Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
tbn. SCruz 22 nastu; BM 38 nasi)). Ernaniar bik nastu gaituzte / bizi giñanak pakian. Tx B I 184 (v. tbn. 185).
[Gaixtaginek] gure bake gozoa [...] dute nahasi. Etcham 167 (v. tbn. He Gudu 150 bakea nahas edo altara, Cb
Eg III 368 pakezko biziera nastu, Hb Esk 30 bakea nahastean, Balad 248 bakearen nahastera, Basarri 145 pake
pakean gaudenak nastera). Ez gauzarik nastu. Nork esan dizu Zinkunegi italianoa danik? Lab EEguna 94.
Nahasi denean barnea ez da deus kanpoko aire handia bezalakorik, pirkoiltzeko. JE Ber 98 (v. tbn. Bur 63s y
52). [Aize zurrunbillo gaitzak] itsaso guzia nasi zuen. Ir YKBiz 187 (391n nasten). Argi burua, baiña / nâsia
biotz-pilpilla. "Sus palpitaciones son irregulares". Or Eus 400. Mingain-motelak alaxe dira, / itzez nâsi ta kantuz
ez. Ib. 87. Atzekoz aurre zearo nasitu zitun itzegiteko zeramazkianak. TAg Uzt 192. Nahasi zaikun mundu zabal
hau zeruko Jaunak derama. Iratz 134. Gogoa nahasten zaio, eta azkenean, hala dena eta hala ez dena ez ditu
[...] berexten ahal. Lf Murtuts 9 (v. tbn. en Zerb Azk 94 zentzua nahasi, JEtchep 73s gogoa nahasi, Berron Kijote
200 zentzumenak nahastu). Agitz naasi ta illun diozu guzia. Zait Sof 69 (Plat 90 nastu). Ez ditzagun gauzak
nastu ta illundu. Munita 21. Ez naiz hemen horretaz jardungo, txit nahasia bait da gai hori. Mde Pr 342 (327
nahastu). Gauzak zuzendu bearrez nahasi ta okerreratu besterik eztitut egin. Etxde JJ 134 (AlosT 33 naasi).
Jendeak, aboz-abo [...] gertakizunak nahastu ta antz-aldatzen ditu. Ib. 16. Burdinbideok, erriak naastuagotu,
oiturak nasaiagotu [ditu]. Erkiag Arran 17. [Rastroan] bazter guziek naasi ondoren, iru Longines atxeman
zituzten. Izeta DirG 89. Argitu bearrean ez ote digu korapilloa naasiago biurtzen? Vill Jaink 58 (21 naastu).
Gure arteko goxotasuna ilhuntzen eta nahasten. Larz Senper 108. Ekaitz zakarrez naasitako gau itsuan. Ibiñ
Virgil 99. Suge urdiñak adatsean naasita dituten Eumenideak. Ib. 117. Zerua goibel, / aizea naasi. NEtx LBB
227 (334 nasi, 52 zentzua nastu). Alkate ona izan bagendu / erririk etzan nastuko. Uzt Noiz 41 (v. tbn. EBT 114).
Mündia bakian ez tügü üzten, / bethik gira ororen nahasten. Casve SGrazi 80. Egungo egunean inoiz baino
nahasiagoak daude arazoak Euskal herrian. MIH 266. Has gaitezen, bada, zenbaitek nahasi baino nahasiago
nahi lukeen mataza askatzen. Ib. 385. [Ur] ekaitz-haize zakarrez nahasietan. MEIG VII 73.
v. tbn. Harb 417. Egiat 249. AstLas 22. MarIl 101. HU Zez 123. Barb Sup 110. Ir YKBiz 451. Ldi BB 118 (IL 58
naastu). Balad 119 (222 nastu). Zerb IxtS 15. Arti Ipuin 58. Mattin 92. Nasi: Xe 254 (402 nastu). A Ardi 35.
EusJok 81. Nastu: AA III 525. AB AmaE 450. Arr May 155. Bv AsL 164. Arrantz 35. JanEd I 62 (64 nasten).
Alz STFer 119 y Burr 29 (Txib 89 nastutu). Itz Azald 191. Goñi 42. Lek EunD 26. JAIraz Bizia 126. Anab Poli
53. Matx Gazt 53. Xa Odol 294. Naastu: And AUzta 115. Berron Kijote 222. Azurm HitzB 40. Nastutu: Bil 163.
Nasitu: LE Kop 168 (Matr4 534 nasten). Izt C 447. Naaste-: Gazt MusIx 125.
