Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
nastako dira / arrantzalien / amuan. Ib. 121. Zubek, inpernuko lumadunok, mundu osua mordollotu ta nastau
egitten dozube-ta. Otx 96. Nastau dauanak askatu dagijala mataza ori. Ib. 32. [Zuek amerikarrok] Aita Santua ta
mundua "jazzakin" da Koka-kolakin nastau dozuez. SM Zirik 93. Erdi naastaurik eukazan buruko uleai orraztu
antza emonaz. Erkiag BatB 75. Bazterrak nastauten. Ib. 63. Amak ongi ta astiro eginiko orrazkadak
nahastaturik. Osk Kurl 64.
� (Part. en función de adj.). Revuelto, enredado, liado, embrollado, turbio, confuso. � Akusaziño labur ta
nastau onegaz, zer aitu lei konfesoriak? Mg CO 22. Sinisten dot au adietan errazagua zala askozaz bestelango
nastau ta euskera gaistokua baño. Mg PAb 163. Mataza nastau moropildu bat. Añ EL 1 24. Konturik
naastaubeenak. fB Ic I 47. Pinteetan ditubee milla guzur, ta ipoin naastaugaz [...] olgeeta zorigaistokuak [...]
onak balira legez. fB Olg 135s. Alako olgeeta naastauti aparteetan ez dirianian. Ib. 173. Kantarik loijeenak [...]
dantzarik naastaubeenak. JJMg BasEsc 261. Ez erderarik eta ez euskerarik ezekian mutill zarra [...] beren
esakera nastau, mordollo ta gatzbakoak [...]. Ag Kr 93. Barreneko itsaso nastau murgilla. Erkiag Arran 157.
[Osatzailleak] entzun deutsa birien zurruka naastaua. Erkiag BatB 197. Munduko bizi nastaura eratorri zituan.
Ib. 55 (136 mundu naastau).
� nastatu (AN ap. A � Aq (AN)). "Murmurar" Aq 739.
� "Orreik nastuak dira, esos están prostituídos" Irigoyen (comunicación personal).
�3. nasteu (V-ple ap. Zam Voc). "Contagiar" Zam Voc (s.v. nastau).
- BAZTERRAK NAHASTATU, DANTZA NAHASTATU. v. bazter, dantza.
- NAHASTATUTZEKE. Sin revolver. � [Itsasoa] bare bare egoan [...], ezetariko aizek ez uiolek naastauteke.
Erkiag Arran 8.
nahastatzaile (SP (-aille), Dv, H (+ -alle)), nastatzaile (Lar (-alle), H (+ -alle)), nastazale (V-gip ap. Etxba
Eib). � "Brouillon" SP. "Adulterador, kontraegillea, nastatzallea" Lar. "Celui qui mélange" Dv. "Enredador, que
lo embrolla todo. Nastazale drogoso bat izango da bere bizi guztian" Etxba Eib.
nahastazio. v. buru-nahastazio.
nahaste (V-gip, L, B, BN, S; naa- Dgs-Lar 4 (naa-), Foix ap. Lh), naste (V, G, B; Ort Voc 141). Ref.: A
(nahaste, naste); Lh; Etxba Eib (nastia); Elexp Berg (naaste). � Tr. En la tradición meridional se documenta
naaste (nahas- en algunos textos modernos) en Larramendi, J.A. y J.J. Moguel (BasEsc 85), Añibarro, fray
Bartolomé, Orixe, Mokoroa, Etxaide (JJ 147), Erkiaga, Villasante, Kerejeta e IBk, alternando con naste en
algunos de ellos. En DFrec hay 18 ejs. de na(h)aste y 4 de naste. �1. Lío, enredo, desorden, embrollo (sentidos
prop. y fig.); complicación; confusión; tumulto, revuelta, revolución; mezcolanza, revoltijo. "Délire" Lh.
"Gaiztuen obrarik txarrena, euren ondoren lagatzen daben nastia" Etxba Eib. "Egundoko naastia sortu da gure
tallerrian" Elexp Berg. Azkue da además "Nahaste (S), adulterio", citando a Inchauspe (Mt 15, 19): Ezi
bihotzetik elkhitzen dira, gogozka gaistuak, gizun ehoitiak, besten emazteki nahastiak, que podría interpretarse
tbn. como sust. vbal. (con función vbal). de nahasi. � Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII en
autores occidentales (tbn. en Mendiburu), principalmente vizcaínos. Al Norte lo emplean Etcheberri de Ziburu,
Pouvreau, Hiribarren y Zalduby. � Halako legerik ezta ifernuan batere / konfusione baizen eta nahaste bethiere.
EZ Man I 109. [Nihork] beretzat hartzen duen artha nahastez, grinaz, asalduz bethea da. SP Phil 269 (He 272
nahasteriaz). Zer zan gaztela erderea orain milla bat urte? Gaur aituko ez litzatean naaste bat. Mg PAb 197.
[Konfesoreak] nola largako du pakean naaste andiak dauzkan anima lotsatia? Mg CC 133 (CO 116 naste).
Bigirako naaste loirik eureen etxeetan egiten itxi bagarik. fB Olg 115. Paltsakerijak, engainubak, naastiak ta
arpegiera bi lagun artian darabiltzan kristinauba. fB Ic I 44. Barrabas [...] iskanbilla-naste batean gizon bat il
zuena. Lard 453. Kantatzen dezu Premiñ / naste gabe klaro. AB AmaE 404. Erreg' Enperadore et' Errepublika: /
xuxen, makhur, nahaste, zenbat itzulika! Zby RIEV 1909, 229. Or zabiltza triste, / erronka ta naste, / tabernan
jai t'aste. AzpPr 97 (v. tbn. en contexto similar Ud 162: Barbero eta zibil, / alkate ta naste, / errejimentu ona, /
juntatu zan laiste). Tronko batekiñ izandu dute / enredua ta nastia. EusJok 91. Arilduta eukan / mataza naste
guztia. Azc PB 170 (v. tbn. 285). Erreñuetako naste, gorabera eta matxinaden bitartez. Itz Azald 213. Milla
zazpireun eta larogeta bederatzigarren urteko [...] Irabi edo Nazte Andiak [...]. Ib. 209. Tretzako soka ta amoen
nastea edo korapilloa. Ag Kr 79n. [Nere semea] uri batetik bestera dabill mitiñetan, berritxukerietan, naste
guztietan. Ag G 368. Naste ederrian sartzen guaz! Kk Ab I 15. Zetarako sartu diru nastietan? Ib. 16. [Oben
astun guztiak] guzur eta naste barik [esatea]. KIkV 98. Ludira zenbat naste ikusteko / etorri ete giñian. Enb 51.
Oraiñ berexi dira / gure tarteko nastiak, / nik bezelaxe igual-igual / maiteko dute bestiak. Tx B II 168 (v. tbn B
106). Zuen laratzak bestek ba zekik / darabiltzuten nâstea. "Lío". Or Eus 182. Nastea ta matxiñadea edonon
sortu da. Eguzk GizAuz 142. Ango jende nastearekin. JAIraz Bizia 19. Egundoko [...] naste ta iskanbilla sortu
eben. Ango irain, destaiña [...]. Erkiag Arran 145 (141 naaste). Berbazko mataza nastea. Ib. 126. Ango lana ez
zitzaion larriegia ta sukaldeko nasteak maite zitualarik [...]. Anab Poli 48. [Kale zaar aietan] jetxi ta jetxi naste
artan lenbaitlen bukatzeko gogoz. Anab Aprika 19. Auzi-eguna noiz! Jaungoikoak daki! Naaste orretan sarturik
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
781