Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
dugu eskualde huntan: ororen nausale eta nahasle. Lf Murtuts 49. Nahasleen buruzagia. Ib. 50. Naiago baitzun
Engrazi ezkon-nahasle eta etxe-nahaslearen maikide izan. Etxde JJ 131. [Frantses] etzen bere baitarik saltsa
miatzaile ez nahasle. "Brouillon". Ardoy SFran 221. v. tbn. Ir YKBiz 287n (nasle). � (No ref. a personas). �
Gal ez nazaten beren egiteko nasle-makur gaiztoren batekin. Mb IArg I 96. Galilean asi zan lege berri nasleak
erakusten. Lard 451.
- BAZTER-NAHASLE, EZKON-NAHASLE, EZKONTZA-NAHASLE. v. bazter, ezkondu, ezkontza.
nahaslore. "(Hb), anémone (bot.)" Lh.
nahas-mahas (L, BN; Dv, H), nasmas (Sal). Ref.: A (nahas-mahas, nasmas); Gte Erd 220. �1. (Adverbial).
Mezclado, revuelto, en desorden. "1.º (L, BN), desordenadamente; [...] 3.º (L), juntos, en compañía" A. "Nahas
mahas mintzo da (BN-arb)" Gte Erd 220 (junto a eztaki ondo euskeraz, kiskun kaskun mintzo da, etc., de otras
zonas). � Tr. Documentado al Norte desde la segunda mitad del s. XIX. Al Sur lo emplean Azkue y algunos
autores modernos. En DFrec hay 7 ejs. de nahas-mahas. � Oro nahas-mahas uzten dituzte, gerthatzen dena
gertha dadiela. Dv Lab 275s. Bertzen artean behar dire bizi nahas-mahas. Prop 1898, 125. Errekak oro gaindi
eginak [...] ardi, urde hil, muble, arropa, / nahas-mahas igerika. Etcham 123 (v. tbn. en contexto similar Ox 99
nahas mahas igerikan). Lan onezaz Fitak berak "zeaztasun guttiz eta naas-maas egina" dala dio. A Y 1934, 3.
Nahas-mahas Madianitak eman ziren ihesari. Zerb IxtS 47. [Hezurrak] hortxe zetzaten nahas-mahas multzo
batean. Mde Pr 112 (v. tbn. 145). Irakaspen oiek panteismuaren [...] eite geiegi dute, bainan, nahas-mahas,
badarakuste ekai ederrik ere. Zait Plat 35. Zarata naas-maas / geituz doa galgal. "La voz al cielo / confusa y
varia crece". Gazt MusIx 99. Oro ezin aipa, aipa ditzagun nahas-mahas, [...] aipagarrienak. "Pêle-mêle". Ardoy
SFran 15. [Teatro hortan] nahas-mahas jalgitzen dira pasarte hunkigarri eta irrigarriak. Lf in Casve SGrazi 8.
v. tbn. Etxde JJ 173.
� Mezclado con, revuelto con, junto con. � Presondegirat aurthikitzen ditu. Han dire gaxtagin handienekin
nahas mahas. Laph 96. Nahas mahas balsatzen, Yuduekin, orduko dukesak, kontesak eta barontsak. Elsb Fram
181. Onjo mota guzietarik egosiak nahas mahas belar, lur eta harrixkekin. StPierre 29. Mundu huntako zerek
badutela, izaitearekin nahas-mahas, aldagailu eta berexgarri zerbait. Lf in Zait Plat XXIII.
� (Uso adj.). � Biarnes nahas mahas batetan mintzo. J.B. Mazéris GH 1933, 302. Barne-iturri ortatik jarion
olertitzak, giza-giro naas-maas orren azalpen gorenak. Gazt MusIx 61.
�2. (L, BN, Sc ap. A; Dv), nahasmahasi (L ap. A), nahasi-mahasi, nasi-masi. Mezcolanza, batiburrillo,
revoltijo, fárrago; desorden; miscelánea. "Jende nahas-mahas bat, un pêle-mêle de gens" Dv. � Tr.
Documentado en Atheka, J. Etchepare y en autores meridionales del s. XX. Naas-maas fué, en los años sesenta,
el título de la sección miscelánea de A. Irigarai en la revista Egan. � Ene gelako nahasmahasia. Atheka 111.
[Bertze batzuek] erdaratik emaiten dakote nahas-mahas itsusi ezin jasanezko bat egiten dutelarik. JE Bur 177.
Arauen ugaritasunez eta ezpai bakartuen nasmasez. "Fárrago". Zink Crit 5n. Eitegabe ta nahas-mahas au zerulurren
izenez adierazten dala. "Confusionem". Or Aitork 357 (v. tbn. 341). Lurra naasi-maasi bat zan. Ol Gen 1,
2 (Or MB 390 nasi-masi). Ezpedi irakurlea emengo nahas-mahas itxurazkoan arri ta larri. Zait Plat 58. Azalez
agerian azaltzen zaigun nahasi-mahasiaren barneko edo azpiko batasuna arkitu nairik. Ib. 58. Parkatu, irakurle,
orrelako naasi-maasietan nere damuz sartzen banaiz. Vill Jaink 92. Atzerriratuen naas-maasa ta barreadura
indartzearren. Ibiñ Virgil 33n. Euskal literatura diogunean ikaragarrizko nahas-mahas bat datorkigu gogora.
MEIG IV 58. [Soroak] jostaketak, izkirimiriak eta nolanahiko nahas-mahasak [...] arras gogoko zituen. MEIG
III 124. v. tbn. GH 1936, 9.
�3. Laberinto. � An ageri ziren naaste zoragarrian elizak, yauregiak, abe-bitarteak, naas-maasak.
'Labyrinthes'. Or Mi 80. Bere aldaketen arabezkera burrukatzen den nahas-mahasa du. "Laberinto". MEIG IX
125s (en colab. con NEtx; v. tbn. 130).
- NAHAS-MAHASEZKO. Embrollado, farragoso. � Nahas-mahasezko eskuara bat athera zautan: dena
frantses, kaskoin eta español. Lf GH 1923, 186.
nahas-mahasgo. � Acción de mezclarse, enredarse. � Burhasoak, egon erne; begi atxik zuen haurreri; Paristar
hoiekilako nahas-mahasgoak nehori ondorio on guti du utzi. HU Eskual 29-8-1913, 1.
nahasmahasi. v. nahas-mahas.
nahas-mahaskatu. � Confundirse, perturbarse, ponerse confuso. � Orduan etsaiak lotsatu ziren, nahasmahaskatu
ziren eta laster ihesari ziren eman. Etcheberry 178.
nahas-mahaskeria. � Lío, enredo, mezcolanza. � Den gutienik ere etzen abadea munduko zeretarat ekharria.
Gizon-emazten arteko nahas-mahaskeria hastio zitien. Othoizlari 1960, 299.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
774