Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
bategaz. Ib. 12. Purua musturrean dariola keia. AB AmaE 258. Gaztaña kolorea, / musturra zorrotza [ref. a la
pulga]. Azc PB 67. Euzkelerrian musturra daula / ta Madrillen errapia. Enb 66. Asto bakoitzari musturretik
oratu. Erkiag Arran 55. Alemaneri musturra larregi berotuz. EgutAr 13-10-1960 (ap. DRA). Arrainak
musturrekin berina jo arte. Osk Kurl 85. v. tbn. A BeinB 91. Kk Ab I 103. Bilbao IpuiB 128. � (Pl.). "Labios,
morros. Neu nagosi eta musturrak ausi (Vc)" A. "Morros. En la carnicería, belfo del ganado" Etxba Eib.
"Musturrak garbitu (AN-arr)" Gte Erd 109. � [Belarluziaren] musturrak. Mg PAb 86. Musturrak koipeturik [...]
Ause bai bazkaria! Ib. 98. Ya arri bat artuta, musturrak zetako ausi ez deutsazan lotsa galdukuari. fB Ic I 315.
Musturrak gorri-gorri otzaren otzaz. Kk Ab I 60. v. tbn. Azc PB 188. � "No se saldrá con la suya [...], eztau
musturrik garbituko (V-oroz)" A EY III 334. � (Fig.). � Herio geldiaren mustur zimeldua. Arti MaldanB 191.
Gosearen musturrak noizean bein agertzen dirala. Erkiag BatB 152.
�2. (V, B ap. A; Añ (V), Izt), muztur. Extremo, punta. "Langa mallaak musturra gurean sartuta izan" Izt 47r.
"Gure kale-musturrean bizi dan atsoa makalik ei dago (V-m)" A. Cf. SORO-MUTUR. � San Marzialko
mendiak, Aldabeko aitzak eta Higer-en musturrak. Izt C 34. Eta sartuagaz bat diru danak poltsan /
musturreraño zelan guztia bete zan. AB AmaE 290. Matxitxako entzutetsuaren mustur zorrotza. Ag Kr 153.
Talagotxitik Torronterurantz dagoan kale musturrean. Ort Oroig 93. Erronda kaleko musturrian. Kk Ab II 57.
Askatu eutsan muzturra zaragiari. Ib. 40. Mustur bietan metro-erdi lodiari euko dau [ageak]. Akes Ipiñ 23.
Lurraren mustur gogor zorrotza non egoan. Erkiag Arran 68. Ba doa jente-lerroaren musturrera. Erkiag BatB
162. � "Ez lukainka ta ez mustur (G-goi), ausiosorik eztuna edo ta ezer balio eztuna" Inza Eusk 1972, 94 (en
EsZarr 157 (G-goi) mutur). � Punta de un monte, cima. � Aralarko aitz goititu Larrunarri deitzen zaionaren
musturretik ikusten da. Izt C 37. Baldin bazan mendiskaren bat bukatzen zana musturrean. Ib. 22.
�3. "Mendrugo" A Apend. v. LUKAINKA-MUTUR, OGI-MUTUR.
�4. "(B), corteza de pan" A.
�5. (Adj.). "Mustur egoitea [...], iartzea, être à bouder [..], se mettre à bouder" H. � Zaldi musturrak purrustu
tzarrak / eginik, ai! ta entzun ez. Zav Fab RIEV 1907, 541.
- MUSTUR-ASTINKETA. Acción de torcer el gesto, poner mala cara. � [Umien] eranzute ta mustur
astinketak. CrIc 65. Eztakije [nire etxeko umiek] erremuskada, bekoki illun ta mustur astinketarik egiten. Mg
PAb 92.
- MUSTUR-ASTUN. "(V-m), huraño, hocicudo, esquivo" A.
- MUSTUR-BELTZ. De morro negro; de cara negra. � Erri-idijen orde sartu daruez mustur baltz, begi
zetakadun edo Asturijakuak. Mg PAb 112. Emen daukagu geure mustur baltz. Ag Kr 71.
- MUSTUR-BIZARDO. Barbudo. � Errege Sardoa, / Napoleonen lagun / mustur bizardoa. Azc PB 222.
- MUSTUR EGIN. "Faire la moue" H.
- MUSTUR-ERRE. Impertinente, desabrido. � Gazte mustur erre batek zitalkiro barre algaraka ziarduala.
Erkiag BatB 29. Mustur erre oskilla. Ib. 16.
- MUSTUR-GORRI. De hocico rojo. � Txakur mustur gorrija etzunik oñetan. Laux BBa 108.
- MUSTUR-JOKA. A bofetadas. � Zorotan, erotan, iazoten da askotan / mustur-ioka mutilkoak. Azc PB 63.
Senar-emazte batzuek mustur-joka asi ziran kalian. EgutAr 6-4-1964 (ap. DRA).
- MUSTUR KAKO. "(V-m, pop.), nariz aguileña" A.
- MUSTUR-LUZE. De pico largo. � Baso-txoritxu mustur-luzeak. A BeinB 48.
- MUSTUR-MUSTURRETAN. En plenos morros. � Mustur-musturretan joko zituedaze. Bilbao
IpuiB 274.
- MUSTURRA(K) ASTINDU. Torcer el gesto (en signo de desaprobación). � Illundu bekokia, musturrak
astindu, adierazoteko onetara eztitugula enzun gura alako berba zantar ta lotsagarriak. CrIc 77.
- MUSTURRAK APURTUZ. "Musturrak apurtuaz, con todo empeño (V-ple-m)" A EY III 282.
- MUSTURRA OKERTU. Torcer el gesto (en signo de desaprobación). � Sarri musturra okertuko dozu
irakurgaitxu oneitan aurkituko dozuzan erderatiko itz ugarijak ikusita. Kk Ab I 4.
- MUSTURRA SARTU (V-gip ap. Etxba Eib). Entrometerse, meter baza. "Gauza guztietan musturra sartu
biarreko gizona zan" Etxba Eib. � Iñoren arazuetan eztala musturrik sartu biar irakastiarren. Otx 177.
- MUSTURREKIN, MUSTURRAKAZ. "Musturrakin ibilli, estar de morros" Etxabu Ond 110. "Musturrekaz
dao (V-arr)" Gte Erd 150 (junto a mutur beltz, mutur ilun, etc., de otras zonas).
- MUSTURREZ AURRERA (Vc ap. A). De bruces. � Musturrez aurrera jausiko da. Zam Man 57. Gau guztian
ibilten, nundik nora ezekiela: bilin balaunka, musturrez aurrera, buruz beera. A BeinB 78.
- MUSTURREZ BEHERA. De bruces. � An dua sulla tutarrez, esnia be plausta beianganera, ta ija-ija
bakalduna bera be bai musturrez bera! Otx 42.
- MUSTURREZ MUSTUR (H). Extremo con extremo.
- MUSTUR-UHAL (H). Bozal.
- MUSTUR-HUTS (H). Sin nada.
- MUSTUR-ZORROTZ. a) (Adj.). Puntiagudo. � Txotak erdaldunen txapel mustur-zorrotzak dira. A BGuzur
165. b) (Uso adv.). Con cara de enfado, de morros. � Pikau ei zan andratxua, eta mustur-zorrotz eta bizi-bizi
erantzun ei eutson gizontxoari. Alzola Atalak 55.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
721