Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
garbal, karsoil eta ille gabe. Ax 153 (V 101). Bideaz beste aldetik, mendi motza dago. Erkiag BatB 119. �
"Implume" Lar y Añ.
�3. (V, G, L, BN-lab; VocBN, H), mutz (S). Ref.: A; EI 356; Lrq (mutz). Huraño, poco amistoso, seco (ref. a
personas o a palabras, saludos, etc.). "Brusque" VocBN. "Gizon motzarekin dut egiteko, j'ai affaire à un homme
impatient, rude, brusque" H. "Cassant, sec, mutz" Lh Eusk 1919-20 (I), 80. Cf. HOTZ ETA MOTZ. �
Errepuesta haur, hunein hotza, motza eta gogorra enzun dezatenean. Ax 606 (V 390). Isilik badago, motz eta
motela dala. Astar II 189. Eta [agur] egiten badeutsazu bere, da modu motz eta astunagaz. Ib. 26. Añ otza,
motza, motela ta gogoezekoa aurkituteban Anjel ori eze aspertu zan noizbaiten neskatillea. Ag Kr 183. Juaten
zare astozar bat baño motzago oe-ondora, artu an dagonaren eskubitorra [...] ta or konpon. Kk Ab I 18.
Arrazoi-bide aundirik gabe / dabil tankera motzian. Tx in Imaz Auspoa 24, 151. Motz dagoanagaitik esaten da
(V-ger). A EY III 336. Arrotz bat antzo jendartean motz, / ezin garhaituz gogo-herabea. Mde Po 73. Eskutitz bat
egin zion, motza. Mde HaurB 48. "Agur" motz bat esan diot. Txill Let 44. Errespetozko lagunai erantzun motzak
emoten. Alzola Atalak 48s. � Hartarakotz errana da, ala herioa motz, / tristezia baizen eztu uzten deusik
ondokotz. EZ Man I 43 (Harriet traduce "rigoureuse").
�4. (gral.; SP, VocBN, Dv, H, VocB), mutz (S). Ref.: A; Lrq (mutz); Iz ArOñ, Ulz (lúzia); Etxba Eib; EAEL 211;
Elexp Berg; Gte Erd 304. Corto; corto de estatura. "Sudur motza, nez camus" SP. "Eskua eta erhiak motzak ditu"
H. "Corto y grueso en proporción" VocB. "Romo, corto de talla" A. "Sudur motz bat (V-gip, G-goi-azp, AN-gip,
B)" Gte Erd 304. � Zurginaren etxea zotzez, zotzez ere motzez. O Pr 444. Naturalistek diote bipera dela suge
motz gaixto bat. Tt Onsa 37s. Katamotza esaten jako musu motza dabelako. Mg PAb 174s. Zapata zapal edo
motzak. Ib. 94. Zezenak izan behar ditu sorbaldak zabal, lephoa lodi eta yunta motzak. Dv Dial 92s (It y Ur
labur, Ip llabür). Txamarra ori motzegi daukazu. Bv AsL 50. Ire sudur motza. Urruz Urz 49. Bere pipa motz eta
beltza. Elzb PAd 9. Nere bigaitxu motsa. Azc PB 89. Prankotarren balenka motzak. Ag AL 102. Gizon motz,
gazte, sendokote, arpegi zabal bat. Ag Kr 189. Egan egin nai t'oraindik motzak / egoak. Jaukol Biozk 28. Arpei
zorrotz sur-luze / ala motz sur bako? Enb 171. Makilla motz batekiñ. Tx B II 164. Gona motz gorri bat. Or Mi
98. Nesken ule motzak. Kk Ab II 54. Ilharka motz batek jaunzten dio [...] azal kazkarra. JE Ber 17. Gerria
geienean motza [arteak]. Munita 44. Neskatxa bat short direlako galtza motz petrailak soinean. Zerb Azk 30.
Geroago ta aituago... geroago ta motzago [purua]. NEtx Antz 107. Bisera motza buruan. Erkiag BatB 176. Zispa
motzak sorbaldetan zintzilik dituela. Ib. 146. Basarritikan kalerakua / etzan oso bide motza. Uzt Sas 106. Sabela
aundi, gerritik gora motz. Berron Kijote 111. Liburua motzagoa dela izena baino. Honek Euskalerriko argizagiola
aipatzen du eta liburuan ez da Gipuzkoakoa besterik aztertzen. MEIG III 145. v. tbn. Sor Bar 25. Ud 121.
