Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
manaiatzaile (H), maneatzaile (-alle H). � "Qui touche, manie, conduit, dirige, gouverne, prépare un aliment,
dispose, met en ordre, donne une façon à la terre, la cultive" H.
manaiatze. "Action de manier, toucher, diriger, conduire, etc." H.
manaier, menajer. � Administrador, doméstico. � Berset hau diret bereber, Donaphalegiko damer / zure
amurusterasteko izan ditian menajer, / zu üdüri partidü güti jinen zaiela estranjer. 'Qu'elles usent de
ménagements pour vous rendre amoureux'. Etch 544. Erran dituzu guziak? / Derro aldiz menaierak. "Lui réplica
la ménagère". Gy 288 (ref. a la hormiga).
manailla, maneilla (Ht VocGr). � "Ménage" Ht VocGr 384.
manaioso, maneioso. � Razonable, dócil. � Garaitiko zuhurtziá, lehenik da pur, gero bakezko, moderatu,
maneioso, miserikordiaz eta fruktu onez bethea. Lç Iac 3, 17 (He, Ol et(h)orkor, BiblE amore-emailea).
manaita. v. banaita.
manaitate. � Indole, condición. � Higuilistoy Jul'ageri eskuin [...] / Gure Jainkoak egina baitu manaitate
oneko, / Behar-orduan zerbitzu-faltan ez du lagunik utziko! Herr 8-12-1960, 1.
manaiu (Lar, H), maneiu (H), menaiu (H), menagu. � Tr. Documentado en textos septentrionales desde
Leiçarraga. La forma más empleada es manaiu; hay maneiu en Leiçarraga, menaiu en Goyhetche, Etchamendy,
Lafitte y Herria, menagu en AstLas y menaje en un ej. de Herria. �1. Gobierno, dirección, manejo. "Manejo"
Lar. "Gure diruaren, egithekoen, onthasunen manaiu guzia zuk duzu, vous avez tout le maniement de notre
argent, de nos affaires, de nos biens. [...] Gizonen manaiua, le maniement des hommes" H. � Zeren gorputz hil
bat baita higitzerik ez maneiurik batre gabe, lo datzan bat bezala. Lç Decl a) 4v. Hitzak, obrak eta gorputzaren
manaiu guztiak goberna itzazu. Mat 184. Gorputza manaiu gabe erortzen da lurrera. EZ Man I 45. Ene haurrak,
behar dugu / menagu hun bat hartu, / ene egitekuetan ziek ere / orai behar naizie laguntu. AstLas 15. � (SP).
Manejo, flexibilidad, movilidad. � Eztakusazu zahartzeko manaiua, manaiu aphurra dela? Ax 183s (V 124).
Oiñak lohakartua dagoenean eta gorputzak ere zurrundua, manaiu guti dute. Ib. 490 (V 317). �
Comportamiento. � Aitzitik izan zaitezte saindu zuen bizitzeko manaiu guzian. He 1 Petr 1, 15 (TB gobernu).
Bere manaiuaz arrozoin emateko. He Act 26, 1.
�2. (H), maneiu (H), menaiu (H). "Ménagement, soin que l'on prend d'une chose quand on la manie. Manaiu
behar du tresnak iraunen balin badu, un outil doit avoir (être manié avec) ménagement s'il doit avoir un long
service" H.
�3. (H), maneiu (H), menaiu (H), menaje. "Ménage, économie domestique. Menaiua ongi erabiltzen duen
emaztea, femme qui mène bien son ménage. Bi ahizpek menaiu berezia dute, les deux sœurs ont ménage séparé"
H. � Ontsa ikhasiak baitzituzten manaiuko lan batzu, joste, kozinatze eta bertze. Herr 14-6-1956, 3. Kozina,
menajia luke lana. Herr 13-10-1960, 3.
�4. (H), maneiu (H), menaiu (H). "Préparation. Manaiu ona, txarra eman izan zaio iateko huni, on a donné à ce
mets une bonne, une mauvaise préparation" H.
�5. (H), maneiu (H), menaiu (H). "Culture de la terre. Manaiua ona hartu duen lurrak uzta ona bihurtzen du, la
terre qui a reçue une bonne culture, qui a été bien travaillée, rend une bonne récolte" H.
�6. (vEys, H), maneiu (H), menaiu (H). "Maniement, action de toucher avec les mains, de fréquemment
toucher. Le mot est rarement usité en cette signification" H.
�7. Matrimonio, pareja de esposos. � Manaiu gazte bat senharraren aita-amekin bizi da. Herr 12-3-1959, 4.
Poetaren aita, ama eta haurrideak, Etxahunia utzirik, Topeterat joaiten baitira ihesi, goxaitaren alarguntsaren
ondorat. Etxahunian menaiu gaztea bera egonen da. Lf ELit 173.
- MANAIU-ESKOLA. Escuela de labores del hogar. � Eraiki ziren neskato gazten menaiu-eskola, jantegia eta
haurtegia. Herr 28-8-1958, 2.
manaiukor (SP � vEys), manaiakor (Lar Sup, H). � Manejable, dócil. "Tresna manaiakorra, outil maniable.
Zaldi manaiakorra, cheval maniable. Burdina manaiakorra, fer facile à mettre en œuvre. Haur manaiakorra,
enfant docile. Gizon manaiakor eztena, homme qui n'est pas de caractère maniable" H. � Gaztea zalhui eta
manaiukor bezain, da zaharra gogor eta zurrun. Ax 181 (V 122). Munduko gizonak / manaiakorrak dira. /
Esaten diet: Tira! / Ta tiratzen dute. Arti MaldanB 227.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
74