26.12.2012 Views

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan<br />

AmaE 371. Azurm HitzB 32. �4. (Adv.). "Abastadamente [...] naroro, ugari, mukuru, muru" Lar. �5. "Moru<br />

(adj.), rebosante, derramándose" Ond Bac.<br />

- MURU-TXORI. Gorrión. � Orren gutxi balio duten karatxori (etxe txori, eliza-txori, muru-txori, txoarre)<br />

oietaz. Ir YKBiz 200n.<br />

� Etim. Relacionado posiblemente con murru; v. FHV 331s.<br />

murugin. � Albañil. � Iñazio, diñoe / arro mundutarrak, / eurak dirala orain / murugin azkarrak. AB Olerk<br />

383.<br />

murullu. v. buruilu.<br />

murulu. v. buruilu.<br />

muruñ. v. 2 morroin.<br />

muruts. "Mürüts (Sc), montón" A.<br />

murutu (H), morutu (Lar). � "Colmar" Lar.<br />

murxuraazi. v. burtzorarazi.<br />

1 mus (gral.; Lar, Dv, H, Zam Man 57). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 183, 192. �1. Mus. "Gura<br />

badozu, musean egingo dogu" Zam Man 57. "Musian jokatu dittu asteko irabazixak" Etxba Eib. "Mus partidatto<br />

baten egiterat joan dira (BN-ciz)" Gte Erd 183. Cf. Lar Cor 232: "Tan antiguo en el país como los mismos<br />

naipes es el juego del mus". � Hurbiltzen dire pausuz museko tokitik. Hb Esk 188. Zaharrek aldiz musian dukete<br />

libertimendurik hoberena. Arb Igand 141. Han heiekin zenbait mus-partidaren egitea. HU Aurp 111. Tabernan<br />

musean. Azc PB 86. Ai zer pariak muserako! Urruz Zer 100. Musian jokatzia. Kk Ab I 15. Musean irabazi<br />

deustak. Bilbao IpuiB 34. Eskual-herriaren alde hasi dugun mus-partida ez baita oraino bururatua. Lf ELit 322.<br />

Eta nik badakizkit / museko legeak. Uzt Auspoa 10, 100. En DFrec hay 12 ejs. v. tbn. Zby RIEV 1908, 94. C. de<br />

Andurain Uskaldunak Ibañetan 108 (ap. DRA). JE Bur 174. Barb Sup 2. Zub 22. Alz Burr 35. Lab EEguna 62.<br />

Othoizlari 1954, 1. Mde Pr 43. Zait EG 1956 (1-2), 9. Izeta DirG 28. Osk Kurl 191. MAtx Gazt 30. Xa Odol<br />

140. BasoM 159.<br />

�2. (c. ap. A; H). "Palabra con que en dicho juego se anuncia el deseo de renovar cartas sin jugar nueva partida"<br />

A. � Jarririk mahainaren inguruan, zenbait lagun elgarrekin, jan eta edan, eta mus, inbido, iduki, hordago,<br />

paso. HU Zez 117. Mus. --Kartak ikus (G-goi, AN-larr). A EY III 215. � (H). (Uso sust.). Descarte. "Musak ere<br />

badira, il y a aussi des écartes possibles" H. � Lehen musean aurdiki batteko edo xango baten berriz<br />

atxemaitea. Lf Murtuts 16.<br />

- MUS EGIN (H), EMAN, IZAN (G-azp, AN-gip-5vill, B, BN-arb), JOAN (AN-5vill, L, B, BN; H; gan L).<br />

Ref.: Lh; Gte Erd 192. Darse mus, pedir descarte. "Ene lagunak mus egin du" H. "Mus noha, iuan naiz" Ib. "Mus<br />

zera? [...], mus naiz" Gte Erd 192. � Onek laurok gitxitan / emoten dabe mus, / kentzen dau edozeinek / ezertxu<br />

badakus. Azc PB 88. Mus joaitearen bortxaz, azkenean gertha ditake [..] xango baten berriz atxemaitea. Lf<br />

Murtuts 16.<br />

- MUS-JOKO. Juego del mus. � Ardanetxian aurkitxen zan igande-illuntzijan mus-jokuan. Kk Ab I 44.<br />

2 mus. � "Refus, mauvaise grâce que l'on fait à un solliciteur" H. � Hargatik etzaikü hun müsik ükhen dezagün<br />

galthatzen dügün gaizan. Mst I 16, 3 (Ch deus errefusa dakigun).<br />

- MUS EMAN. Rechazar. "Mus eman dit, il m'a refusé" H (s.v. musu). � Eta manera hortan etsai gaixtua osoki<br />

sartzen da, hari hatsarrian müsik eman gabez. Mst I 13, 5 (SP kontrarik egin, Ch kontra egin, Ol gogor egin).<br />

Eta zunbatenaz lüzazago hari müs emaitera ihur laxatzen beita. Ib. 13, 5.<br />

3 mus (AN, BN-mix ap. A). � "Capote" A. � Dirua, oi dutenez, mus-zorroan deramate. 'Enveloppé dans leurs<br />

manteaux'. Or Mi 67.<br />

4 mus. v. 2 mux.<br />

mus. v. 1 must.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

706

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!