Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
maíz" A. "Caña de maíz" JMB At. "Cada hoja que envuelve la mazorca de maíz" Iz ArOñ. "Malutia izaten zan
oia biguntzeko" Etxba Eib. v. ARTA-MALUTA. � Carnada que se hace con la hoja de maíz. "Emen malutea,
Arratien mokoloa ta kapatxa bere bai esaten iako, atunek koixuteko amu-ertzean ipinten dan karnateari" A
BGuzur 131. "Txurikun edo maluta, hoja de maíz" Elizdo EEs 1926, 32 (en una lista de utensilios de pesca). Cf.
Echaide Orio 124: "Malota, simulacro de pez hecho con despojo de maíz, que se engancha en el anzuelo para la
pesca de atunes". � Atunek koiuteko, zein dala uste dozue karnatarik onena, abizaririk egokiena? Mokoloa edo
malutea ? A BGuzur 132. Gazari, amu, txurikiñ (maluta) bere zinta edo kalartzu gorriz apaintzen ongi
saiatzen zirela, gertatzen zituzten. Elizdo EEs 1925, 248. � Mechón, pelusa. � Bakean da geldirik egozan kale
bazterretako paper, zotz, zakar, lasto, buruko ule ta maluta galdu guztiak. Ag Kr 12. �2. (V-gip ap. Elexp
Berg), malota (Lar, H (G); -lh- H). "Copo de nieve" Lar. "Pella de nieve" Ib. "Flocon, boule de neige" H.
"Txapelan lakotxe malutak jausten zien" Elexp Berg. v. ELUR-MALUTA. � Elurra gogotik; / aingeruk malutaantza
dirade zerutik. "Copos de nieve". Or Eus 145. Elurra gero ta trinkoago ari zun eta malutak eder ta lodi
kokatzen ziran bide-zelaietan. Etxde JJ 254.
- ILE-MALUTA. v. ile.
malutada, malotada (Lar � H). � "Pellada" Lar. "Coup qui est porté par quelque chose que l'on a amassé en
pelote" H.
maluts. "Malhutsa [...], terre soulevée par les fourmis comme une grosse taupinée et où elles s'établissent" H
(s.v. munoa). v. munuts.
malutz (V-oroz-gip; A Apend), malmutz (V-ger-m-gip, AN-larr), malputz (S), mamutz (V-ger-m). Ref.: A
(malmutz, malputz, malutz, mamutz); Iz ArOñ (malutz); Elexp Berg. �1. "Gordinflón, fofo y sin consistencia" A.
"Regordete (cosa o persona)" Ib. "Medrado, rollizo" A Apend. "Malutz, orri malutza, hoja grande" Iz ArOñ.
"Hoja rolliza y ancha, como la que tiene p. ej. el árbol llamado lizarremia" Ib. 172n. �2. "(V-gip), fértil,
hablando de la tierra" A. � Kortederra, Galdakanoko auzune malutza. Onaind MEOE 742. �3. "Malpütz (Ssaug),
vaseux (fig.), qui a la 'gueule de bois'" Lh. �4. "Dícese de la nieve recién caída, esponjosa y agradable de
pisar. Edurra malutz-malutza zeuan" Elexp Berg.
maluza. v. marluz.
1 mama (G-to ap. A). � Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XVIII, aunque la
mayoría de los ejs. corresponden al s. XX. Al Norte se encuentra en Bordel, M. Elissamburu, Barbier y Arradoy.
�1. Bebida, licor (ref. normalmente al vino o a la sidra; se emplea casi siempre en la expr. mama gozo/goxoa).
� Mama goxoa zan ta baso txiki bat betea edatera egin zan. Cb Eg III 365. Mama gosoaganako zale eta jaiera.
Arr EE 1882a, 99. Usturik basua, / esaten du Tripaundik: / "Au mama gozua!" JanEd II 94. Orra or Drake
osasunera etorri zala mama gozuaren bitartez. Kk Ab II 23 (tbn. mama gozo en Erkiag Arran 19 y BatB 9).
Mama-gozozko upeltxu bat eukan edarittegijan. Otx 155. Asi ziran ojuzaleak ardoa eskeintzen eta bost laguneri
edanazi zieten mama ederra. Anab Poli 95. Mama-goxozko botillak. Ib. 73. Kupel zarraren mama goxotik / ongi
bustiz eztarriak. Basarri 155. Rodiako mama, Iainkoek bigarren maian onartzen zaituten ori. Ibiñ Virgil 84.
Kausitzen zuen [...] Nafarroko iguzki nasaiak sor-arazi mama goxo bezein azkar hartarik. "Breuvage". Ardoy
SFran 91. Matsaren orpotik dator mama gozoa. NEtx LBB 148 (v. tbn. el mismo ej. en JanEd I 127). �2. (V, G,
AN-5vill, B, BN; Urt III 412, Añ, VocBN, H). Ref.: A; Etxba Eib. Agua (en lenguaje infantil); líquido. "Papa,
mama (en bascuence) llaman los niños al pan y agua" Añ. "Boisson dans le langage enfantin" VocBN. "Mama,
ura" Zam EEs 1917, 199. "Ama, emoixozu mama umiari" Etxba Eib. � Edontziak lenengoz barruan daukon
mamearen usaña luzero eukiten dau. Gozua bada mama ori, usaña gozua; garratza bada mamea, usaña be
garratza. "Bazkuna Egutegi" (ap. DRA). Nola emen umiari itz egiten erakusteko esaten zaion ogiari "papa" ta
urari "mama". And AUzta 75. Ardiek, naasi, alkar bultzatuz, / mama nabar bat narraz joakon / ugazioen idoira.
Gand Elorri 195. Bein errekatxo batera inguratu zan eta bi umeak batera ur eske asi omen zitzaizkion: mama,
mama! AIr EuskIp 37. � (Lar, H). "Con esa expresión piden la teta, a ésta se llama también mama y así les dicen
las madres mama naizu?, ¿quieres la teta?" Lar. "Mamelle. Il ne se dit en ce sens que dans cette locution: Nai
duzu mama? voulez-vous (la mamelle) téter?" H. �3. (BN-baig ap. Satr VocP). Bienes, caudal, hacienda. � Ez
ginuen mamarik / zeren ginen pobretarik. Bordel 34.
- MAMA GORRI. "(L; Lf), eau-de-vie" Lh. � Biba bethi mama gorria! Barb Sup 72.
2 mama (Dgs-Lar 2, H (L, BN, S)). � "Madre, reina" Dgs-Lar 2. "Néologisme et terme du langage enfantin.
Non da mama? Où est maman? Egizu irritto bat mamari, faites une risette à maman" H. � Madama, Mama
Erreginak eskerrak dauzkitzu bihurtzen. Elsb Fram 92s.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
61