Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
v. tbn. Ldi UO 41. Naste: Cb Eg III 326. Azc PB 123. Enb 147. RIEV 1931, 639. Ldi UO 45. Lek EunD 26.
Nazte: Gamiz 203 (de interpr. no segura).
- BURU-NAHASTE, EZKON-NAHASTE, EZKONTZA-NAHASTE, IKUS-NAHASTE. v. buru-nahaste,
ezkondu, ezkontza, ikus-nahaste.
- NAHASTEAN. Mezclado(s) (con), revuelto(s) (con), junto con. v. supra (2). � Tr. Documentado desde
principios del s. XIX en autores vizcaínos, en Munita y N. Etxaniz. En DFrec hay 3 ejs. de nastean. � [Bigiria
egiten dan etxian] jente guztia dago edo dabil nastian. fB Olg 110. [Sazerdotiak] gizon ta emakumen artian,
neska ta mutilen artian naastian sartuta, olgeetan ibilten. Ib. 168. Bazabiltze gazteak naastean, batzaako
dantzetara [...] etzareela garbi izango. Añ EL 2 149. Eta eurakaz nastean eskiñiten deutsudaz [...]. Ib. 117.
Okelia ta peska gauzia nastian yatordu baten yan. CatLlo 50. Txar ta onak gabiltzaz nastean munduan. AB
AmaE 416. Eta goi aldean / begiratutean / txakurraz nastean [...] eizaria dau / ikusten bidean. Ib. 342. Nastean,
laiñotan legez geldituten iakozan ikusten ziran gauza danak. Ag AL 54. --Zegaz ipiñi deutsue? [...] --Orio ta
ardauagaz nastean? Ag Kr 103. Enda, oitura ta izkera guztietakoak nastean dabiltz. Ag G 217. Orreik irurok
[...] opil onetan daukozuz nastian. Otx 63. Gizartekeriak be guzurraz nastean egi batzuk ba darabiltz. Eguzk
GizAuz 84. [Izai aundiak] pinabete-izaiarekin nastean ondo bat egiten dute. Munita 82. Aotik bitza ta odola
nastean eriozala. Bilbao IpuiB 130. Auzitegira daroe Nikanor, atxillotu talde bategaz naastean. Erkiag BatB
201. [Juana] mixeri artean eta jende berriaren nastean [...] naikoa larri arkitu zan. NEtx LBB 29. Jakintza
hizkuntza eta herri esaerak nahastean irauli dizkigu. MIH 303. v. tbn. Nastean: Azc PB 309. Gand Elorri 184.
Nastian: Kk Ab II 38. Enb 175.
- NAHASTE-BANASTE. "Embrollo, revoltijo. (Refiriéndose al texto vasco de Rabelais). Zer da naaste-banaste
au? Herr 11-5-1967" DRA.
- NAHASTE-HIZKETA. Conversación, plática alborotada, embrollada. � Ze naste izketa dezue, emakumeok?
Paketu zaitezte ta itzegin dezagun patxaran. NEtx LBB 172.
- NAHASTEKO. Promiscuo. � Naasteko dantzaak. fB Olg 91. Negar egiteko gauzia da ikustia gela baten [...]
azitxu egiñdako naasteko personaak. JJMg BasEsc 200 (v. tbn. 140). Naasteko yolas ta gau-bigereetara. Añ EL 2
140. � Contaminado. � Euskaldun askori miñberatuko deutseez belaarrijak liburu onetan irakurriko ditubeen
berba arrotz ta naastekuak . JJMg BasEsc V.
- NAHASTE-MAHASTE (SP, H). "Nahaste mahaste egiten du, il bouleverse tout" SP. v. nahas-mahaste. �
Han zintzur illun bat, arroka nahaste mahaste bat, zeiñen erdian ibaia arranpotzua biribillkatzen baita. BOEl
215 (se trata de Atheka,una versión diferente de la de 1870).
- NAHASTE-MARRASTE. "(G), mezcolanza" Zam Voc. v. nahaste-borraste.
- NAHASTE-ZALE. Aficionado a la promiscuidad. � Alako dantzari naaste zaleentzat dator zuzen Job
santubak diñuana. JJMg BasEsc 134.
nahaste-borraste (naa- V-gip), naste-borraste (V, B; Añ, Izt 72v, Zam Voc), naste-marraste (Zam Voc (G)).
Ref.: A y Etxba Eib (naste-borraste); Iz ArOñ y Elexp Berg (naaste-borraste). �1. Confusión, jaleo, enredo,
embrollo; mezcolanza, revoltijo, desbarajuste. "Naáste-borraste eon, estar en mezcolanza" Iz ArOñ. "Illun
abarrian naste-borraste aundi bat zan erromerixia" Etxba Eib. "Frantsesa ta inglesa batera ikasten diardu ta
naaste-borraste demasa dauka" Elexp Berg. � Tr. Documentado en Añibarro y en autores occidentales del s.
XX. � Zeinbat Jangoikoaren ofensa; zeinbat naste borraste alkar baturik neska-mutil buru arinak? Añ MisE
223. Edozein espiritu txarrez edariak antolatzen dituzte eta berakatik gaitz aundiak datoz edari naste-borraste
oietatik. Ayerb EEs 1916, 16. Olerkari diranak erritarren bixitza mattatu-eta euren naste-borrastietan alde-ixan
biar dabela. Laux Euzk 1930, 363. Bein baño geiagotan iskanbilla jarrita txinelak zer-egiña izaten zuten an
sortzen ziran naste-borrasteekin. Anab Don 38. Naste-borraste aldi auetan, onuratsu ta zentzuzkoena auxe da:
zuzendari altsu batekin alkartzea. Goen Y 1934, 185. [Errusian] naste-borraste andia dabillela badakigu. Eguzk
GizAuz 130. Naste borraste, azak eta naste (Vc, AN). A EY III 216 (que añade: "algunos en AN dicen naste
barraste"). "Naaste-borraste" izen egokia lurrarentzat. Or Aitork 341. Gizon arroputz batzuek [...] gure
iaurespidearekin naaste-borraste bat zegiten. Ib. 60. Naste-borraste gogorrak biotzean, ta aien estalgarritzat
par-algara. Sorarrain Lili 31. Ez zuten ulertzen [...] ezkutari ta zaldun ibiltari tarteko naste-borraste ura guzia.
"Aquella jerigonza". Berron Kijote 124. v. tbn. Larrak EG 1959, 185 y 186. �2. (Uso adv.). Mezclado(s),
revuelto(s). � Zelajak montor biurtzeraño, / danak baturik, naste-borraste. Enb 61.
- NAHASTE-BORRASTEDUN. Bullicioso. � Belarri-zuluetan dundurixua ebala, zoratu biarrian alde ei eban
[...] naste-borrastedun taberna aretatik. SM Zirik 142.
nahaste-borrastetu. � Mezclar, enredar. � Bentasuna ta egoki-eza naste-borrasteturik! Buru-argitasuna ta
zorotasuna biak batera! "Mixed!". Larrak EG 1958, 348.
nahastedun, nastedun. � Embrollado. � Egin eutsan berbaldi nastedun ondo adittu ezebana. Echta Jos 298.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
783