Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
morrontzapetu. � (Part. en función de adj.). Esclavizado. � Domuak zer egingo leuke ba, langille ta emuts
bulartsurik ez baldin ba lego, emuts otsein eta morrontzapetuak? Erkiag BatB 154.
morros(a). v. murrusa.
morroskada. v. murruskada.
morroskana. � (Chica) robusta. � Ezagupidetxua egin dau neskatilla morroskana bategaz. Erkiag BatB 150.
Morroskaneari, ostera, ez deutsa olakorik esan. Ib. 150.
morroskeria. � Montón de muchachos robustos. � Au dok morroskerija / doguna irarri! Enb 196 (hablando de
los diputados nacionalistas que aparecen en el periódico).
morroskillo. "Borrón, tachón, garabato. Asierrek kuaderno dana morroskilloz beteta dauka. [...] Lehenago ez
zen esaten" Elexp Berg.
morroskin. "Migaja (Darric)" DRA.
morrosko (V; Añ (V), Izt 75v, Zam Voc), morrozko (V-gip). Ref.: A; Iz UrrAnz; Etxba Eib (morrozkua); Elexp
Berg. �1. "Muchacho [...] fornido y robusto" Añ. "Rudo" Etxba Eib. "Morrosko majua, muy fornido" Iz UrrAnz.
Cf. Zav RIEV 1924, 338: "Para que veamos un morrosco que trasmita el apellido de Sagarminaga". Cf. tbn.
VocNav s.v. morrosco (Pamplona y Montaña) y morrosca (Montaña). � Ze gitxi egingo leukeen alako neskaak
dantzan... Morrosko bategaz! Zegaiti? Morroskuagaz olgau gura ez dabeelako. fB Olg 114. Egia da artoak
mutill morroskuak / azitzen dituala. AB AmaE 400. Morrosko gorri sendoak. Azc PB 79. Eztagoz berton mutil
morrosko eder on bana-banakoak? A BeinB 64. Mutil morrosko andija. Kk Ab I 92. Ez bakarrik urietako
señoritak, baita baserrietako gizon eta morrozkoak ere. JBDei 1919, 176. Zarandona Otxoaz / orra morrosko bi.
Enb 129. Morrosko eder batzuk. Ldi IL 44. Mendigiro garbiak gogortutako morrosko sendo ta zaintsua. Etxde
JJ 14. Urte bete geroago iñoizkorik morroskoen egoan Praisku. Bilbao IpuiB 85. Gizon morrozko bati. SM Zirik
90. Auzoko morrosko horrek. MEIG I 144. En DFrec hay 3 ejs. de morrosko. v. tbn. Echta Jos 39. Ag G 125.
Mok 17. Or Mi 62. Otx 169. Erkiag Arran 49. BEnb NereA 46. Osk Kurl 159.
�2. (V-gip ap. Iz ArOñ), morroxko (H), morrozko (H), morrotzko (H), moskorro (V-gip ap. Iz ArOñ). "Qui est
un peu trop écourté, diminué, coupé, taillé" H (que lo relaciona etimológicamente con murritz). "Moskorro bat,
un (hombre) bajo y grueso. Morrosko bat" Iz ArOñ. Cf. Morroxko Harriague en HU Aurp 102.
�3. morroizko (R-uzt), morroixko (R-uzt), morroxko. Ref.: A; ContR 521. "Muchachito" A. "Un chiquillo"
ContR 521. � Paper-zarrak saltzera morrosko bat etorri zitzaion. "Muchacho" (Quijote IX). Anab RIEV 1928,
609 (AIr ib. 601 mutil, Or RIEV 1929, 7 mutiko, Ldi ib. 208 mutil-koskor). Nire aita-orde baltzak morroxkuagaz
lanean iñarduela. "Mozuelo". Or Tormes 9.
�4. (V-ple). "En contraposición a andra o emakume, con la significación de 'varón'" Zam Voc.
�5. Grande (no ref. a personas). � Galtzak eratsi eta... korotz morrosko baltza utzi eban. Erkiag BatB 96.
�6. Etxe-pareta-paperak, musker eta morroskoak. (Interpr). Lf Egan 1955 (5-6), 9.
� Etim. De *morrone (forma antigua de morroe, morroi...) + suf. -sko, con reducción de *morronsko a
morrosko.
morroskotasun. �1. Cualidad de muchacho fuerte. � Makaltasunetik morroskotasunerako bidean. Osk Kurl
159. �2. morrozkotasun (V-gip). "Rudeza. Arpegixan eban arek morrozkotasuna, biotzian ez" Etxba Eib.
morroskote. � Joven robusto. � Laster zabaldu zan erri osoan Aita sermolaria etorri zala, ta morroskotea zala
ederra. Bilbao IpuiB 236.
morroskotu. � Convertirse en un joven robusto. � Ismael azi ta basoan bizi zan, morroskotuta gero gezilari
azalduz. Ol Gen 21, 20.
morroskotzar. � Aumen. despectivo de morrosko. � Drogosoa da morroskotzarrau, / drogea da bere lana.
Azc PB 252.
morrotu (B). Ref.: A; Izeta BHizt2. � "Enfermarse el nabo por el calor y la sequía" A. "Azak morrotu zaizku"
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
579