Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
gabe bat den bezala. He Phil 272 (SP 269 nahasgarria). Gezürtiak, traidoriak, faltsiak, nastalariak. Egiat 262.
Alako kontulari ta nastalariak dire errietan izurriak. LE-Fag. Izpiritu ilhun, gaxto, bekhaizti [...], nahastari. Dh
185. Bokzer, Xinako nahastari orhoitzekoak. Prop 1906, 73 (v. tbn. 1901, 20 nahastari oste). Gure dantza
garbiyen ordez, erbesteko dantza naslari likitxak emen sartzeko. EEs 1915, 195. � (H; nas- V ap. A; Lar),
nahaslari (H), naskari (Lar, H). "Es particular el nombre que dan al escribano, llamándole naskaria, nastaria,
que significa enredador, confundidor, mezclador" Lar DT XXIX � A. "(Gente de) pluma" Lar. "Notaire" H. �
Zeinbat bider auzilari txarrai / au yazoten yaken! Diruak utzitu: / emon nastariai eta letraduai / ezer-ezean
gelditu. Zav Fab RIEV 1907, 542.
nahastatu (Volt 57, SP, Urt V 84, Dv (+ naa- V), H, A), nastatu (G; Lar, Añ, H (V, G), Zam Voc (G); nastau V;
Dv (V)), nasta (V-m), nastitu (V; Añ (V), Izt 72v). Ref.: A (nastatu, nastau, nasta, nastitu); Etxba Eib (nastau);
Holmer ApuntV (nastadu). � Tr. Documentado en la tradición septentrional (no suletina) desde Leiçarraga hasta
finales del s. XIX. Al Sur se encuentra en autores vizcaínos desde principios del s. XIX: la forma naas- la
emplean J.A. y J.J. Moguel, fray Bartolomé, Uriarte y Erkiaga (todos ellos junto a nas-). Hay nastitu en Añibarro
y en las traducciones del catecismo y de la Bula de Uriarte. En DFrec hay sendos ejs. de nahastatu y nastatu.
�1. Mezclar(se). (Sentidos prop. y fig.). "Nahastatzea, nahastea, mêler, brouiller" SP. "Mixto, mezclado, [...]
nastatua, [...] nastitua" Añ. Cf. Baraib 142: "Nastar, mezclar". � Skribatu drauzuet epistolán, nahasta
etzaitezten paillartekin. Lç 1 Cor 5, 9 (He ez zaiteztela balsa). Nahastatzen du gaxoa apho eta sugekin [...]
ausikika lotzen zaio bakhotxa. EZ Man I 108. Athea do [= 'dago'] hirriz eta doluz nahastatua / illkhitzen denak
hirria, sartzen denak damua. Ib. 119. Ekarriko duzu zundan kristailla eta korala nahastatua. INav 119. [Ene
graziak] eztu nahi izan [...] nahastatua munduko konsolazioneekiñ. Ch III 53, 1. Iainkoaren semeak nahastatu
ziren ondoan gizonen alabekiñ. Urt Gen 6, 4. Eman nahi izan zioten edaterat kheldarraekin nahastatua zen
mirrha arnotik. Lg II 279. Konfesio garbiak ta osoak eskatzen du ez nastatzea bekatuak; bear dira agertu
pensamentuzkoak pensamentuzkoak bezela. Mg CC 119 (CO 170 ez naastetia). [Garija] aotzez ta galburu utsituz
nastauba. Mg PAb 151. Uri barrubetakuak erdera askogaz nastetan dogula euskeria. Ib. 81. Mundu onetan [...]
nastaurik bizi dira onak deungekaz. Añ EL 1 45 (130 nastatu). Konszienzijako kezka ta larritasunak naasteetan
jatazan aragijaren atsegiñakaz. JJMg BasEsc 163s. Nastadu leijo ardauari ura, orditu eztedin. Astar II 125.
