Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
muskara. v. moskada.
muskari. "(L; Hb), joueur de jeu de 'mus'" Lh. v. muslari.
muskarratu. v. musarratu.
muskatel. v. moskatel.
muskatu. v. buskatu.
muskentra (R ap. A; Aq 29 (R)). � Lagartija.
musker (V, G, AN-ilzarb-olza, L-ain, Sal, S, R; Lcc, Mic 7v, SP, Urt II 386, Lar, Añ, Dv, H, Foix ap. Lh),
muskar (V-m-gip, G, AN-egüés), muxkar, muzker (R), muzkar (V-gip, G-to). Ref.: Bon-Ond 144; VocPir 490;
A (musker, muskar); Lh (müsker); Iz ArOñ y UrrAnz (muskar), To (muskarra), Als, Ulz; Etxba Eib (muzkarra);
Elexp Berg (muskar). �1. Lagarto. � Negel, bare eta musker gehiago ferdekin. EZ Man I 108. Nola baleukate
muxkarren bat boltsan kafia eginik (212). LE-Ir. Muskerra da musu-okerra. Mg PAb 174 (etimología
reproducida en VMg XIII). Muskerrak baizen ferde, ixilik egoten. Hb Esk 198. Zeren beldur zinen, ala muskerrak
ausik. HU Aurp 99. Musker aundi auskarak beren zulo-ertzetatik zioten. Or Mi 101. Ikaragarrizko muskar
aundiak, ondar kolorekoak. Anab Aprika 48. Erlategitik urruti beude musker bizkar ezkatatsuak. Ibiñ Virgil 108.
En DFrec hay 2 ejs. de musker y 1 de muskar. v. tbn. Añ LoraS 115. A. Etxeberri in Onaind MEOE 447. Otag
EE 1884a, 31. Jnn SBi 123. Ag G 126. Altuna 32. Lab EEguna 113. Munita 70. Bilbao IpuiB 240 (tbn. 240
muskar). Balad 104 (V-arr). Muskar: Otx 58. A EY I 161 (V-arr-och, AN-larr). Balad 98 (V-m).
� Besteren beatzarekin muskarra zulotik atera (G). 'Tirar la piedra y esconder la mano'. Inza Eusk 1928, 277.
� (Usado como insulto). � Atso musker sorgin arek. Erkiag Arran 158.
� "Musker, suerte, suerte loca. Muskerra al dauka orrek poltxikoan?, ¿dispone él de la suerte?, ¿le salen las
cosas como quiere?" Gketx Loiola.
�2. (G-to ap. Garate 2. a Cont RIEV 1933, 100; Lh (que cita a Lf), T-L). (Adj.). Verde. "Céladon, vert pâle, [...]
musker-arin" T-L. Cf. Lar: "Alagartado, de color de lagarto, musker kolorekoa". Cf. JE Bur 155: "Muskerra
eratxikitzen da beraz udare gordinak daukan itxurari. Belharrarena berdin izanez, zendako ez ginuke hitz beraz
adiarazi behar?". Cf. Eskual 7-6-1912, 1: "Udare berde hartaz diogu musker dela. Halaber belhar guri gizen
berdeaz". � Tr. Documentado en esta acepción por primera vez en J. Etchepare; su uso se extiende pronto a
autores tanto septentrionales como meridionales, como alternativa sin duda al préstamo berde. � Osto hek -musker
arin batzu dira-- baderamatzate gero beren etxetarat. JE Bur 82. Soin bat ferdea, bainan ferdea,
muskerra! Barb Sup VII. Gorhaila den, / muskerra den, / Sugearen / Umea / Sugea. Ox 123. Legorra ageri da
argi ta musker. Or Mi 131. --Oi! neroni ere ez naiz gogoratzen [zer koloretako]. A bai! berdea. --Muskerra...
Lab EEguna 113. Erpin musker bat. Ldi BB 120. Goian, azken adarrean, yauzika ta txioka ari da txoritxo arin
bat, eguzkiak urrezko egiten duna, galdur musker, adiagille guzia bezela. Amez Plat 22. Musker zegoen belarra.
Mde Pr 128. Oi, lorez jositako / barazki-zelai musker. Onaind in Gazt MusIx 203 (Gazt ib. 181 ori-urdin).
Belardi muskerrak. Ibiñ Virgil 70. Lau kandelargi musker (verde). NEtx LBB 340. v. tbn. Zub 109. Laux AB 88.
TP Y 1934, 88. Goen Y 1934, 93. Zait Sof 126. Muskar: Zait BGold 4. Zait EG 1950 (9-10), 4.
� (Con reduplicación intensiva). � Musker-musker yaukezak artotzak. Laux AB 25.
� (Uso sust.). Color verde. � Gure ibilliaren azkenaldian, berriro leengo musker (berde) ezeak irten digu
bidera. Ldi IL 44. Musker bizitikan musker urdiñera. Or Poem 521.
- MUSKER-JALE. (Ave) comedora de lagartos. "Lagartero, lagartijero" Lar.
- MUSKER-KOLORE. Color verde. � Pago azpian jaiotzen da au / muzker koloreko gaiña. Uzt Sas 133.
- MUSKER-MARGO. Color verde. � Beeraño ikusten ondoa muskar-margoan. Anab Poli 14.
- MUSKER-ZULO. "Lagartera" Lar.
muskera. v. 2 muskil.
muskertsu. � Verdoso. � Piñuetara suge muskertsu ta biurriak igotzen omen dire. 'Verdâtres'. Or Mi 51.
muskertu (A, H), muskartu (V-ger ap. A). �1. "Prendre de l'humeur, se montrer hostile, prêt à s'en prendre à
quelqu'un. Erantzute ttipiena egiten bazaio, berehala muskertzen da" H. "Muskartu, dar frente", "oponerse" A.
� Zerbeit elhe txar gutaz erraten badute, gu orduan muskertzen, zer-nahiren erraten hasten. Dih MarH 412 (ap.
DRA). Bainan, den mendreneko nahigabe ezbaian, han gaude osoki muskertuak, sagarroien pare bilhakaturik!
Etcheb MGaric 134 (ap. DRA). �2. Verdear. � Soroko artoak, eguzkiya xurrupatuz ostoak muskertzen zaizkiola,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
712