Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
manaiagoro (H), managoro (Lar � H). � "Dispositivamente" Lar.
manaiakizun (H), maneiakizun (H). � "Qui doit être manié, dirigé, conduit, préparé, assaisonné, travaillé,
labouré, ménagé, économisé" H.
manaiakor. v. manaiukor.
manaiakunde (H), maneiakunde (H). � "Au sens général, arrangement, mise en ordre, disposition, préparation.
Au sens le plus usuel, préparation, apprêt d'un aliment" H.
manaialdi (H), maneialdi (H). �1. "Maniement, frottement, remuement que l'on donne une fois aux choses.
Manaialdi bat ematea larru bati zalhu dadin, belharrari herrautsa arthik dezan, lurrari erein aitzinean" H. �2.
(H), maneialdi (H). "Au fig., vif reproche, vive remontrance, semonce. Manaialdi bat eman diot ona, je lui ai
donné une frotté qui est bonne" H.
manaiamendu (Ht VocGr 368, Lar, Lecl), maneiamendu (H), menaiamendu (Arch VocGr). � Gobierno.
"Gouvernement" Ht VocGr 368. "Gobierno, gobernación" Lar. "Le ménagement" Arch VocGr. Harriet remite a
manaiago (q.v.). � Bihotz hark ezbaitezake gehiago ezagut nausi on eta maite haren zerbitzuan ez partaiarik ez
menaiamendurik . Mih 17.
manaiant, menaiant. � Administrador. � Bazen gizon aberats bat zuena menaiant bat, zeina haren aitzinean
akusatua izan baitzen haren onthasunen barraiatzeaz. TB Lc 16, 1 (Lç, despenser, Dv, Leon etxegizon, Ker,
BiblE etxezain, IBk kontuhartzaile).
manaiatu (Ht VocGr 368, Lar, Lecl, Dv, H), maneiatu (H), maneatu (BN ap. A; VocBN, Foix ap. Lh). � Tr.
Documentado en autores septentrionales desde Leiçarraga. No hay ningún testimonio del s. XX. Emplean la
forma manaiatu Axular, Pouvreau, M. Dassança, Etcheberri de Sara y Haraneder; maneiatu Leiçarraga y
Maister, y menaiatu Monho y Goyhetche. En DFrec hay 2 ejs. de manaiatu y 4 de maneiatu, todos ellos
meridionales. �1. Gobernar, manejar, dirigir, conducir. "Zaldi bat ongi manaiatzea, bien manier un cheval. Diru
handiak egiteko hainitzak manaiatzea, manier de grandes sommes, beaucoup d'affaires. Azpikoak nahi bezala
manaiatzea, manier les volontés des inférieurs à son gré" H. � Haren espirituak gobernatzen eta maneiatzen
gaituen bezenbatean. Lç Ins A 8v. Baldin merkatari batek eman baliazo bere semeari diru suma bat bere
eskuko, manaia lezan, [...], tratuan eta merkatalgoan erabil lezan. Ax 164 (V 110). Neure onak neurk nahi ditut
gozatu eta manaiatu. Ib. 235 (V 157). Kosta ioz gero, ezta gobernatzerik eta ez nahi bezala manaiatzerik. Ib.
217 (V 145). Kapitain batek bere soldaduak manaiatzen dituen bezala. SP Phil 172s. Bide hunetaz bere azpikoak
hobekiago gobernatzen, begiratzen eta manaiatzen baitzituzten. ES 402. Hark bere denboran manaiatu
eta gobernatu zuen teatro sainduan. Ib. 148s. Manaia tzatzitzu [sensuak]. He Gudu 144. �
Manejarse, arreglarse. � Uste baituzu ezen gero karga handiarekin hobeki manaiatuko zarela, orai ttipiarekin
baiño? Ax 84 (V 57). � Acostumbrarse. � Manaia bedi zure zerbitzaria zure bizitzean, zeren han dago ene
salbamendua. SP Imit III 56, 3 (Ch usa, Mst phena, Ip zeba, Ol yardun).
�2. maneiatu. Comportarse. � Ezen zeurok badakizue nola imitatu behar gaituzuen: ezen ez gara
desordenatuki maneiatu izan zuen artean. Lç 2 Thess 3, 7 (BiblE zabarkerian bizi). Egürükazü Jinko Jauna,
gizonki maneia zite, koraje har ezazü. Mst III 35, 3 (SP, Ol (h)ari, Ip güdüka, Pi ekin).
�3. Mover(se). � Baldin ezin egin baditezke, ezin kofesa badadi, ez mintza eta ez deusetan ere manaia, asko da
orduan barren ona. Ax 197 (V 132). Paboa itzul-inguruz manaiatzen denean bere gorputzaren miratzeko bere
pluma ederrak altxatuz. SP Phil 201. Ezin bere izterra ez alderdia aisiarat manaia dezake. Mong 590.
�4. (SP, Lar, Añ, H), maneiatu (H), menaiatu (Ht VocGr, Lecl), maneatu (Añ, H). "Manier, remuer" SP.
"Ménager", "agiter" Ht VocGr. "Manejar, tratar con las manos" Lar y Añ. "Lili ahalketia daritzona manaiatzen
bada den gutiena, uxaltzen da, la fleur qui se nomme pudique, si peu qu'on la manie, elle se flétrit. Oihal
maneatua goxoago, drap qui se servi est plus moelleux" H. � "Au fig. Neska maneiatua, fille qui a passé par les
mains" H.
�5. maneatu (VocBN), menaiatu. Tratar con cuidado, cuidar. "Soigner quelqu'un, quelque chose" VocBN. �
Primisaus laborantzatik printzetürik begiratzen zütien bere hatü zaharrak ta ahatz elezan nor zen ohi, ardüra
maneatzen zütian. (Interpr?). Egiat 262. Ez baituk hauzotako / oilarrak menaiatzen. 'Si tu ne ménages pas'.
Monho 44. Menaia hazaten bertzek nahi baduk, / menaiatu hihaurk bertzeak behar tuk. "Épargner". Gy 174 (v.
tbn. 245). Menaiatu gabe, hots, geure buruak, / detzagun zorrotzki mira gure kontzientziak. "Ne nous flattons".
Ib. 158. Bere oiñetakoak dituzte higatzen, / astoa aldiz menaiatzen. "[Ils] conservent". Ib. 202.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
73