Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mozkortasun (H, VocB), moskortasun (Añ, H), muzkurtasun (H). � Estado de embriaguez; borrachera.
"Borrachera", "embriaguez" Añ. "Mozkortasunean egin du, il l'a fait étant en état d'ivresse" H. "Borrachera"
VocB. � Mozkortasun argitzaileak zer egin behar zuen iragarriko zion arteraino. Mde HaurB 82. Alkoholak eta
eguzkiak sorturiko mozkortasunak alde egin zion. Ib. 102.
- MOXKORTASUN (H; muxkurtasun H). (Formas con palat. expresiva).
mozkorti (V-arr-gip, L), moskorti (Zam Voc). Ref.: Lh; Elexp Berg; Gte Erd 174. �1. Borracho, alcohólico,
bebedor habitual. "Enclin à l'ivrognerie" Lh. "Mozkortixa zuan baiña ondraua" Elexp Berg. "Mozkorti famea
dauka (V-arr)" Gte Erd 174. � Mozkortiekin yan-edaten asiko baliz. Ol Mt 24, 49 (Echn mozkor). Edozein gixon
moskortiren antzera. Otx 156. Moskortijen itzal mindubak. Laux AB 95. Mozkorti batek bezala edanen zuelako.
Mde HaurB 90. Mozkorti galdu bat zala. Bilbao IpuiB 145. Zu mozkorti bat besterik ezara. SM Zirik 120. Ala
izaten da, leku danetan, / gizaseme moskortia. Bertsol 11-10-1931, 22. Herri aldeko mozkorti eta arlote guztiek.
Arti Tobera 284s. Khendu hadi hortik mozkorti zikin hori. Osk Kurl 179. � Embriagado, que está borracho. �
Ardoz ez, moskorti, ederrez, / abesten dabez kanta loiak. Laux AB 94. Moskorti ezta iñoiz egoten / berak barnean
daukon matteño. Ib. 94. �2. moskorti. (Bebida) alcohólica, embriagadora. � Edari moskortien laguntzarekin.
TAg Uzt 174.
mozkortsu. "(L, BN, S): 1.º assez émèché; 2.º ivrognerie invétérée" Lh.
mozkortu (gral.; H, VocB), moskortu (G-nav; Lar, Añ, H, Zam Voc), muzkurtu (H). Ref.: A; Iz Als
(moskortuik); Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 224. �1. Emborrachar(se). "Erdi mozkortuta (V-m, G-azp)" Gte
Erd 224. � Ardoak galdurikan / lengo malizia / ez gaitu mozkortuko. GavS 34. Sarri moskortu dana. Mg CC
148 (171 mozkortu). Ardoz moskor dezagun. AA III 382. Erdi edo osoz moskortuta. JJMg BasEsc 13. Ez
zaiteztela mozkort arnoz. TB Eph 5, 18. Jaten eta eraten eta moskorzen. Oteiza Lc 12, 45 (Ker moskortu, Ol, Or,
IBk e IBe mozkortu; Lç, He, Dv y Leon horditu). Eta arnoa edanik mozkortu zen. Dv Gen 9, 21 (BiblE mozkortu,
Bibl moxkortu; Urt y Ur horditu). Astean bein mozkortzen aiz? Sor Bar 56. Mozkortzen errazak ziranak. Urruz
Urz 63. Noiz nahi mozkortzeko. HU Zez 204. Ardaoak moskortuten dau. Azc PB 91. Izten al dabe ba
moskortuten ba? Ag AL 57. Mozkortuz, ori: arno izpirituan gesalduz eta ithoz [liliak]. JE Bur 88. Mozkortzen ez
den edarikoia da makurrena. FIr 175. Maiteak moskortzen baititu. Or Mi 58. Eder-min / betiko moskortu nedin.
Laux AB 34. Sobera edan zuen eta mozkortu. Zerb IxtS 14. Mozkortuta zoian bakotxian. SM Zirik 119. Nun ez
nitzan uste gabetarik mozkortu edo lotarik ametsetan ari. JEtchep 75. Danak moskortu omen ziran. And AUzta
91. Gaurko gizona mozkorturik eta lilluraturik bezala dago [...] asmaketa arrigarriekin. Vill Jaink 26s. Ismaremendiko
ardoarekin mozkortu zuen Ulisek Kiklopea. Ibiñ Virgil 93. Kopiatzailea burutik egin edo mozkorturik ez
egotekotan. MEIG IV 77. En DFrec hay 12 ejs. de mozkortu; hay tbn. 1 de moxkortu. v. tbn. LE-Ir. JanEd I 89.
Xe 252. JanEd II 92 (18 moskortu). Tx B III 131. Iratz 70. NEtx Antz 105. Mde HaurB 16. Etxde JJ 35. Txill Let
93. Bilbao IpuiB 226. Arti Tobera 285. Izeta DirG 72. Zait Plat 34. Lab SuEm 211. ZMoso 57. Moskortu: Gco I
433. Añ MisE 232. Legaz 28. Echta Jos 66. IArt Itzald II 51. KIkG 56. Otx 158. Lek EunD 45. MAtx Gazt 78.
Uzt EBT 105.
� (Part. en función de sust.). � "Mozkortuen" begi-sudur eta ezpañak gorri. FIr 192.
�2. (AN ap. A � Aq 631 (AN)). "Trasmochar" Aq. Fita, a quien sigue Azkue, copia erróneamente "trasnochar".
� Nola burua kentzea arbola bati deitzen baita mozkortzea (165). LE-Ir.
- ARTOAK MOZKORTU. v. arto (2).
- MOXKORTU (AN, S, R; Lar, H; muxkurtu H). Ref.: A; Iz Ulz. Emborracharse. "Cargar delantero,
embriagarse" Lar. � Moxkortzeko ardoa edaten dezuna. Cb Eg III 365. Moxkortu zaren o moxkorrazi duzun
norbait (B, s. XVIII). BOEans 836. Maiz moxkortzen dala. Moc Damu 29. Moxkortzen dana bada / etxeko
gizona. JanEd II 112. Moxkortu bage geldi diranak. Or Eus 417. Bainan berritasun unek ez gaitzala moxkor! Lf
Egan 1955 (5-6), 11. Barkamendua nei eskatzen du / muxkurtzen zautan guzian. Mattin in Xa EzinB 89 (Id. ib.
105 moxkortu). Arno edanik, moxkortu zen. Bibl Gen 9, 21 (Dv mozkortu). v. tbn. Xa EzinB 106. Xaramela 266.
- MOZKOR-MOZKOR EGIN. (Intens. de mozkortu). "Mozkor-mozkor eginda (V-arr, G-goi-azp)" Gte Erd 224.
- MOZKORTU ERAGIN. Hacer emborracharse, emborrachar. � Moskortu eragiten dituanak [besteak]. Gco II
61.
mozkortu-azi. v. mozkorrarazi.
mozkor(t)zale, (-rz- T-L), mozkortzaile. � Borracho, alcohólico, bebedor habitual. "Crapule" T-L. � Hastean
egina zuen mozkortzale bat zela. JEtchep 97. Mozkortzailearen haurrek iguzkia janhari. Etcheb MGaric 151 (ap.
DRA). Gizon mozkortzale bat. Herr 14-11-1963, 4.
- MOXKORTZAILE. � Mirikua eta moxkortzailea. (Tema para el Concurso de Bertsolaris de Heleta, 10-5-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
612