Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mogimentua. LE Urt ms. 124r. Etzan alaere ontzia geratzen bere iraultzeko mugimentuan. AA III 377. Gelditu
zan mugimentu gabe ta zentzu-gabe, extasiatua. Bv AsL 41. Begiratzailea oartzen etzan moduan, mugimenturik
atera gabe bezela. Or SCruz 46. Eltzen geniyon baño / moimentu gutxi. Tx B III 127 (corregido mogi- por el
editor; ib. II 156 mobimentu). Ur-gainean egoteko mugimenduak egiten [zituen]. Mde HaurB 102 (Pr 154
mogimendu). Aldia ez da gorpuzkien zirkiñ edo mugimentua. Or Aitork 326. Griñak errez esnatzen dituzten
abesti, mugimentu ta doñuak. MAtx Gazt 67. Gorputzan mobimentuan. Uzt Noiz 15. Uroldearen mugimendu
ikaragarriaz zurtuta. Ibiñ Virgil 114. Egualdi ederra datorrenian / egunen mogimentuan. Uzt Sas 321.
Mugimendu oro baino bizkorragoa da jakinduria. BiblE Sap 7, 24 (Ol igibera, Ker igidura). [Fonetikak] esango
digu zein den ezpainen edo eztarriaren egoera eta mugimentua. MEIG VI 99. Geldituko ez den mugimentuaren
bila dabiltzanak. Ib. I 239. v. tbn. Mobimendu: Harb 398. Gy 166. Mobimentu: JJMg BasEsc 21. CatLlo 59.
BOEans 935 (B, s. XVIII). EusJok 63. Mugimentu: EusJok II 87. Basarri 172.
� Movimiento, novedad, cambio. � Nola deus mobimenturik ezpaita jaun oiekin artean. (c. 1597).
FLV 1993, 456.
� mogimendu, moimendu. Acción (en una película). � Moimendua laket dutenentzat, bada hor ixtant on baten
iragaitekoa. Herr 18-12-1958, 4. Orduko filma luzeagoa zen eta bazuen mogimendu gehixago. Herr 24-3-1960,
4.
�2. Moción, inspiración; impulso, pasión. � Hek guztiek zureganik dute mobimendua. EZ Man II 102. [Doe)ak
ekarten gaituez] espiritu santuen mobimentura. "A la moción de". Cap 82 (tbn. en El 91 mobimentu). Haren
akulu, mobimendu eta tentazione gaiztoak. Tt Arima 68s. Hartzak doluz zaurthurik / zeruko mobimenduak. Gç
103. Gure bihotzeko mobimendu desordenatuak. Ch I 11, 4 (SP y Mst pasione, Ol girin). --Nor dirade mansoak?
--Irarik eztuenak ezta ere kasi aren mobimenturik. Iraz 48 (El 92, CatB 83, CatBus 39, CatAe 70, CatSal 71,
CatR 71 mobimentu, Cb CatV 63 mogimentu, Añ CatAN 66 mugimendu). Paillardizaren mobimenduetan. He
Gudu 83. Baratzen ditü kolerazko mobimendiak. CatLan 66. Aserrakunzazko mogimentu bidebagakoak sujetau.
Zuzaeta 154. Demonstrazino pekatukuak edo mobimentu asmo gaistokuak. Mg CO 133. Berezko mugimendu edo
sentimendu natural batekin. Gco I 46. [Orazioak] loroak bezala esatea, biotzaren mugimenturik gabe. AA III
329. [Griñetatik] jaiotzen diran asaldazioak, bagak ta mugimentuak dira pasioak. Ib. 624. Peleazazu zure
barrengo mugimentu gaiztoen kontra. Echve Imit 187. Etziran ezer-naikoa izango alako mugimentu, etorrera ta
erri ujoldearentzako. 'Conmoción y afluencia del pueblo'. Aran SIgn 98. v. tbn. Mobimendu: CatLav 279 (V
139). Lg I 252. Mih 101. Brtc 118. Dh. Mobimentu: Mercy 29. CrIc 124. Ud 140. Mugimentu: Kortazar Serm
43. Mogimentu: LE Urt ms. 11r.
� Deitzen zaie biotz mugida edo inspirazioak Jaungoikoak gure biotzian egiten dituen beragana deitze,
mugimentu, [...] argitasun ta ezaguerai. Echve Dev 179.
�3. Movimiento militar, alzamiento. v. mugida (3), mugidura (2). � Esaten nizun baño ziñazkoagoa izandu
zan seguruere Bilbaoko mobimentua, bada Jenerala [...], ez bire zan atrebitu arrimatzera zeren jende gutxi zuan
altxa ziranenzat (1833). CartAnd 381. Uztailaren 12an hasi zen mobimendua eta 14an 60.000 gizon ikhusten
ziren karriketan. Elsb Fram 75.
�4. Movimiento, corriente, tendencia. � Banako xoillaren alegiñen gaiñetik, badira gizartean mobimendu
aundiak. Vill Jaink 172. Materrez gero Lapurdin sortu zen mugimendu bizi eta aberatsa. MIH 58. v. tbn. In
MEIG VI 32. � Nola ikusten dituzu zorioneko "herri mogimenduak", EHE dela, EKB dela, e.a. In MEIG IX 83.
Zabu-zabuka baizik ez dakigunez gero ibiltzen, giza-mugimenduetan. MIH 63. Gure literatur mugimenduaren
aldizkari bakarra. MEIG VI 40.
- MUGIMENDUAN JARRI. Conmover(se), alterar(se). v. 1 mugitu (4). � Sartu zelaik Jerusalenen, ziudade
guzia mobimentuan yarri zen. Echn Mt 21, 10 (TB mugitu).
- MUGIMENDUKO. Movido, de acción (ref. a una película). � Niri emo'iztazue pelikule bizixek,
mobimientokuek, lehengolakuek. Osk Kurl 213.
mugimendura, mobimendura. � Movimiento, turbación. v. mugimendu. � --Nor dira mansoak? --
Aserredurarik eta mobimendurarik ere ez dutenak. CatEliz 473.
mugimendutxo. "Commotiuncula, mobimendútxoa, mobimendúxkia" Urt V 470.
mugimenduxka, mogimenduxka. � Dim. de mugimendu. � [Gobernu españolaren] arabera, gauzak bethi hein
bertsuan dira, mogimenduxka zonbait gora-behera. Herr 14-5-1964, 1.
mugimenduxki. v. mugimendutxo.
mugipen (Lar, Izt 7r). � "Agitación, movimiento, conmoción" Lar.
mugira. v. mugida.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
641