Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
"Mulastin (AN-gip), barragana" A.
mulleka. "Maíz (git.)" StJayme (ap. DRA).
mullikatu. v. mulikatu.
mullo. v. 1 milu.
mullon. "(Boh[émien]), mulet" Lh.
mullu. v. 1 milu; 1 muilo.
mulo (V-gip ap. Elexp Berg), mullu (A). � "Mullu (git.), mulo" A. � Lau mulo eta iru zaldigaz / artzain
kanperu jarririk. BEnb NereA 67.
mulo. v. 1 muilo.
mulsa. v. 1 moltsa.
mulsati. � --Zer da matxinada? --Beste gobiernu gaizto bat, zeñetan jente mulsatiak meneaz jabetuta
genaskarriro eta desaraudez ejersitatzen duana. (Interpr?). EConst 36.
multa (Añ), munta. � Multa. "Multar, (c.) multatu, multa egotzi, bota" Añ. � Tr. Documentado en autores
meridionales desde mediados del s. XVIII. Salvo errata, en Txirrita hay un ej. de munta, junto a multa. En DFrec
hay 10 ejs. de multa. � Izango dabela bimilla marabidiren multia. (Eibar, c. 1755). RIEV 1908, 731. Mult orren
pean. Mb IArg I 71. Ogei ta lau errial / albakaren multa / pagatu genituen. Xe 175. Multea kartzelaz pagetan.
AB AmaE 316. Multa andi bi pagau ta / gelditu zan kitu. Azc PB 258. Legeak agintzen zuen biño multa
aundiagoa eman zion emakume bati. Goñi 74. Aguazilla etorri jata / multia ezartzera. Tx B 197n. Duro eder bat
bialdu digu / zimelduba ta onduba, / kamiñero zebillen arte / norbaiti muntan kenduba. Ib. II 187s. Irureun
rubloko isuna edo multa. Ldi IL 166. Multa sendoak kentzia. Basarri 171. Duro bi multia emen txixa eitiarren.
SM Zirik 80. Ogei ta amar minaetako isunari (multa) erantzuteko. Zait Plat 10. v. tbn. Uzt in Auspoa 10, 108.
BEnb NereA 204.
- MULTAPEAN. Bajo multa. v. ej. de Mendiburu s.v. multatu.
multatu (Añ). � Multar. � Multaturik gelditzen da alabaña multapean egin zen iguala austen ta urratzen
duena. Mb IArg I 71. Ez da inor karzelara eruaten, ez multeetan, dantzan egin ez dabelako. fB Olg 147. v. tbn.
Aran SIgn 80.
multatxo. � Dim. de multa. � Bear dio gutxitu alogeratik derizkion muskilla edo multatxo bat. Izt D 61. Zaldia
ezeze, multatxo bat be agindu al izango dok. Bilbao IpuiB 222.
multiplikarazi, multiplikaerazi. � Hacer multiplicar(se), hacer aumentar. � Zuek Iaunak multiplika eta abunda
erazi zaitzatela elkharganako eta guzietarako karitatean. Lç 1 Thess 3, 12 (He berret, TB handiaraz, Dv berha
eta gaindiaraz, Ol bete ta ugaldu, Ker geitu ta ugaritu).
multiplikatu (-adu Lcc). �1. Multiplicar(se), aumentar, extender(se). � Zeren multiplikaturen baita inikitatea,
hozturen da anhitzen karitatea. Lç Mt 24, 12 (TB, EvL emendatua izan, Dv gaindi izan, Ip, Leon gaindi egin, Ur
(V, G) ugaritu, Echn berratu, Or gañez egin, BiblE ugaldu). Iainkoaren hitza abanzatzen zen eta multiplikatzen.
Lç Act 12, 24 (TB, Dv hedatu, Ker zabaldu, BiblE ugaldu). Fidelén eta Iainkoaren haurrén kontua egunetik
egunera augmenta eta multiplika dadin. Lç Ins E 5r (v. tbn. ABC B 3r). Israelen haurrak berretu eta xoill hagitz
hauñitz egin ziren eta multiplikatu eta borthiztu izan ziren. Urt Ex 1, 7. �2. Multiplicar (en aritmética). � 24
oren hauk ekartzen tut minutetarat multiplikatzen tudela 60, [...] eta heldu dire 1440 min.. INav 159. Imajina
zakizkitzu mila urte, berratzitzu ok mila millon urtez, multiplikatzitzu ok guziok (B, s. XVIII). BOEans 819. En
DFrec hay 2 ejs.
multiplikatze, multiplikaite (Lcc). � "Multiplicación" Lcc.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
665