Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
avait mis ensemble" Lh. "Armaixo aretan, txorixuak eta gailletak danak naasi dare" Elexp Berg. "Kafe hütsa
nahi düzü ala ezniareki? (S), ala ezniareki botian-nahas (S)" Gte Erd 36. v. infra NAHASIAN, nahas-mahas.
� Tr. Las únicas formas documentadas son na(a)si y nahas. Emplean el radical los autores septentrionales. �
[Ezar zazu] oro nahas kasolan zonbait pastanagre xerrarekin. ECocin 7. Erdi italianoz, gaztelaniaz ta euskeraz
dana naasi asi zitzaien [...] errieta onak egiten. Aran SIgn 37. Frantzes da italiano / kasta oiek nasi, / onera
etorri eta / dabiltza nagusi. Xe 224. Aurdiki zituzten untzien barnerat bertze liburu eta philda guziak elgarrekin
nahas. Prop 1880b, 6. Arrosak bizi dira arantzakin nasi. AB AmaE 408. Zuekaz nasi kantau nai dodaz / garaitza
aundiak. Ib. 43. Jesusen etsaiekin nahas sartzen da aphez handiaren etxean. Jnn SBi (ap. Dv, que traduce: "pêlemêle
avec les ennemis de Jésus"). [Aingerutxoen] erdian igo zinaian izarrez gora, / eurakaz nasi kantu-artean
bizitera. AB Ezale 1897, 339b. Eskualdunekin nahas hiritar sobera. Ox 25. Berak egiñak ere or zitun, nahasi.
Or Eus 37. Zakhu batean ogiarekin nahas ogiaren dirua ezarri zuela. Zerb IxtS 28. Ardiek, naasi, alkar bultzatuz
[...]. Gand Elorri 195. Atera dira txoriak / pausoen otsa entzunik. / Estu ta naasi goratu dira. Ib. 163 (v. tbn. 67).
Txalo biziak entzungo dira. [...] Soiñua ta oiuak nasi. (Acot. escén.). NEtx LBB 167. Odolarekin nigarra nahas
nadukalarik begian. Xa Odol 329. v. tbn. Mg PAb 164. Ldi BB 114. SMitx Aranz 221. In MEIG VI 30.
�5. (Lc, BNc ap. A; VocBN, Dv). "Tracassier, brouillon" Dv. "Enredador, embrollón. Gizon nahasia, hombre
enredador" A. Azkue da además "Nahasi (S), adúltero", citando a Ip Mt 15, 19, pero en éste se lee: Gogozka
gaistuak, gizun ehoitiak, besten emazteki nahastiak (He adulterioak, Dv bertzeen emazteekin khutsatze). � Zer!
Utziren diogu bizia bere nausiari horrela mintzo zaion nahasi bati? Lg I 312. Erran zioten Jesusez gizon
populua altxarazten zuen nahasi bat zela. Lg II 268. Egin dituzte justiziak / ahal bezain itsusiak, / anitzi gosta
biziak [...] Zer patriota nahasiak! Bordel 60. Oillar guti ikasi, nahasi batzuen / bere artean bethi liskarra
zutenen [...]. Gy 278. Zenbait salatari nahasik [...]. Ib. 68. Asko yende nahasi badire herritan / minbera
dabiltzanak notari tzarketan. Hb Esk 210. Yesus-Kristoren egunetarik hasiz, izan dire nahasi eta gezurti osteak.
Hb Egia 113. [Lurreko erregek] maitagarriago litezke emanez bake nahasiei, yateko beharrei. Ib. 43. Andre
hori, franko nahasia balinbazen emazteki batenzat [...]. Elzb PAd 59. Gure herri xumetan, / zenbat hitzuntzi, /
zinez edo jostetan / oro erasi, / Trebes, nahasi! Zby RIEV 1909, 105. Zeiñ kristinau, danik nasiena eta
lotsagaldukoena izan arren bere, azartuko da, pekatu mortalean dagoala, gure Jauna artutera? Itz Berb I 135.
Politikero nahasi batzuek [...]. HU Zez 206. Zenbat hitz-untzi! / Zinez ala jostetan, / Oro erasi! / Gaixto nahasi! /
Beha daude nor zertan / hobendun kausi. Barb Sup 127. Ai, lagunak, ez sinets gaskoin nahasia, / Eskuarari
baitio gudu bat hasia. Ox 156.
