Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mutirialdi (L (-th-), B ap. A; -th- Dv), mitirialdi (-th- S ap. Lh). � "Acceso de violencia, de desvergüenza" A.
"Crise de mauvaise humeur, de colère" Lh.
mutiriarazi (-th- Dv), mutirierazi. � "Rendre violent" Dv. � Haren isil egoiteak mutiri eraztenago zuen. Mde
Pr 158.
mutiridura. "Muthiridura (L; Hb), colère, impétuosité" Lh.
mutirigo, mutiriko. � Importunidad. � Haren muthirikoa dela kausa bederen jaiki litekela. He Lc 11, 8 (Lç
muthiritasun). � Osadía. � Heien muthirigo dohakabearen gehiago suhartarazteko. Prop 1899, 283.
mutirikeria (-th- Dv � A). � "Acte violent" Dv.
mutiriki (-th- L, BN ap. A; Dv, H), mitiriki (-th- S-saug ap. Lh; H). �1. Insolentemente; desvergonzadamente;
violentamente. � Gizonari orain zaizko muthiriki ondartzen [arraiñak]. EZ Man II 153. Ahalke gabeki,
muthiriki, kantoin guztietara begiak dabiltzala dabillan emaztea. Ax 392 (V 256). Sumintzen bazaik muthiriki /
bihotzean suge-herra. Gç 139. Ensarratzen zaio muthiriki spirituari. Ch III 34, 3 (Ol y Leon gogorki). Hain
muthiriki ofensatu dudan arren ene konfesionea bethi gerokotzat uzteaz. He Phil (ap. H). Teillarik nahi badio
mutiriki jazarri [ohiko usantzari]. Monho 48. Debruak atakatu zuen (fraide gaztea) muthiriki hainitz
tentamenduz. MarIl 65 (ap. DRA; la ref. es incorrecta). Eta aitzinean zihoazenek erran zioten muthiriki ixilik
zegoela. "Increpabant". HeH Lc 18, 39 (He mehatxuz, Dv gaizkika, Leon erasiaka). � (Ref. a fenómenos
naturales). � Muthiriki ezen hedatu ziren [urak]. Dv Gen 7, 18 (Urt borthiztu, Ur andizkiro azi). � Con rebeldía,
indócilmente. � Nekhez eta muthiriki obeditzen baditugu Iainkoak gure gainean ordenatu dituenak. SP Phil 249
(He 251 herabe eta gaitzikor). �2. muturiki. Esforzadamente. � Haatik, lanian ari direnian [langileak],
müthüriki ari ditiala. Herr 4-6-1964, 3.
mutirikiro (-th- H), mitirikiro (-th- H). � "1. violemment et avec colère; 2. avec opiniâtreté; 3. impudemment,
insolemment" H.
mutirikor (-th- H), mitirikor (-th- H). � "Qui est facilement violent, opiniâtre, impudent" H.
mutiritasun (-th- AN, L, BN ap. A; Lar; -th- vEys, Dv, H), mutiritarzun (-th- S ap. Lh), mitiritasun (-th- H). �
Insolencia, violencia; importunidad. "Importunación, importunidad" Lar. "1. violence. Etsaiak iasan behar izan
du gure ukhaldien muthiritasuna; [...] 2. impudence, insolence. Muthiritasunekin ihardetsi zioen gezurra zioela"
H. � Halere haren muthiritasunagatik iaikirik emanén drauka zenbat-ere behar baitu. 'Importunité'. Lç Lc 11, 8
(HeH muthiritasun; He muthiriko). Etsaien muthiritasunaren zebatzeko. Lg I 214. Humiltasun hunek ematu zuen
Esauren muthiritasuna. Ib. 86. � (Ref. a fenómenos naturales). � Uhinen higizarea eta muthiritasuna. SP Imit
III 34, 4.
mutiritu (L, B, BN ap. A; -th- Dv, H). �1. Insolentarse, envalentonarse; hacerse importuno. "2. s'opiniâtrer,
devenir importun, insistant. Eskalea muthiri badadi, ardiesten badu ere guti eta eskergabeki, [...]. 3. devenir
insolent, impudent. Behin muthiritu zautzun sehia barkhatzen badiozu, izanen da laster nausi, eta zu sehi" H. �
Ni hil nahiz zebilzanak muthiritzen ziren. Harb 328. Adinarekin ethortzen dira [haurrak] muthiritzera,
urguillutzera eta errebestera. ES 182. Yende-ozte edo tropela muthiritu batek orduan egin izan zituen deihadar
izigarriak, ziotsotelarik: [...] Gurutzefika zazu. He Gudu 136. Gudurik gogorrenak jasan behar dituzte bere
jaidura nausituen ta muthirituen kontra. Dh 384. Bainan hekiek muthiritzenago ziren. "Invalescebant". Dv Lc
23, 5 (Lç gortzenago, He y Brunet lehiatzen, Ol gogorrago zeragoioten, Leon finkiago erran, Or gogorrago
ekiten, IBk zorrotzago esan). v. tbn. Prop 1907, 103. � (Ref. a fenómenos naturales). "Muthritizea, mithiritzea
(S), devenir violent. Haizeak eta uhinak muthiritzen direnean, [...]" H. � Harri peñen kontra muthiritua
[itxasoa]. "Irritée". Dv RIEV 1931, 557. � "(B), ladrar fuerte. Zakurrak mutiritu dira, zakurrak mutiri dira, los
perros andan exaltados, ladran fuerte" A. � "Muthiritzenagotu, devenir plus violent" Dv.
�2. (Lar, VocS 136). "Importunar" Lar.
mutiritzaile, mutiritzale (Lar). � "Importuno" Lar.
mutisdura. "Muthitsdura (L, BN), émoussement" Lh.
mutisgarri. "Muthits- muthisgarria, qui est propre à émousser la pointe, le fil, le tranchant" H.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
739