Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
35. Muj PAm 60. Anab RIEV 1928, 608. TAg Y 1933, 25. Ir YKBiz 391n. Mde HaurB 29. BEnb NereA 133.
MAtx Gazt 46. Berron Kijote 125. Maltzurkeri: GMant LEItz 72. Otx 56. Eguzk GizAuz 52. Bilbao IpuiB 80.
Larrak EG 1959 (3-6), 213. Zait Plat 41. Vill Jaink 174. Ibil Virgil 116.
- MALTZURKERIAZ. Maliciosamente; astutamente. � Badaramate garhaizia bere maltzukeriez eta ipokrisiaz.
Jaur 108s. Geroztik hunat erdi itzalean egon da, bainan maltzurkeriaz zagon, bere tenorearen begira. HU Aurp
65. Sasi jakitun batzuk maltzurkeriz irri eta barre egin daroe. Eguzk GizAuz 189. Egundoko kemenez, arretaz
eta maltzurkeriz iraun zuen erriaren iaun eta iabe. Zait Plat 16. Boterea indarrez, maltzurkeriaz edo gutxi
batzuen borondatez sortu oi da maizenik. Vill Jaink 187. v. tbn. Mde HaurB 77. Maltzurkeriz: Otx 131.
- MALTZURKERIAZKO. Malicioso. � Maitasunezko itz goxo eztitsuetan, maltzurkerizko aragikeria gorderik
daukate mutil eta gizon askok. MAtx Gazt 82s.
- MALTZURKERIETAN IBILI. Actuar maliciosamente, astutamente. � Gizartean zuzenbidea zearo sartu bear
da, maltzurkerietan ibilli barik. Eguzk GizAuz 186.
maltzurki (L, B ap. A; Dv, H). � Maliciosamente, astutamente. � Yaunari zaio hurbiltzen gure otsoa maltzurki.
Gy 73. Harek lehertuko darok burua eta hik maltzurki jazarriko diok haren hindagorari. Dv Gen 3, 15. Ikusi
duzuna, zaundan erran maltzurki adixkide harek. JE Ber 94. Maltzurki esaten du bestalde eguzkia sartzean dela
alargun gertatu. Mde Pr 173. Maulera joan zanik ere etzekien, au maltzurki, itzultzerakoan Barkoxen gelditu
baitzan gau-pasa. Etxde JJ 125. Zuk ere, adixkidea, beharri eman baituzu elhe horier? Maltzurki hedatu elhe
makur horiek? Herr 21-5-1959, 3. Eriarena eginez, maltzurki, dena elhe goxo ariko zauzkik nahiz eta hi
kontsolatu. JEtchep 99. Guardiazibillak alkar begiratu zuten, maltzurki eta ate barrura lepoak batera luzatu
zituzten. Ugalde Iltz 38. Batzu maltzurki eta bizar-petik murrikan... Etcheb Obrak 49 (ap. DRA, s.v. murrika). En
DFrec hay 3 ejs.
maltzurño. � Dim. de maltzur. � Biz hala, arrai pollitñoa, / predikari maltzurñoa. Gy 47.
maltzurreria. v. maltzurkeria.
maltzurtasun (Dv � A, H). � "Caractère insidieux, malin" Dv. "Azeriaren, ohoinaren, zauriaren
maltzurtasuna, la malignité du renard, du voleur, de la plaie. Sortzetik du azeriak maltzurtasuna, c'est du
naissance que le renard a de la matoiserie" H. � Aren zurtasun eta maltzurtasunekorik ixan ezarren be, besterik
ezian, aren adimen pizka bat eta aren antz apur bat ixan leukianik. Otx 103.
maltzurtu (G, AN, L, BN ap. A; Dv). �1. "Devenir faux et malicieux, insidieux, artificieux, malin" Dv. �2.
Sospechar, recelar. � Behar baititut, bertze lan frangoren artetik, xekatu eta oraino kasu eginez xakur batzu
iratzarrarazi gabe, maltzurtzen edo oihesten baitira, zeren ondotik ote gabiltzan. Otoizlari 1965 (n.º 41), 14.
malubi. v. mailubi.
maluen. "Maluena, la enfermedad (de bichos) en los vegetales" Iz ArOñ. Cf. 1 malo.
maluis. "Tetas de vaca, uvas, maluisak" Lar.
malur (S ap. Lrq; Urt IV 39, VocBN, Gèze 338, Dv), malura (L, BN, S ap. Lh), malheur. � Tr. Propio de la
tradición septentrional desde mediados del s. XVII. Al Sur se encuentra en Mendiburu, Lizarraga de Elcano, en
un texto aezcoano del s. XIX, en Echagaray y D. Aguirre. La forma mejor documentada es malur. Hay malhur
en Tartas, Haraneder y, junto a malheur, en UskLiB, y ambas formas en CatLan, Lizarraga de Elcano y
Etchahun. En Xarlem hay diferentes formas como malheur, malur, malleur... que podrían deberse a meras
diferencias en la representación gráfica. Normalmente la -r final es débil, pero hay algunos ejs. en los que
aparece como fuerte (Mendiburu (IArg I 238), CatLan (29), Etchahun, Jauretche, Bordel, ChantP (340), CatS,
Etchamendy, Mattin y Xabaldor).
�1. (Sust.). Desgracia; infelicidad, pena. � Herioaren orenian jinen diren malhur, desordre eta konfusione
orori ihesi egin ahal dezazien. Tt Onsa 58. Hekin ganat erakharri zituen dohakabetasun edo malur handiak.
CatLav 263 (V 132). Ez zaiote ordean behiñere ondiko edo malhur hau gerthatzen. He Gudu 52. Hekien eta
bertze hainitzen malurak zuhurtu behar gaitu. Brtc 253. Malur izorra diratekeenen eta denbora hartan unide
diratekeenen. AR 27. O Xarlemaiña Xarlemaiña / gure malheur kausazalia! Xarlem 1310 (405 , 93 ,
228 ). Jauna, indidan fabórea preserbátzeaz [...] iltzetik ta berze ásko malúr agi
zeizkidanetáik. LE Ong 34v (Kop 206 malhúr). Proküratü malheur orotako handiena, ifernüko phena eternalak.
UskLiB 85 (74 malhür). Gabaz eta egunaz / beti nekaturik, / beren aurraren malurak / ezin gelditurik. Echag 62.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
59