Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
� Raza, variedad. "Espèce. Sagar motarik hobenak ene gustuko ernetak dira" VocBN. � Suisatik ekharri izan
dituzte abereak, hango motatik izateagatik. Dv Lab 226. Mueta askotakoak dira gazisagarrak. TAg Uzt 279.
� mueta. Modalidad (?). � --Izen ordainari zenbat gauza juntatzen zaizko? --Zorzi: jeneroa, kontua edo
numeroa, kasua, deklinazinoa, figura, mueta, presuna eta sinifikantza. ES 362. --Izen-ordainen muetak zenbat
dira? --Bia, ethorki gabekoa, hala-nola ego; ethorkiduna, hala-nola meus. Ib. 363.
� mueta. Sexo. � Mueta edo sexu bateko ta bertzeko jenden loria. Dh 382. Eztezazula sekulan begirik koka
bertze muetako jenden gainean. Ib. 73.
� Género gramatical. � Izenaren edo izen lekhükoaren mota eta zenbata. "En genre et en nombre". Arch Gram
152.
� "En mauvais part. Hau da haur mota ezin iasana! que voilà une sorte d'enfant insupportable" H.
�2. moeta. Moneda. v. moneda. � Diru moeta bat jaurtikitzen du airean. Arti Tobera 289.
� Etim. De lat. moneta. Para el sentido, cf. por ej. en Berceo: E muchas otras frutas de diversas monedas.
2 mota (V-gip ap. Elexp Berg; Lcc, H). � Mota; mancha. "Mancha" Lcc. "Nun daukazu soiñeko mota-gorrixa?"
Elexp Berg. � Eguzkia sartzen danean gela baten ekusten dira aidean mota, ispita, lauso, bestela ekusten ez
diranak. Mg CC 221. Glórian sartu eztaikéla [...] garbitugábe motarik dén txipiéna ere. LE in BOEanm 795.
Eztago zugan pekatubaren orbanik, ezta motarik txikijenik bere. Astar II 274. Papela mota beltxez betetzen ari
zaio. NEtx LBB 103.
3 mota. � "(V-m), ribazo, porción de tierra, cubierta de hierba, alrededor de los campos sembrados" A. � Etxeaurreko
mota edo bedartzea azalatu edo atxukatu. A Ezale 1899, 23a. Lur landuak, zelai eta motak, larrak,
basoak... Erkiag BatB 111. Lur-azalean, leku landu bagean, esaterako mota-aldean. Ib. 39.
- MOTA-BELAR. "Motabedar (msLond), tanaceto (Bot.)" A.
mota. v. mote.
motabilde (Lar � H), motailda. � "Categoría" Lar. � Harek ere dereio lanen pezia arhintzen, dereiolarik
egi(az)ko mothaildak eskentzen ta ekharginak besarkaeraziten. Egiat 244.
motail. "(BN-baig), mala casta" A.
motailda. v. motabilde.
motaiska. v. motaxka.
motaka (L, BN, S ap. Lh). � Por clases, por categorías. "Motaka ezarri ditut, je les ai rangées par catégories"
Lh. "Classer, [...] motaka eman" T-L.
motaki, muetaki. � Específico. � Orainarte izen bakarrak ["individuales"] edo eurenez mugatuak astertu daiz.
Orain izen muetakiak zelan-mugatu astertu bearra dago. A Gram 87.
motalai (Lar � H). � "Generoso" Lar. � Eginbide goitandiak, motalai edo jenerosoak. Otag EE 1882c, 414.
Zirikatu zutela eltzegille doagaraia eskintza motalai ura ari egitea. Ib. 510.
motanasi (Lar � H). � "Genízaro, mezclado de dos especies" Lar.
motasa (Lar � H). � "Metal de voz" Lar.
1 motatu (V ap. A, que cita a Ur), moteatu (G? ap. A (que cita a Ur); Lar, H), motetu (G ap. A; Lar, Añ (G), H).
� "Brotar en los árboles", "abotonar, echar los árboles el botón" Lar. "Abotonarse rosas, vides, etc." Añ.
"Germer, bourgeonner, pousser des bourgeons, boutons" H. "Motetu, abotonarse las plantas" A. v. 4 botatu. �
Pikondoak moteatu zituen (zitunan) bere uztapikoak (G). "Ficus protulit grossos suos". Ur Cant 2, 13 ((V)
motatu). Lurreko belar guztia moteatu baño lenago. Ur Gen 2, 5 (Urt pusatu, Dv berenez hazi, Ol, Ker y BiblE
erne, Bibl sortu).
2 motatu (L ap. Lh), muetatu. � Clasificar. "Spécifier" Lh. � Gañontzekoak alboko barrutian muetatu
bearrekoak ditugu. TAg Y 1933, 21.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
589