Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
44. JEtchep 52.
- MULTZOAN (B ap. Gte Erd 257), MOLTSOAN (Lar), MULTZUEN (B ap. Izeta BHizt). En grupo, juntos; a
montones, en gran cantidad. "Pancada, contrato de vender por junto, moltsoan saltzeko balindea" Lar. "Denak
multzuen torri gara" Izeta BHizt. "Ardi batzuk multzoan dira (B)" Gte Erd 257. v. multzoka. � Moltzoan
jaikirik guziak, eraman zuten Pilatorengana. Dv Lc 23, 1 (Or denak batean). Podoreduna lehen handi behar
zuan; / orai ttiki ta txarrak nausi tuk multzuan. Zby RIEV 1909, 230. Multzoan hala hulakoak izanik ere,
banazka, hobeak oro. HU Aurp 109. Apezak ken bitza eskolemailegotik, dela multzoan, dela bakarka. JE Bur 57.
Etxeko alhorrerat multzoan zoazin. Ib. 209. Niri gogoetak multzoan ethorri! Ox 172. Yausi ziran bata bestien
ganera, danak moltsuan. Kk Ab II 166. Multzoan yarririk zagokidate. Zait Sof 57. Gaitzak moltsoan datozkigu.
Ib. 154. Inguratu egin du moltzoan (saillean) Melieuko erri osoak. Zait Sof II 67. Bil bitez multzoan zeru azpiko
urak eta ager bedi lehorra. BiblE Gen 1, 9 (Dv batera). v. tbn. Laph 206. � Gure ardiak oraino multzo multzoan
dituk. Larz Iru 88. � MULTXOAN. � Zatozte haurrak, egin dezagun orok multxoan arratseko otoitza. HU Zez
148. [Umekondo guziak] an dagozkio multxoan. Mok 17. Multxoan, Bidarrai-ko auzo bat egiten dute [laborarietxe
pollitek]. JE Ber 9. Ez ditazke ager bakarka; moltxoan eta betantsu eldu dira. Lf Egan 1955 (5-6), 9. Etzen
sekulan lagunekin ateratzen, moltxoan. JEtchep 113.
- MULTZODUN. "Cirrigeri germani, [...] alaman ille floka dúnak, alaman ille multzo dúnak, [...] buket dúnak"
Urt V 153.
- MULTZOKO. � Multzoko bat-lez ez zaitut nik maite. "No te quiero yo a montón". Berron Kijote 130.
- MULTZO-TEORIA. "Hitz jator bat erabiliko dut, berriz, multzo (eta multzo-teoria), gaztelaniaz conjunto eta
frantsesez ensemble deitzen dutena izendatzeko" MIH 192. � Multzo-teoria ukitu baizik ez duenak ere, badaki
ederki nola teoria horren eskemak ia zernahitarako balio duen. MIH 197 (v. tbn. 196).
- MULTZOZKO. "Acervalis, [...] bildumázkoa, multzózkoa, tropelákoa" Urt I 97.
multzoka (L, BN ap. A; Urt I 97, VocBN (-lz-), H), multzuka (AN, L, B, Sal ap. A; H), moltsoka (-ls- Lar),
moltzoka. �1. En grupo; por grupos, por montones; a montones, en gran número. "Aquadrillado, jendatzea
pillaka, molsoka bildua" Lar. "Atroparse, pillaka ta molsoka biltzea" Ib. "Mulzoka yuan dire, ils sont allés par
groupe" VocBN. "En tropel, por grupos" A. "Multzuka (AN), a manojos" Ib. v. MULTZOAN. � Tr.
