpatu batzuekin
nahasteka. StPierre 20. Or dijoazkizu esan batzuek, zar eta berriak nasteka. NEtx Nola 50.
�2. (SP), nasteka (G, B ap. A, que cita a Arr; Izt 28v). (Sust.). Confusión, enredo, lío, embrollo, desorden. AxN
explica uherdurak (284) por nastekak. � Han da munduko elha-berri, erran-merran eta nahasteka guztia.
'Habladurías'. Ax 358 (V 237). [Alferrek eta iende galduak] anhitz kalte eta nahasteka egiten baitute. Ib. 31 (V
18). Baldin zenbait borxazko borxak obligatzen ezpadu egiazko alharguna kanpoko nahasteketara, nolakoak
baitira hauziak [...]. SP Phil 419. Liburuaren zathi guztien batundetzean ere bada zerbait nahasteka, eztira
behar litezken segidan ibeniak. Ip in Ax (ed. 1864), VIII. Aski nahasiak daude gure arazoak nahasteka berrien
premia sumatzeko. MIH 385. Zer-nolakoa izan zitekeen hortik zetorren nahasteka bizkaiera zaharrean bertan
ikus daiteke. MEIG VII 108.
�3. (L ap. A; SP, Ht VocGr, Arch VocGr, Dv, H), nasteka (H (V, G)), nahastika. Mezcla. "1. mélange, mixtion
de choses diverses. Nahasteka bat egiten da eltze berean egosten dena, haragi, odolki, belhar, ilhar biribil eta
bertze ianhariz eta hura deitzen da olla podrida, [...]; au fig., mêlée. Muthil eta neskatxa nahasteka galgarriak,
[...]" H. � Tr. La forma nahastika se documenta en Joannateguy y en sendos ejs. de Herria. � [Kasola batean]
ezar nahasteka guzia eta errearaz labian. ECocin 10. [Eskuarak] ez du bertze mintzaiekin deus nahastekarik,
garbia da eta osoki berezia. Arb Igand 13. Lasto eta belhar nahasteka, selhauruaren inguruan hedaturik. Ib. 84
(este ej. podría tbn. interpretarse como correspondiente a la 1. a acepción). [Eskuara] bertze mintzairekilako
nahastikarik gabe gelditua da. Jnn RIEV 1908, 354. Luzeko partida herriko plazan: Sara, Hazparne eta
Donibane nahastika baten kontra. Herr 9-10-1958, 2. [Platonen idazkietan] zonbat lerro [...] nardagarri [...].
Haatik, bet-betan [...] zer atheraldi xoragarri [...]. Nahasteka hortaz ez harri, irakurlea! Lf in Zait Plat XV.
Eltzekaria, arrainki, legatza, olio, minagre eta batxuriz eginikako nahastikarekin. Herr 7-11-1963, 2. Egungo
egunean, badirudi teoria nahastekak sortu duen zoramena agertzen dela gailen linguistikan. MEIG VIII 119. �
"Commun, arrau, aularie [sic], nasteka" Ht VocGr 341.
�4. "(L), mezclando" A.
- NAHASTEKA-MAHASTEKA (Lh; nasteka-masteka AN, Sal, R ap. A; H, que cita a LE). "Confundiendo" A.
"Adv., à l'état de mélange" Lh. � Konfunditzen baitúte guzia ingúra minguraéki, násteka másteka, ezin daizkéla
enténda. LE Urt ms. 47v.
nahastekagabe (L, BN, S ap. Lh; H), nastekagabe (H (+ -bage)). � "Sans mélange, pur. Nahastekagabe den
arnoa, vin qui est sans mélange, pur. Zilhar nahaste[ka]gabea, argent sans alliage" H.
nahastekagarri (L, BN, S ap. Lh; H (+ nas-)). � "Qui se peut mélanger. Ura eta arnoa nahastekagarri dira
bainan ez hain ongi ura eta olioa, l'eau et le vin se peuvent mêler ensemble [...]" H.
nahastekakidin. "Qui est à, qui se doit mélanger, mêler" H.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
784