� (AN-gip, L, B, BN, S; Ht VocGr 434, Lar, VocS 143, Gèze 354, Dv, H), nahastu (VocS 143), nasi (B), nastu
(G; Izt 28r), nasitu (Izt 28r). Ref.: A (nahasi, nastu); Izeta BHizt (nasi); Gte Erd 218. (Ref. a personas).
Turbar(se), confundir(se), aturdir(se), azorar(se). "Revolver, inquietar" Lar. "Confundirse el entendimiento,
atolondrarse, aturdirse" Izt 28r. "Nahasi (BN, S), espantarse, turbarse" A. "Otoan nahasi nuxu (AN-gip, B, BNciz-arb)"
Gte Erd 218 (junto a ondoeza egin, alditxartu, etc., de otras zonas). � Arren fabora zakezu hersturan
dabillkena / eta eritasun berak nahasiko duena. EZ Man I 60. Sukharrarekin nahasirik dagoen batek. Ax 310 (V
206). Egiteko handiek ez gaituzte hanbat nahasten nola xipiek, hainitz direnean. SP Phil 243 (He 245
altaratzen). Harzaz ohilzen baitügü espiritü gaistoa, gure othoitzetan nahas ezkitzan. Bp I 117. Inkietatu eta
nahasi nahi baitzaitu. He Gudu 118. Ez zaitezela izi ez nahas, izan zazu animo. Mih 124. Zerren pakean bizi
ziran asko nastuko dituan. AA II 229. Zer izialdurarekin, zein nahasia ta harritua agertzen den bere jujearen
aitzinean! Dh 134. Gure bekhatuen orhoitzapenak nahasten edo trublatzen gaituenean. Jaur 147. [Maria] nastu
zan, diosal ark zer esan nai ote zuen ezin igerriz. Lard 363. Nahasi ziren hek eta harritu, eta uste zuten ispiritu
bat zakhusatela. HeH Lc 24, 37 (Dv nahasi; He altaratu, TB trublatu, Brunet ikaratu, Leon asaldatu, IBk
larritu). Azti oiek nastuak geldituko dirade eta guztiak, lotsatuta, arpegiak estaliko dituzte. "Confundentur
divini". Ur Mich 3, 7. Pozik euskeraz dakiyenian, bestela erdaldunekin nastutzen da bat ezin itzik aiazirik. Sor
Bar 20. Ozpinak edo ihurtzuriak ezkinetzazke hala nahas eta izitaraz nola solhas horiek. Jnn SBi 137. Ain nago
nastua, eztakit zer egiten detan. Iraola 88. Gaur aditu gauza horiek orok nahasi naute arras eta ez naiz batre
nere buruari fida. Barb Sup 121. Gaztea asi zan oso nasirik, bere lotsa estali naiez zerpait esaten. Inza Azalp 36.
Nexka zoragarriaren aurrean Bikendi naasirik zegoan. Or Mi 26 (BM 58 nasi, SCruz 129 naastu). Buru-barneko
amesak nasitua ta zorobiatua zerabilkien neska gaxoa! TAg Uzt 263 (60 naasitu). Lehenbiziko bekatuek, nahi
eta ez, nahasten dute bekatorea. Lf Murtuts 4. Gaur goizeko berriak oso nastu nau. JAIraz Bizia 95. Gizon orren
lillurapean nahasita baitzegok. Etxde JJ 150. Munduko samindurek ez gaituzte nahasiko ez kezkatan jarriko.
Vill Jaink 183. Soinu bera entzunen duk ase artio, nahasi artio, erhotu artio. Larz Senper 108. Sukarrak zonbat
eta zonbat etzauzkan lurrean etzanak, nahasiak, memorioa galduak. Ardoy SFran 154. Deabrua ere, nastuko
luteke bere erretolika orrekin. NEtx LBB 170. v. tbn. Gç 43. Ch III 11, 1. Mst III 6, 3. Bordel 79. FIr 184.
� "Barajar los naipes, barajatu, nastu, nastatu, nahasi" Lar. "Kartak nahastea, battre les cartes" Dv. "Zuri da
kartak nahastea, c'est à vous de mêler les cartes" H. � Behar zirenak baino bi bider gehiago nahastu zituen
kartak. Arti Ipuin 68.
� "Au fig., fam., se brouiller avec quelqu'un" Dv. � [Arduak] gizunen / gogo büriak berotürik, / zalhe ditzak
algarrekin / adixkidiak nahasirik. 'Semer la brouille'. Casve SGrazi 94. Orotan gütük gaizen / jauzazi nahian, /
senhar, emazte, haurren / nahas ezarian. Ib. 106.
� Liarse (con), enredarse (con) (ref. a relaciones amorosas). � Iñoren bizi-lagunarekin nastuko etzera. Lard 380
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
768