Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ejs. de murr- en la misma página). [Betleenen] morraillen barnean. EZ Noel 50 (corregido por el ed. sobre hark
mortaillen nean). Ziotatiaren murraillen aldian. Tt Onsa 88 (24 morroillan). Murraillak urraturik. ES 113.
Harri-morroillaren gañera. Urt Gen 49, 22 (Ol y Ker orma, Bibl harresi; v. tbn. Urt Ex 14, 22 morroill). Hiriko
murraillak. He Apoc 21, 14 (He 11 30 morraillak). Bihotz dutenak abiatzen dire murrailer gora. Laph 11. v. tbn.
Gç 195. Mong 594. Mb IArg I 389. msOñ 32r. Bordel 40.
- MURRAILAPEAN. Bajo la muralla. � Murraila pian sartu / bederatzietan. Bordel 39.
murrailaurre (Lar), morrallaurre (Lar). � "Barbacana, morrallaurrea", "antemural, murrallaurrea,
murrallaitzina" Lar.
murrama. "Le rugissement du lyon" O-SP 230. v. marruma.
murratu. v. murrutu.
murraxa. "Barbada: quijada inferior de las caballerías. Se dice especialmente del acial (BN-mix)" StJayme (ap.
DRA).
murreta. �1. "(Sc), vallado hecho de tierra" A. �2. (S). Ref.: Lh; Giese CasaS 13. "Plancha de hierro que
protege la pared contra el fuego de la chimenea" Giese CasaS.
1 murri (Lar, H (V, G)). �1. "Escaso", "falto, faltoso", "feble, defectuoso" Lar. � Etxakoz udan asko mututzen /
iturri urri murriak? AB Olerk 368. Arantzak zein gogor! / Loreak zein murri! Nunai min eta lor! TP Y 1934,
173. Arrezkero, esakera urri, murri ta bakana izan bear. EG 1950 (1), 6. � Escaso en número. � Emonik beti
arerioai / zurra larriak, / izanagaitik oneek asko ta / areek murriak. AB AmaE 40. � (V-arr-gip). "Azkena
murria, zaildu akit, esaten da Arrasaten, norbaitek azkena yokatzen duenean: intxaurra naiz beste zerbait" A EY
IV 289. "Atzena murria zal zala, txarri gorri(ar)en azala (V-arr)" Ib. 289. "Ultima pieza que le queda a un
jugador" A Apend. � (Como segundo miembro de comp.). Falto de. "Diru murri dago edo nago, estoy sin
ochavo o lo está" Mg PAbVoc (s.v. murritu) � Izt 21v. "Despojado. [...] ille-murri (G), ule-murri (V), calvo.
Diru-murri (V), sin dinero" A. v. buru-murri. �2. "Murrio, triste, murri dagoena" Lar. "Murria [...] découragé,
triste" H. Cf. murria. � Lizar moarratua bezain murri, aldegin zinan yendartetik. 'Triste'. Or Mi 15. Biotz
ergela negar / ta negar, setati, / eguzkiz betetako / belardian murri. Gand Elorri 162. �3. Escaso de pelo. �
Murrija badago [emakumea], arrotu irrime, edo sartu beste baten ule zati bat. JJMg BasEsc 189. Bere buru
murri soillean [io]. Ag AL 37. �4. (Adv.). (Lar, H). "Escasamente, en la medida de los líquidos" Lar. �5.
(Sust.). "(Hb), limite" Lh (a partir sin duda de "limitar, murritu" de Larramendi).
- MURRI EGIN. Rapar. � Zure burua murri ta soil egizu, / zure seme laztanengatik. Ol Mich 1, 16 (Dv murritz
hadi, Ker y BiblE moztu ilea).
- MURRI-MURRI. (Forma con reduplicación intensiva). � Txanpon barik isten ebezan murri-murri. Kk Ab I
114.
2 murri. �1. "(R), banda de hierba que se va formando a la izquierda del segador a medida que va cortando" A.
�2. "Murri, vencejo grande de centeno retorcido para atar las haces de trigo (R-is)" Iz R 310.
3 murri. "(R-uzt), perverso" A. (Var. de bihurri, q.v.).
murria (Lar, Añ). � "Murria, tristeza" Lar (que lo relaciona con murri). � Esan oi eutseen, gero murrijarik izan
ez zedin, etxe atan ez zala izango libertaderik alako ibillereetarako. JJMg BasEsc 170.
murria. v. 1 murru.
murrika (L-ain, BN-baig ap. A; Dv). �1. (Sust.). "Ricanerie" Dv. "Risa burlona, guasa" A. Cf. irrimurrika. �
Zer murrika edo zer ixeka egin ete-dautsek ik, ostera? Otx 141. Bertoldari murrika egitten. Ib. 34. Irri egizak,
Voltaire, irri egizak. Hire murrika baino maiteago diat, nik, Sainduen musika. Ardoy SFran 196. Batzutan
xantxa edo murrika pollikixko bazerabilan bere buruaren lepotik. Lf ELit 305. �2. "(B), movimientos de los
caballos, simulando querer morderse uno a otro" A. �3. "Ronquido" Asp ANaf. �4. (Adv.). Burlándose. �
Loari murrika etxe artietan / gastetxu zurbilla. "Burlándose del sueño". Laux BBa 118.
- MURRIKAN. Burlándose. � Batzu maltzurki eta bizar-petik murrikan... Bertzeak atrebituki eta agerian irrikarkaran.
Etcheb Obrak 49 (ap. DRA).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
695