Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
makar degu gaurko euskaldunak? Or SCruz 144. Baditu orraatik, itzuri-bear zenbait. Erraztasunak aizatuak
diran makarrak. TAg Y 1933, 23. Makar sistrinak dira oek, barrengo edertasunaren ondoan. Ib. 23. Makar
aundirik etzun gizona, / jan-edanean txit xûrra. "Defectos". Or Eus 422. Narrio edo makarren bat luken ardi edo
idirik. Ol Deut 17, 1 (Dv baia, Ker, BiblE akats). Ez ezazu beldur izan amaren makarren batek iñoiz itsusituko
zaitunik. 'Audacia'. Zait Sof 49. � Ez du irabazi onek, ez lakarik, ez makarrik. TAg Uzt 181.
- MAKARDUN. "Chassieux" H.
- MAKAR GORRI. � Begi batetik itsu dala alegia eta bestetik makar-gorria ta sufre-koxkorrak darizkiola.
"Bermellón". Berron Kijote 64.
- MAKAR-JARIO (G-bet, AN-gip ap. A; Lar, Añ (G), H). "Lagañoso, makartsua, makarjario" Lar (Añ makardarioa).
"Chassieux" H. "Makar-jario bat, un legañoso" A.
� Etim. De bekar, derivado de begi.
2 makar (V-ger ap. A; Añ (V)), maker (Dgs-Lar 8; -kh- Lh). �1. Flaco, delgado, débil. � Ikusiko dituzu agura
makar, iños ezetako abilidaderik izan ez dabeenak. JJMg BasEsc 209. Idi makar bi dagoz / geure okulluan. Zav
Fab RIEV 1909, 37. Nik arpegia len langoxe makarra, iruntzia ta azurtsua daukat. A BeinB 74 (v. tbn. 73).
Euskereak, bularretik dagoan emakuma erkin, zurbil, makar, gaisoki, mengel, laru, makal, argal argal argal bat
irudi izango dau. A Ezale 1897, 53a. Orren makar ta orren zar ta orren triskil dakutsun agure eskale orrek. Kk
Ab II 10. Euskera makar ta eroriya arkitzen bada. EgutTo 28-12-1941 (ap. DRA). �2. "Pequeño" A Apend.
makar. v. makara.
makara (Dv � A, Muj EEs 1915, 264), makar. � "Papillon de nuit" Dv. "Makara (BN-lab) [...] se dit
principalement du papillon de nuit" Ib. s.v. altxalili. "Mariposa euskeraz [...] Jinkoiko, makara, maripanpalona,
marisorgiñ [...]" Muj EEs 1915, 264. "Itz au (mariposa) esateko badegu euskeran itz mordo galanta. Ona emen
batzuk: altsalili, farfail, makar..." EgutAr 4-3-1959 (ap. DRA).
makarel. v. makaela.
makaron (T-L). � Pasta a base de almedras. "Macaron" T-L. Cf. makarroi. � Antholatzen tuzu zure
makaronak paperaren gainean kuller batekin eta erretzen su eztian. ECocin 41. Makaronak xokolatian. Ib. 42.
makaronia. v. makarroi.
makarra. "1.º al revés; 2.º ladeando" A Apend.
makarra. v. 1 makar.
makarrazto. � Raya, palote (hecho con tiza). � Aulki txiki batean eserita eramaten du etxekoandreak edaten
diran basoen kontua, kupelako zurean makarraztoaz markatuaz. Garm EskL I 40.
makarroi (PMuj DCV), makaronia, makaroni (T-L). � Macarrón. � Emaiten duzu zure makaronia egosten
kasola batian. ECocin 44. Ojaldre onek eztu iduki bear makarroirik. Cocinan 19. Ukhan ginuen nasai jaterat,
makaronia eta haragi, kutxot bat arno arras ona. GH 1930, 206.
makarrosa. v. makarroxo.
makarrot. v. bankarrot.
makarroxina. � Legañosa (utilizado como insulto). � (Mañaxirengana juan eta marruskatuaz) --Bai,
makarroxiña, bai. (Mañaxi) --Zuaz emendik, agure zarpalla. Alz Burr 30.
makarroxo. � Legañoso (utilizado como insulto). Cf. VocNav: "Macarroso, sa, legañoso (Pamplona)". � Zer
uste dezu zuk, arlote, makarroxo, eskalllu orrek? Alz EEs 1922, 17. � makarrosa (G-bet). � Atso sorgiñ alako
bat, bi alaba makarrosakiñ. Alz STFer 122s.
makartsu (G, AN ap. A; Lar, Añ (G), H (+ -kh-)), makartzu. �1. Legañoso. "Pitañoso, pitarroso" Lar.
"Lagañoso" Lar y Añ. � Nik eztet beintzat geiago txintik ateratzeko asmorik, makartzu deituko banindukete ere.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
6