Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
47. MarIl 64 (4 motio). It Fab 138. Bil 133. Xe 155. Arrantz 31. Noe 38. JanEd I 14. EusJok II 25. CatUlz 29.
EusJok 42. Basarri 127 (95 motibu). Uzt Sas 279. Motigo: Samper Mt 9, 14.
- -(E)LA MOTIBO. A causa de. � Nok ez daki zenbat okasinoe, berba ta gauza zantar oi dan gorula
zorigaistokuak dirala motibo? JJMg BasEsc 120. � (Con el vb. omitido). � Hamairu heriotza / urtebeten
barruen / neskatxa bat motibo / nola egin nituen (V-arr). Balad 225.
motigo. v. motibo.
motil. v. 1 mutil.
motio. v. motibo.
motistu. v. mutistu.
1 moto (BN-mix-ad, S; SP, H; -th- O-SP 223, Urt IV 101, Lecl, VocBN, Gèze, Dv, H), motu (-th- SP). Ref.: A;
Lrq. �1. Tocado. "La coiffure d'une femme de condition commune" O-SP 223. "Coiffure simple, dont les
femmes, les filles ou les enfants couvrent leurs têtes" VocBN. "Bonnet" Gèze. "Gorro de niño" A. � Doidoia
zakiten arrimatzen / motho bat buru gainean (c. 1780). BertsZB 127. Arroper, zaiari, bardin mothoari / zerbait
kanbiatzen oro dirade ari. Arch Fab 197. Motho gora batzuek [emaztek] kaikuen moldetan. Hb Esk 15. Motho
edo kofia tzar eta zikhin batzuekin. Elsb Fram 83. Motho edo bonet gorri bat buruan. Ib. 128 (parece referirse al
gorro frigio). Hainbertze urre eta zilar-ikustearekin alabainan motoa makurtu zitzaion gure Mariari eta burua...
ez xuxendu. HU Zez 59. � "Motho (L, BN, S), pañoleta con que cubren el tocado las vascongadas" A. � Bost
pinterdiren bati / mothua utziten. "Mahatsa gal baledi" (ap. DRA). Motho adardun histu batek gordetzen dio
buru-gibela [atxoari]. JE Ber 30. �2. (V-gip, Gc, L-ain, BN, S ap. A; Lar). "Copete", "moño" Lar. "Fontanche,
moto goi luzea" Ib. "2.º moño; 2.º (G), trenza" A. � Mahungak ukondoraino bildurik, motoa airean, Gaxuxa
koziniersak badu haro. Lf Murtuts 52. � (BN-baig, Sal, S; Dv, -th- H, Foix ap. Lh). Ref.: A; Lh (motho).
"Penacho de aves" A. � Alauda mota bat hau, bere moto pollitetik aise ezagutzen dena. Dass-Eliss GH 1924,
99. � "Au fig., et avec signification d'orgueil ou d'impertinence. Emaztea, mothoa goraxko dabilazu" H. �3. "(S;
Foix), touffe (en gén.). Belhar motho" Lh. "[Sosa] bi mototan (S), bi metatan ezarri dut" Gte Erd 223 (junto a
multzo, mukuro y pillo, de otras zonas).
- MOTTO (L-ain, B, R ap. A). (Forma con palat. expr.). a) Penacho. � [Loreak] motto gisa, buruan, alako oilaresproin
kako bat. Lf Egan 1955 (5-6), 6. � "Moñito de niños (BN-ciz)" A Apend. b) Pañuelo de cabeza. � Ahal
bezen polliki emanen ditut zure lephokoa eta mottoa. "Mouchoir de tête". Barb Leg 23. � "Casquete del moño
(BN-baig)" Satr CEEN 1969, 180. c) Montón. � Eta behera abiatü gabe lür motto baten gañetik eman
zütin mendier bürüz bi berset. GH 1929, 423. Maite zütian ere, halak'ordian, hebenko oihan-motto ihizeparada
haitiak. (Interpr?). Herr 9-10-1958, 3. d) "Prépuce" Lh.
2 moto (V-gip, AN-ulz). � "Moto, motocicleta" Etxba Eib. "Néreganatu dút móto bát" Echaide Nav 306. v.
motor (2). � Moto andana bat badoa zirurikan. Herr 15-9-1955, 1. Automobillak eta motoak, "scooterrak"
batez ere. Txill Let 47. Biriatuko bestetik etxerat heldu zirelarik motoan. Herr 20-11-1958, 2. Moto zahar
batekin. Osk Kurl 218. Motoa erabiltzeko agiria. MAtx Gazt 70. En DFrec hay 5 ejs.
- MOTO-TXIRRINGA. Motocicleta. � Belardietan geratu ziran automobil bat eta moto-txirringa batzu. Osk
Kurl 146.
moto. v. motoi.
motobizikleta (V-gip), motobizikeleta (V-gip), motorbizikeleta (V-gip). � "Motocicleta" Elexp Berg. v. motor
(2).
1 motodun (G-nav, L-côte; H; -th- Dv � A, H). Ref.: GH 1924, 99; Ond Bac. �1. "Huppé, en parlant des
oiseaux" Dv. "Egabera, alauda, oilo mothoduna" H. "Alauda motoduna erraten diote [kutturlioari] Donibane-
Lohitzuneko aldean" Dass-Eliss GH 1924, 99. "Gallina con un penacho en la cabeza" Ond Bac. � "Copetudo,
altivo" Lar. "Au fig., vaniteuse, orgeulleuse, impertinente, insolente. Emazte mothoduna duen senharrak, maiz
behar du burua behera ekharri" H. �2. "Melenudo (G-goi)" A Apend.
2 motodun. � Motorista. � Horra nun motodunak agertzen diren Eztiteiko itzulian, bizikletadunak ondotik.
Herr 15-9-1955, 1. Motodun batetik bestera aski espazio behar dela utzi bidean. Herr 20-11-1958, 2.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
595