Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mugaiztoan. v. MUGA GAIZTOAN.
mugaiztun. "Importuno" Lar.
mugakaiztu (Lar � H (-kh-)). � "Desacotar" Lar. v. mugagetu.
mugakera. � Limitación, determinación. v. mugaketa. � Izenen mugakera. "Limitación (modo) de los
nombres". A Gram 91.
mugaketa. � Limitación, división, fijación. � Erabil dezagun aurkitu, adibidez, galdu zitzaigun papera berriz
hatzematen dugunean, eta eriden (edo idoro) [...]. Honelako mugaketak, egia, egunorokoak dira [...] (zati-
)hizkuntza artifizialetan. MIH 106. Momentuan momentuko eta beste mugaketatan sartu gabe oraingoz [...]
hemen hartuko dugu euskal literatura bezala, [...] euskaraz idatzirik agertzen den guztia edo gehiena behintzat.
MEIG IV 52s. En DFrec hay 9 ejs.
mugakide (AN? ap. A � Aq 1241; SP, Sb-Urq, Lar, Dv (+ -kh-), H), mugaide, mugakida (Lar � H (s.v.
muga)). � Limítrofe, confinante, vecino (sentidos prop. y fig.). "Hiri mugakidea, place frontière pour
contrecarrer une autre" SP. "Confinante, confín" Lar. � Bere fronterako hiri etsai bat, mugakide zuten bat. Ax
29 (V 17). Merkatalgoaren egiteko eta mugakidekin batasunaren konserbatzeko. ES 166. Hi altxatu hauten hire
mugakideek, edertasunez haute bethe. Dv Ez 27, 4. Betaurreko-gainetik zurt eta tinko begiratzen zion bereter
mugakideak. A Ardi 48. Mugarri-zurrun (mugakide) dirade berak. Or Eus 183. Bearnesa ere erdara baita eta
euskararen mugaidea. MIH 346 (400 mugaide). Arte-sail guztiak ahaide eta mugaide dira. MEIG I 112.
mugakidetasun, mugaidetasun. � Cualidad de limítrofe, confinante. � Bizkaiak Gaztelarrekin duten
mugakidetasun hurbila dela kausa, hartu baitituzte hainitz hitz erdaratik. ES 137. Elizgizon erdaldun edo
erdalzaleak eta mugaidetasuna hartzen ditu kontutan, [erdararen Arabako aurrerakadaren] arrazoi nagusi gisa.
MEIG VI 54.
mugakidetu, mugakidatu (Lar � H). � "Confinar" Lar.
mugakin. "(R), fronterizo. Mugakin gra xuberotarrekin (R), somos fronterizos con los suletinos" A (s.v.
mugakide).
mugako (Lar, Dv). �1. Fronterizo, de la frontera. "Aledaño, confinante, pegante" Lar. "Herriak saldu ditu
mugako haritzak, la commune a vendu les chênes de la frontière" Dv. � [Ibai au] erresuma andi bien mugakoa
dan bezala. Izt C 122 (v. tbn. 115). Mugako mendietan. Zub 55. [Orixe] mugakoa zen, egia esan, eta mugan
gelditu nahi izan zuen, harako Erdi Aroko "Gaizkile muga" zelako hartan. MEIG VI 107. v. tbn. Or Eus 266. �
(Pl.). "Limitáneo, mugetakoa, mugatarra" Lar. � Del límite, del final. � [Sagastiaren] mugako esira iritsi ziran.
TAg Uzt 167. Zeurekin noa / mugako porturantz, / gauzak argi dagozan / erri askaturantz. Gand Elorri 160.
�2. "Qui est du temps, de la saison. Mugako fruituak, les fruits de la saison. Mugako haurra, enfant qui vient à
son terme, qui a ses neuf mois de gestation" Dv.
mugala. "Muselière" H.
mugalatu. v. mugaratu.
mugalde (c. sg. A; Dv), muga-alde. �1. Zona, territorio próximo a la frontera; frontera. "Mugaldera goan da
armada, l'armée s'est dirigée vers la frontière. Mugaldeak ontsa zainduak dire, le voisinage, les côtés de la
frontière sont bien gardés" Dv. "Confín o proximidad de la frontera" A. � Zabulon ta Neptali arteko mugaldean.
Ir YKBiz 75. Jo omen zuan Frantziako muga aldera. Salav 14. Muga-aldean bizi gareanok. Alzola Atalak 55.
[Erdarak] euskal barrutiaren mugaldeak marraskatu ez ezik, barrendik jaten ditu euskararen erraiak. MEIG
VIII 44. En DFrec hay 2 ejs. de mugalde. v. tbn. Or Eus 249. � Bertze bizpahiru [oto] baizik ez ditugu ikusten,
mug'alde zoazinak. JE Ber 96. �2. (G, L, AN ap. A; Dv). "Mugaldera aranak ernatzen dire, les pruniers se
meuvent vers la nouvelle saison" Dv. "Tiempo próximo de la hora marcada" A. � Oroitzen zerate zuen
ezkontzarako mugaldea nolakoa zan? Ag G 334. �3. Proximidad del final, de la meta. � Jo griñaz, jo
mugaldera! / Bertan zerate, arraunkada bi... / Yaupa! Bejondeizutela! EA OlBe 77.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
630