Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
itza moztuz. Etxde AlosT 27. Ene adiskideak hitza moztu zidan. Mde Pr 113.
�4. Acabar (con la vida). � Holoferna[ri] emazte batek dio bizia muzten. Egiat 201.
�5. Cortar (un camino, una vía, etc.). � Berhala lakedükak oro muztü. 'Couper [...] les aqueducs'. Xarlem 591.
Ari bidea mozten errez da. Or Eus 223. Müga muzten bada. Casve SGrazi 110. Gora jotzeko bideak ere moztu
dizkigute. MIH 373. Komunikabideak oro moztuz. MEIG VIII 37. [Euskararen] ahaiderik ezak irtenbideak
mozten zizkion Campioni. MEIG VI 86.
� Argi-indarrik ez dezu sortu. Moztuta zegon tokian alkartu baizik, giltzari eragiñaz. MAtx Gazt 22.
�6. "Encapotarse, ponerse ceñudo [...] (V), bekokia ilundu, moztu" Añ. � Eskean nabillala dakusdazan arpegi
illun txar moztuak. Añ MisE 69.
�7. Acortar. � Egunak moztzen, luzetzen gauak. AB AmaE 387. Noiz-nai luzatzen zaio bost zentimetroz
[bertsolariari metroa], noiz-nai beste ainbestez moztu. Ldi IL 46. Bai, artsaldea oso moxtu din. Eizg 24. Alegiña
moztuta ere, naikoa luze izango zan [bidea]. Uzt Sas 335.
�8. (Zam Voc), motsitu. Afear. � Euskerean izatea motsitu eta ezaindutea da gure aoa iltea lez. A Ezale 1899,
10b. Ez eizu egin negarrik, negarrak moztu egiten dau-ta. EgutAr 31-8-1966 (ap. DRA).
�9. (-tzt- Lh), moxtu (L-ain ap. A). "Desbolsarle a alguien en el juego" A. "Vider la bourse de qq.un, le mettre à
sec" Lh.
�10. (G-goi-nav). Ref.: JMB At; Ond Bac. "Varear, recoger las frutas de los árboles" JMB At. "Recoger,
cosechar las castañas" Ond Bac. � Lau gaztain moztu ditu mutillak. Or Eus 77.
�11. (V-gip, G-to). Ref.: A EY; Elexp Berg. "Moztuta utzi zuen, lo dejó cortado, sin saber qué decir (G-to)" A
EY III 266. "Lapurra bera zala esan zotsenian moztuta geratu zan" Elexp Berg.
�12. Interpretar (?). � Popüliak muztü dütü joiten zeitzon ahaidiak. Herr 3-12-1959, 3.
�13. (V, G, B). Ref.: A; Etxba Eib; SM EiTec2. "Desafilar un instrumento cortante" A. "Labañia moztu da
denboria baño len, ez dalako galtzairu ona" Etxba Eib. v. kamustu.
- MOTZ! (BN-arb ap. Gte Erd 192). Fórmula usada para mandar cortar la baraja.
- MOTZ-MOTZ EGIN. Desafilarse. "Moz-motz eindako barautsakin abil or zulattu naixan?" SM EiTec2.
- MOXTU. "(B), cortar poquito" A.
moztuarazi. v. motzarazi.
moztukatu. � Mutilar. � Herri huntan moztukatu guzietarik badire. Prop 1902, 131.
moztukatze. � Mutilación. � Bainan bat ikhusi dugu urrikalmendurekin, moztukatze mota guzietakoak dituena.
[...], ez beharri, ez begi, ez sudur [...] deus khen dakiokenik ez duela. Prop 1902, 131.
moztura (Dv � A). �1. "Coupure, point d'intersection" Dv. �2. (H (+ -tzt-)), mo(t)xtura (H), mozdura.
"Coupure, taille, tonte, amputation, accourcissement, et aussi la manière de les faire. Moztura hori barnegi egina
da, cette coupure" H. � Lurraren arrasetik mozten da arbola ondoa eta lurrez estaltzen. Mozduraren
bazterretarik atherako dira tarak eta tara hek ere aski lodi kukutzen dira lurrez. Gatxitegi Laborantza 107.
moztutzaile, moztzaila. v. motzaile.
mozu. v. musu.
mu (V-gip; SP, Lar, Añ, H), muu (H). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. �1. (Onomat. del mugido). "Mua, mugitus.
Muaz dago" SP. "Mugido del buey, toro" Lar y Añ. "Zezenaren mua, le meuglement du taureau" H. "Mu! Ziñuan
beixak txala kendu zetsenian" Etxba Eib. "Beixa mu eta mu dabill" Elexp Berg. � Entzun da gero kantu
guztiak... idiak, / erabagi eban, zer uste dozu?... Mú-ú-ú. Azc PB 262. [Indianoak] Tramanaren agurrari muu
erantzun eieutsan. Ag Kr 136. --Zelan esaeutsun? --Muuuu! egiteban ostera be arek. Ib. 137. Behi gaizoa,
zonbeit aldiz, hantxet egonen zen, [...] mu eta mu, arratsean destenoreak arte. Barb Piar I 179. �2. (V-m). "Mú,
palabra. Murik esan ez, no decir mú. Ez mu ez ma, ni fú ni fá" A. � Ez hu, ez mu. Saug 146. Mu ere etzuen
erantzungo. Urruz Auspoa 113, 42. �3. "Figure, au jeu de cartes. Mu bat eztut, ez eta xango txar bat ere, je n'ai
pas une figure, pas même un mauvais valet" H. �4. (V-gip, B, BN-baig, Sal, S, R). Ref.: A; Elexp Berg. "Vaca o
buey (voc. puer.)" A. "Vaca. Kattalin, ikusi mu zelaixan" Elexp Berg. � Salda onak behar ditu hu, mu,
kukuruku. Zerb GH 1936, 414.
- MU EGIN (V-gip ap. Elexp Berg; Lar, Añ; muu egin H). "Mugir, mu egin, muuka egon" Lar y Añ. "Txalak mu
eiñ orduko askia betetzen dotse pentsuz" Elexp Berg. � Idiak bezala, muu egiñaz, lau-oñean abiatzen da. Lard
310.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
619