�6. (L-ain?, BN-arb ap. A), nasi (Añ (AN)), nastu (Añ (V, G)). (Part. en función de sust.). Mezcla; confusión,
embrollo. "Mezcla", "miscelánea" Añ. Cf. VocNav: "Nasia, mezcla de hierba picada y paja, que se da de comer a
las vacas y caballerías (Ochagavía)". � [Euskalerrian] hizkuntzaren naasiaz ta aditu bageaz ozta jakiñ oi da
bear dana. Lar, carta a Mb 280. Adi-yauregia! / yabe dituk, geroz, gaua ta nâsia. 'Nieblas de noche y confusión'.
Ldi BB 80. Zoragarrizko nasian [...] euskera-mota berezienak, / entzuten dira mendian. SMitx Aranz 190.
� Masa. � Zeurien reinua da semejatruk orantz artu zionari emazte batek eta nastekatu iror almute irinekin
nasia baratu zen bitartio orantzatruk edo etsitruk. Hual Mt 13, 33 (Samper ore).
�7. "Nasi (AN-5vill), presa que se hace para pescar salmones" A.
�8. "Nahasi (S), acedarse la leche" A.
�9. "Nasi (R-uzt), amasar el pan" A. "Nai nizun ogia nasi ta eztiezt al ekuntu, quería (yo) amasar el pan y no lo
he podido (R-uzt)" Iz R 292.
- BEGI-NAHASI, BURUA NAHASI, BURUTIK NAHASI, BURU-NAHASI, DANTZA NAHASTU, ELE
NAHASI, EZKONTZA NAHASI. v. begi, buru, buru-nahasi, dantza, 1 ele, ezkontza.
- NAHASIAN, NAHASTUAN. Mezclado(s), revuelto(s). v. supra (4); nahaste (2). � --Zer sagarrekiñ egiten
da sagardorik onena? --Sagardua! Sagardua! Nastuban egiten da; nola sagar-klase asko dan. Sor Bar 30. Ez
omen zaio ondo iruditzen neska-mutillak nastuan azaltzea. Lab EEguna 88. Pobre ta aberats danak nastuan /
errezatu. Tx B II 119. Nigana datoz, nâsian / Adiskide min-maiteak! Ldi BB 146. Mamia du nâsian / oretua [...]
Loreil-laño goiztar ta / marrubi-odolaz. Ib. 56. Soiñu urruna da, nâsian dator. "Llega confuso". Or Eus 328.
Zaldun gazte bat / [...] erromesakin nasian dabil. SMitx Aranz 153. Beste zuaitzekin nastuan erabilli diteke
bildur-gabe. Munita 86. Urdai, odolki ta lukainka muturrak nahasian eta aza lagungarri. Etxde JJ 53. Zuriak
eta moruak nastuan ibiltzen dira Aljer-en. Anab Aprika 15. Iru griña auek naasian giza-emakume guzieri
ezkontzara bultzako diete. MAtx Gazt 27. Errai-zatiak / mintzoarekin batera naasian. "Mezcladas". Berron
Kijote 153. Irri eta negarra nahasian darion iturritxo gardena. MEIG I 183. v. tbn. Gazt MusIx 85.
- NAHASIAREN NAHASIAZ. A fuerza de revolver. � Ea eraginaren eraginez eta nahasiaren nahasiaz
zerbait bereizten ote dugun, pisuagoak behera eta arinagoak gora doazelako. MEIG IX 30.
- NAHASI-BEREIZI. Desenredar. � Seda-mataza ariltzen ari da [...] Bein edo beste nâsi-bereizten / arkitzen
bazan neketan [...]. "Dificultad en desmadejar el hilo". Or Eus 335.
- NAHASIXE, NASTUTXU (G-nav ap. Iz Als). (Formas de dim., con valor aprox.). "Aitajauna zan pixkat buruti
nastutxu" Iz Als (s.v. aitajauna). � Pholtsua nahasixe da. Darthayet Manuel 395 (ap. DRA). Beñaten tripak
Iruñerat yinezkioz nahasi-xeak baitziren. Zub 71.
- NAHASIZ. Mezclado(s), revuelto(s). � Borda tzarrak dituzte yauregi hautatzen [...]. Emazte eta haurrak
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
770