Gure esperanza au beti dago nastadurik ziureztasunez eta bildurrez. Ib. 14 (239 nastau). Lafontene gaizoak
nahastatu ditu bere fabletan [fable] asko arinskoak. Gy IX. Bethi bera gelditu, / nihoiz ez nahastatu: / Garbi
Eskalduna, / munduko lehena! Hb Esk 21. Handi ala ttipiak baltsan nahastatzen. Ib. 213. Zai busti piska bat
garau batzukaz naastauta. Ur Dial 99 (It nasturik, Dv nahastekaturik, Ip nahasirik). Nastitutie okelie ta arraiñe
yatordu baten eta yatie arrontzak. Ur CatArrig 83 (v. tbn. BulaAl 41 nastitu). Eta izate bi oneek Persona bat
baten batuagaz, ez ziran nastau? Itz Azald 29. An dabilz eurak-euretara pelotan. Nastau dira eurakaz erriko
gixon batzuk be. Kk Ab I 97. Uruna da gauza bat eta adizkidetasuna beste bat. Eztira bijok nastau biar. Altuna
57. Lili-arteko ixilla / nastau egixube txorijok. "Romped". Laux AB 17. Oliua ta binagria ez ibilli alperrik
nastatzen, eztira alkartuko. SM Zirik 86.
v. tbn. SP Phil 299. CatLav 232 (V 118). He Phil 300. Dv Dial 119. Prop 1898, 123. Nastatu: Ag G 72 (Kr 139
nastau). Nastau: AB AmaE 86. Azc PB 331. KIkV 77.
� Mezclarse en, envolverse en, enredarse en (un lío, problema, pecado, etc.). � Guk dadukagu bada ezen halako
egitatetan nahastatzen eta partizipatzen diradenék [...]. Lç Ins G 6r. Ene arima, zer hari aiz enganoso munduan
/ egun oro nahastatzen aizela bekhatuan? EZ Man I 136. [Jentilak] naastau diriala lotsarizko bizijo ta pekatu
guztietan. fB Ic I 28. Zeinbat obeto eban ezetan ez nastau! AB AmaE 225. Gauza lotsagarrietan nastaurik
alzagoz? Ag Kr 159.
�2. (Volt 76, SP, Dv, A), nastatu (V-gip ap. Etxba Eib; Lar, Izt 21v (-au), Ort Voc 141 (V-ger)). (Sentidos prop.
y fig.). Enredar(se), revolver(se), desordenar(se), embrollar(se); alborotar(se), turbar(se), confundir(se).
"(Meterlo a) barato, guzia nastatu" Lar. "Barajar los naipes, barajatu, nastu, nastatu" Ib. � Nauzun urrikari
gaitzez nahastatua / gogotik darotazula khentzen triste dolua. EZ Man II 108. Baña pekatu ezañakaz nastauta
dagozanak, matasa bat eginda daukeenak euren konzienzija [...]. Mg CO 6. Geuk eleisa gizonok berba askotan
naastau ta ezaindu dogu euskeria. fB Ic I VIII (tbn. en Aran SIgn 203). Geure arimaak egongo dira pekatuz
naastauta, illunduta. Ib. 5. [Miin gaiski esaliak] nastetan ditu pamelijak. fB Ic II 189. Lagunduko deutsube [...]
argitan ifinten zeuben konzienzija, gustiz nastadurik badago bere. Astar I 182. Euskeeria naastau ta erdeerarik
ikasi ez; au da eskolako umeetan beti ikusi dodana. JJMg BasEsc VII. Desterrauko ez ete da nosbait nasaitasun
aiñ andija? Oh, zenbat lazu tristegaz naastaurik dagozan mundubaren bazterrak. Ib. 261. Sazerdote
ardurabagako ta mundubagaz naastaurikua. Ib. 217. Astirotxu, berbaak agin artean nastau bagarik. Añ EL 2 229
(v. tbn. EL 1 216). Nire biotza egongo da bekatuen sareakaz eta lokarriakaz nastiturik. Ib. 28. Bildurragaz
nastauta / buru ta sabelak. Azc PB 85. Naztetan dituezala Liberalismoaren ganean berba egiten danean,
alkarregaz [...] zerikusirik ez dauken gauzak. Itz Azald 56. Batak eta besteak diputau [...] izan bear ebalata, erri
guztia nastau dabie. Ag Kr 192. Ara, jauna, nastau egiten naz ni [...]. Irakurten be ezeuskuen erakutsita. Ib. 149.
Azpikoz-gora ta goikoz-azpira nastaurik, lapurrak ipiñi ebezan gauza guztiak. Etcha Jos 143. Itxas-lapurrok /
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
780