Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
moztailu. � Utensilio para cortar. � Ille moztalluz soin guzia murriztu bezaiete. Ol Num 8, 7.
moztaka. � Bajo de estatura. v. mozkote. � Bera gizon moztaka zabal bat zan. Salav 105.
- MOXTAKA. (Forma con palat. expr.). � Diruzaia gizon moxtaka bat zan. Anab Don 235.
moztalde. v. motzaldi.
moztarazi. v. motzarazi.
moztare (G-to ap. A), moxtare (G-to ap. A). �1. "Jugarreta. Moxtare bat egin dit" A. �2. moztade (G-azp).
Cortedad, deficiencia. v. motzaile (4).
moztari (Lar, Añ, H (+ -tzt-)), mo(t)xtari (H). � "Esquilador" Lar y Añ. "Pelador" Lar.
moztasun, moxtasun (Ht VocGr 336, Lecl). �1. Brevedad. � Epearen moztasunaz gainera. In MEIG VI 26.
�2. (Dv, H (+ -tzt-)). "État de ce qui est court" Dv. � Mozolua edo motz-ollua da ollo-motza, ta agertuten dau
bere motztasuna arpegijan. Mg PAb 177. �3. (H (+ -tzt-)). Sequedad, frialdad. � Obe da egun batzubetako
aserre edo moztasuna irago. Astar I 268. Zeure motztasun, zeure berba ukatute [...] eta zeure gauza gustijetan
badinozu ezin ikusi dozula. Astar II 28. �4. Cortedad, insuficiencia. � Ara non dauzkatzuten azaldurik gure
Ama on Gipuzkoaren izaera ta bizitza, bear ainbat ezpadere, nere laburtasun eta moztasunak agindu direanaño.
Izt C 509. Ezin lezake ondo azaldu / mingaiñaren moztasunak. Auspoa 98-99, 138. �5. (c. sg. A; Dv). Cortedad
de carácter. "Caractère bref" Dv. �6. (Vc ap. A; Zam Voc). Fealdad.
moztaza. v. mostaza.
mozte, moxte. �1. (Con ile). Tonsura; corte, esquileo. v. ILE-MOXTE. � Ordenako arropa eta illearen moxtea
deus guti baliatzen dire. Ch I 17, 2 (SP koroak, Mst khoruak). �2. (L, B ap. A; Lar, Dv), moxte (Lar ).
"Peladura", "tonsura, el cortar del pelo o lana", "trasquiladura" Lar. "Esquileo de ovejas" A. � Moxteko
denboretan nahi da kontua. Hb Esk 231. San Juan alde orretan berriz / emen da ardi-moztia. Uzt Sas 64. Ardimoztera
zihoala. BiblE Gen 38, 13 (Ol mozketara). �3. (L, B ap. A; Lar, Dv), moxte (Lar ). Poda.
"Desmocha, desmoche, desmochadura" Lar. "Taille des arbres" Dv. "Corta de árboles" A. Cf. GARO-MOZTE,
GAZTAINA-MOZTE. v. MAHATS-MOZTE. � Aihena muztez azkartzen den bezala, Eliza seküla beno
mugüerago iazarritik jeiki da. Herr (ap. DRA). �4. Corte (de ropa). � Madama Ocelli-k lau mintzaldi eginen dü,
dohañik, arropa muzte eta josten gañen. Herr 29-9-1955, 3.
moztu (gral.; SP (-tzt-), Urt IV 89, Lar, Añ, Dv, H, Zam Voc), moxtu (R; Urt IV 14; Lar y Añ ), motxtu,
motzitu (Lar, Añ), mostu (AN-egüés-ilzarb-olza; Añ), muztu (VocS 141, Gèze), muxtu (S; VocS 143, H, Foix
ap. Lh). Ref.: Bon-Ond 160; A (moztu, ardi); Gte Erd 81. � Tr. Además del más general moztu, hay moxtu (sin
un claro valor expresivo) en autores septentrionales (Urte, Haraneder, Larreguy, TB, Hiribarren, Joannateguy y
Barbier) y, ya en el s. XX, en algunos meridionales (Inza, Orixe y Eizagirre). Los autores suletinos, ya desde
Tartas, emplean la forma muztu. Se documenta además motzitu en Lazarraga, moixtu en Haraneder, moiztu en
Iturriaga, motxtu en Mendigacha, motzatu en Arana Goiri y motsitu en Azkue. En DFrec hay 65 ejs. de moztu.
La forma del sust. vbal. es motze, mutze en Leiçarraga y Tartas. Cf. tbn. motzera en Uriarte, si no se trata de
errata por moztera. La forma del rad. es motz (o mutz, etc.) en todos los autores.
�1. Esquilar; rapar, cortar el pelo. "Tondre" SP y Gèze. "Pelar, quitar, raer el pelo, moztu, motzitu", "esquilar",
"tonsurar, cortar el pelo", "trasquilar, moztu, moxtu" Lar y Añ. "1.º rapar, cortar el pelo; [...] 4.º esquilar" A.
"Ardi moxtuak illea xuri (R)" Ib. "Ardi moztutzen, moztzean dabil (V-arr), alhan arresen muxtia hobe da (S)"
Gte Erd 81. � Nola bildots bat motzen duenaren aitzinean mutu baita. Lç Act 8, 32 (He motztu; TB, Dv
murriztu). Ezen baldin estaltzen ezpada emaztea, motz ere bedi: eta baldin deshonest bada emaztearen moztu
edo arradatu izatea, estal bedi. Lç 1 Cor 11, 6 (Dv murriztu). Ardiak mozten tuzuenian. Mong 593. Ilkhiarazi
zuten phutzutik, eta moxtu zuten, eta ganbiatu ziotzaten bere tresnak. Urt Gen 41, 14 (Ur moztu; Dv ileak moztu,
Ol, Bibl bizarra egin, Ker bizarra kendu, BiblE bizarra moztu). Aresa behar da mutztü. Arch Gram 123. Mando
mozten. Hb Esk 227. Sansonen zazpi txirikordak ebaki eta burua moztutzeak zer egiña zeukan. Lard 145 (cf. ib.
145 illea moztu). Ardiak motzera. Ur Gen 38, 13 (Bibl moxtu; Urt murriztu, Dv motzarazi, Ker ulea moztu).
Moztua izango da gizona mantxaren tokitik kanpora. Ur Lev 13, 33. Ardiak motxtan dra. Mdg 136. Ardien
alhatzea, batzea, moztea. JE Bur 192. Eta zergatik eztegu izango astorik mozteko? Urruz Zer 25. Ardiyek
moztuteko artazi barriyek. Kk Ab II 55. Leoia moztu. Zait Plat 133. Ardiak motz. Larz Iru 74. v. tbn. Dv Lab
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
616