Alz Bern 60. Laux BBa 118. Etxde JJ 9. Basarri 82. Salav 33. � Oiek [txoper oiek] ez dute señik egingo / argi
luzetik motzera. Basarri 170. � Contraído (hablando de palabras). � Beste izkera zakar, trakets, latz eta motz au.
"Contraído". Mok 17.
� (Con sentido temporal). � Itxoron biar degun / denbora motzian. Bil 30. Igantian, üda betheko egün bat zen
[...] üngürüz haatik hanitxek nahi beno mutzago. Eskual 11-12-1908, 3. Ixiltarte motza. Zait Sof 107. Eguna
luzeago edo motzago. Munita 115. Edariak emanen zion mozkorraldi motz eta laburregiari. Mde HaurB 20.
Lipar motz batean. Txill Let 34. Bi herrietako delegatiak jünta ziteie eta, bi burrat edan eta, mutz eginik düziela
bide baitezpadakoa. Herr 24-11-1960, 3. Ez zitzaion alditxo ura motz egin. Ugalde Iltz 31. Uda motza izango da
an. Uzt Sas 349. � "Kandelaria otz, negua joan da motz (AN)" Aq p. 63.
�5. (V, L; SP). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg. Desafilado; romo, sin punta. "Émoussé" SP. v. kamuts. �
Ihabaliaren ezpatak punta motz, ahoa lanputs. O Pr 274. Artu biarko da billaukerijako arma motz ta ugartuba.
Mg PAb 206. Ala adar motzekin iñori gaitzik egin etzegion [idiskoak]. VMg 85. Erremientarik zorrotzeenak dira
motzak, pekatuzko dantzaak kenduteko. fB Olg 34. Urteten deutsu motzak axkoriak. Astar II 111. Burdiñ ez
motzak. AB AmaE 452.
�6. Insuficiente, deficiente, escaso. � Hura guziek kasik ardiets dezaketela, bai eta adimendu motzenek ere. SP
Phil 541. Itzpide luzea eta irabazi motza. Izt C 179. Jakinduri motza dutenak. Bv AsL 114. Zelan kantau gaur
nire / lira motz txikiak? AB AmaE 179. Giza-lege motza. AzpPr 99. Izena berik motz dela eta itsusi? HU Zez
176. Zerbait onik uts badu, eskier nago eztela izanen gai motzegia zuelakotz. AIr RIEV 1928, 605. Ofrezimentu
luzia baño / errezo motza azkenian. Tx B II 65. Gure buru motzok etxaukuaguz ba orretarako gertaute-ta. Kk Ab
II 153. Nere irizbidea motza bai-da. Lab EEguna 77. Ez zan motzagua izan Aragille eta onen emaztiari sartu
jakuen bildurra. Etxba Ibilt 462. Motz agertzen dira, osatu gabe, zenbait aipamen. MEIG III 148. � (Referido a
personas). "Euskaraz jakin gabe motz gelditzen zera (G-azp-goi)" Gte Erd 223. Cf. A EY III 267: "Dotriñametzak
[sic, seguramente errata por motzak] dire, son cortos en aprender el catecismo (AN-larr)". � Paperik ez
duben gizona motza, salduba eta galduba arkitzen dezu. AJauregi EE 1885b, 269. Ederrez ain motza dala. Ldi
BB 30. Izneurtuetan betegarri edo "ripio" askotxo oi-dirala... Olerkari motzak oi dute ori ere. Ldi IL 36. Neonek
ere egiten aal ditut nere motzean zenbait oartxo. Ib. 12. Baña gizona gizartean osoago izateko sartzen da, ta ez
motz eta marketsago izateko. Eguzk GizAuz 96. � --Baditek gizon baten premia, Martolo. --Bai, motz daude
Etxeberrin gizon gabe. Zab Gabon 29.
�7. Inculto, ignorante, sin preparación. "Lego [...]. en las Religiones, anai motza" Lar. � Euskaldun baserritar
motzen motzenak ere ondo daki bada zer esan nai deban Asiak. Izt C 11. Baziran aberatsak, bai ta ere
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
600