Documentado en autores septentrionales (no suletinos), desde mediados del s. XVII; al Sur se encuentra en
Ibiñagabeitia, en la forma moltsoka. Mul(t)zoka es la forma mejor documentada; hay mul(t)zuka en Axular,
Pouvreau, Etcheberri de Sara (142 -tz-), Haraneder (2 Tim 4, 3 -tz-) y en Prop. Se encuentra la forma
palatalizada moltxoka en Duvoisin, y multxoka en Barbier (Piar I 122), Zubiri y J. Etchepare. � [Belhar
gaixtoak] biltzatzue multzuka eta zamaka, erratzeko elkharrekin. Ax 591 (V 380). Eztuzu bada probetxurik
hainitz onhasun irabasteaz eta kanpotik mulzuka biltzeaz. SP Imit III 27, 3 (Ch nonbre handian). Giriztinoak,
multzoka, mahain sainduan. Lg II 224. Manatu zioten guziak yar arazteaz mulzoka belhar pherdearen gainean.
TB Mc 6, 39 (Leon multzoka). Hasi ziren multzoka dizipuluak Iainkoari oihuz. HeH Lc 19, 37. Gaixtaginak
multzoka karriketan bildu ziren. Prop 1876-77, 9 (v. tbn. 1881, 190). Mulzoka urhea, ahurka zilharra. Canc.
pop. (ap. H). Ez da deus hemen bakharka egiten; lana, gudua, edatea, denak multzoka, herrika. Prop 1902, 172
(v. tbn. 1904, 112 y 1906, 29 multzuka). Multzoka jarri ziren, batzu bertzeekin solasean. JE Bur 24 (v. tbn. 43).
Gizonak, xutik, multzoka emanak. Barb Piar I 146. Gero moltzoka jalgi dira eskolier ohiak josta-lekuetarat,
hameketakoaren hartzerat. Herr 1-9-1960 (ap. DRA s.v. hameketako). Moltsoka biltzen dira etsaiari eupadaka.
Ibiñ Virgil 109. Bere euskal lanak, inoiz ez bezala, samaldan zetozkigun, multzoka, bata bestearen gain. MIH
292. v. tbn. Mih 265 (-lz-). Gy 27. Dv Iob 14, 7. HU Aurp 105. Balad 232. Ox 161. Lf Murtuts 83.
�2. (Sust.). Muchedumbre, multitud. � Kausitu naute garbitua tenpluan, mulzokarik ez harrabotsik gabe. TB
Act 24, 18 (He jendetze, Ker gizatalde, IBk jendetza, BiblE jendarte).
- MULTXOKA (H), MULTXUKA (H), MOLTXOKA (BN-arb). (Forma con palat.). "Bakarka eta multzo
ttipitan joan ziren (BN-lab), aldian bat eta gero moltxoka (BN-arb)" Gte Erd 36. � Moltxoka elkhar hartuz. Dv
Lab 69. Pentze eder hetan daude alan behorrak multxoka. Zub 119 (v. tbn. 54). Zelula hoik multxoka dira, mota
bakotxekoa bertzekotik berex. JE Med 30. Elizatik athera arau, jaun eta andere ostea hasi da moltxoka
berduratzen. Herr 19-9-1963, 2.
- MULTZOKA-MULTZOKA. "Mulzuka mulzuka, monceaux à monceaux" SP.
multzokada, moltxakada (V-gip ap. A). � "Porción, montoncito" A.
multzokatu (L, BN; Urt I 87, H; -lz- VocBN, H), multzukatu (L, B, Sal; H), moltzokatu (AN-larr; Dv),
multzakatu. Ref.: A (multzokatu, multzukatu); Asp ANaf (moltzokatu). � Amontonar(se), agrupar(se). "Diviser,
mettre par groupes, par tas" Dv. "Belharra multzokatzea, [...]. Gizonak multzokatzea, [...] Usoak berriz, bere aro
ezaguetan aldatu behar direnean multzokatzen dira, [...]" H. v. multzotu. � Hire sudurretako xiztuaz urak
multzokatu izan dituk: kurri urak gelditu tituk multzo bat bezala. Urt Ex 15, 8 (Dv moltzatu, Ur montoitu, Ol
mordotu, Ker batu, Bibl, BiblE metatu). Yendiak han hemenka multzokatzen dire, elkharri buruz, begiak kexu.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
668