Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
- MOZOLO ARRE. Ibis. � Mozolloa, ontza, mozollo-arre. Ol Deut 14, 16 (Dv ibis, Ker belatxinga).
- MOZOLO ERREGE. "Mozollo errege, buho real" MItziar Txoriak 68.
- MOZOLO-INTXAUR. "Mozoillo-intxaur, clase de nuez grande, de forma cuadrangular (V-ar)" DRA.
- MOZOLO-MOZOLO. "Mosólo mosolo jarri, callado" Iz ArOñ. � "Atsalde guztia aren telefonuan zaiñ pasau
jonat mozola-mozola" Elexp Berg.
- MOZOLO-HONTZ. "Mozollo-ontz, mochuelo común" MItziar Txoriak 68.
- MOZOLO TXIKI. "Mozollo txikia, autillo" MItziar Txoriak 69.
2 mozolo. �1. "(G-to), hombre de cara llena" A. �2. "(G-to), manzana de hermosa apariencia y de punta roja, se
amarillea, pero siempre es amarga" A.
3 mozolo. �1. "Enmascarado" A. v. mozorro (2). � Illunaldiz, mozolo, / zurubi gordeaz uste onean.
"Disfrazada". Gazt MusIx 173 (Or ib. 177 mozorro-iantzian). �2. moxolo (AN-araq ap. A). "Espantajo, disfraz"
A. �3. Fantasma. � Ixara bat eskatu [...] mozolo-argidun antzera jantzita itxaroteko. Alzola Atalak 58. A
mozolo zuria ikusi, eta [...] ariñeketeari emon eutsan gixajoak. Ib. 59.
mozolokeria (V-gip), mosollokeri. Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. � "Tontería, necedad. Mozolokerixia aren
esanetera ibiltzia" Etxba Eib. "Makiña bat mozolokerixa ikusten da telebisiñuan" Elexp Berg. � Alako
mosollokeririk ez egik aitatu be. JZ 1922, 17.
mozolotegi, moxolotegi. � Nido de mochuelo. � Azkar gero, emendik moxolotegira ezpazuaz. Ag G 309
(dirigido a un individuo de apodo Moxolo).
mozolotu (V-gip ap. Elexp Berg). � Atontar(se). � Bete arbiz leporaño / bi leioak ixteraño, / maltzurrak lo egin
dezan / mozolotzeraño. Auspoa 98-99, 57.
mozolotxo, mozolotxu. � Dim. de mozolo. � Antxiña-antxiña baten mozolotxu bat jaio ei zan. Bilbao IpuiB 40.
mozorka (Gc ap. A; Lar, H), mazurka (V-m, B ap. A), mazorka (Añ, -ea det., Lar y Añ), maxurka (G-goi ap.
A), masorka (L ap. A � vEys), moxorka (Gc ap. A). � Mazorca, bobina, carrete de hilo. "Cañuto, pedazo de
caña en que se recoge el hilo" A. "Masorka [...], lanzadera de tejeduría" Ib. "Mozorka [...], carretes del telar" Ib.
� Onako au, txirringia. / Areek, mazurkak. Mg PAb 140. Lan ori kaltetzat / badute berentzat, / beste bat obegoa
/ badala deritzat / moxorkat betetzea / eulearentzat. R. Azkarate Auspoa 7, 74. Moxorkak aiñezka / ernal bezate.
Ldi UO 49. Gure bertsuan nilon-hari 96 mozorka edo bobina atxeman omen dituzte guardek. Herr 22-9-1960, 3.
� "(B), lana en carrete" A.
mozorkailu (-aillu G ap. A; Lar, Hb ap. Lh). � "(Instrumento en que se hacen) mazorcas de hilo ya hilado,
mozorkallua" Lar. "Piezas de hierro del telar que se mueven dando vueltas" A.
mozorro (V-gip, G-goi, AN-5vill, B, Ae; Lar, H, Zam Voc), muzorro (G; Lar � Dv, Añ (G), H). Ref.: A
(mozorro, muzorro); A Aezk 296; Gte Erd 219; Izeta BHizt2. �1. Máscara, careta; disfraz. "Disfraz de
Carnestolendas" Lar. "Máscara, cubierta del rostro, muzorroa" Lar y Añ. "Mozorroz beztitu dira (AN-5vill)" Gte
Erd 219. v. zomorro. � Ikusiko dezu nola ezarian bezela bere muzorroa bota eta... Arr Bearg 149 (ap. DRA).
Munduan biziteko / bata besteagaz / gizon guztiak dabilz / mozorro banagaz. Azc PB 344. Eskuan mozorroa
[Talia]. Ib. 305 (in Ur PoBasc 200 maskaria). Iñauteri-egunetan mutil buru-ariñ kaskil-utsak mozorroz bezela,
kalendarioz estalirik bizi ote zera, udaberri maitagarria? A Ibaiz 11-5-1902, 1. Gurdi karroza ederrak, mozorro
garbiyak beren petral zikiñakin. Iraola 115. Berak egindako mozorroa arpegiari txistuz itsatsita. Ldi IL 18.
Andre urragarria mozorroz bete-ta. "Bien embozada". Or Eus 63. Bera atzetik mozorroz bil. Ib. 410. Mozorroz
jantzi ta etxerik etxe ibiltzea. ABar Goi 18. Prosopon antzoki mozorroa zen. Mde Pr 344. [Bidaurretan] mutil
batek "mozorroz" yantzi-ta, buruan arantzezko koroia ta guzi, Jesukristoren irudi egiten zuen. Herr 19-3-1959,
3. Arpegia bere, mozorroz edo sudur-zapiaz estaldurik. Erkiag BatB 21. Zugaitz-azalakin egindako mozorro
bildurgarriak iartzen ditute. Ibiñ Virgil 90. Mozorroz, estalkiz, alegoriaz, konparazioz jositako hizkuntza. Zarate
ELit 31. En DFrec hay 5 ejs. de mozorro.
�2. (B ap. A; Lar, H), muzorro (Lar, H). Persona disfrazada. "Pata galana, mozorroa" Lar. "Moharrache o
moharracho, momarracho, el ridículamente disfrazado" Ib. "En carnestolendas se visten de zamorros o
mozorros" Lar Cor 232. "[Koko itzak] geienean mamua, inguma, bidutzia edo mozorroa esan nai du batzuentzat"
Mok 14n. Cf. VocNav: "Mozorro: [...] En Pamplona y otras localidades llaman así a los entunicados de la
procesión de Viernes Santo". � Iñauterietako mozorroen edo irriz jauntzirik dabiltzan gizatxarren aintzurak.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
614