Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
morroillopean egon bearreko. Erkiag BatB 202. b) (Uso adv.). A buen recaudo, bajo llave. � Eta espetxean
dago, barruan, morroillope atxilloturik. Erkiag BatB 192.
- MORROILOZ EGIN. "Athea morroillaz egitea, fermer la porte au courreil [?]" SP.
2 morroilo (V, G ap. A), morroil (Urt). �1. Cascote. "A tectis (...) urbis ac menicus arcebis, apartatuko tuk
hiriko theillétarik baita oraño harri-morroilletarik ere" Urt I 67. "Circummunire, [...] harri morroillez inguratu"
Ib. V 86. "Arri-morroillo, casco de piedra" A. �2. "(V-ger), nubes gruesas" A.
3 morroilo (AN-gip). � "Morrollo, modorra, pesadez de después de comer" BU Arano.
4 morroilo. v. TIPULA-MORROILO.
morroilogile. � Cerrajero. � Eta iltzegile, morroilogile eta amugileez gainera bazen noski ehulerik ere. MEIG
IX 41.
morroiloztatu. "Circummunire, [...] harri morroillztatu, harri morroillez inguratu" Urt V 86.
1 morroin. v. morroi.
2 morroin (B, BN, S; VocBN, Lcq 121 (BN), Dv, H), borraiña (R), porrain (AN-5vill) porraiña (BN, Sal),
porraña (AN-5vill), borroin (R), porroin (B), morraña (Sal, R), borreñe (AN-olza), murrion (SP, Lar, H),
morrion (BN-baig), murriun (L; Urt III 388, Dv), murruin (S), murrun (Dv � A), morruin (-rruñ Gèze;
Casve), murroni (LandHizt 366), muruñ (S; Foix ap. Lh). Ref.: VocPir 615; Bon-Ond 149; Alth Bot 4; Lcq 120;
A (borroin, morrion, morroin, murriun, murruiñ, porrain, porroin); Lh (muruñ, porraiña). � Borraja. � Eztula
denean edan behar da: murriun, lau lore edo malbabizkuaren tizana. Almanaka Berria 1885, 22 (ap. DRA).
Eztularen kontra ez omen da morroin tizana baino hoberik. Zerb Azk 88. v. tbn. NEtx EG 1957 (7-8), 62n.
morroindegi (Dv � A). � "Établissement pour adultes" Dv.
morrointza. v. morrontza.
morroitasun, morrointasun (L, BN ap. A; SP, Lar Sup, Dv, H). �1. "Adolescence" SP. "Pubertad" Lar Sup. �
Haurtasunaren ondoan hiltzen da morrointasuna; morrointasunaren ondoan hiltzen da gaztetasuna. Ax 63 (V
41). �2. (H), morroetasun (H). "Domesticité. Bere bizia eraman du morrointasunean, il a passé sa vie à servir"
H.
morroitu, morroindu (L, BN ap. A; SP, Dv). �1. "Venir à l'adolescence" SP. "Devenir adulte" Dv. �
Morroindu zirenean, Esau ihiztari antzetsu athera zen [...] bainan Jakob [...] olhetan egoten zen. Dv Gen 25, 27
(Urt, Ur y BiblE ha(u)ndi egin, Ol gizondu, Ker azi, Bibl handitu). �2. Servir. � Eriyai morroitu ta lagundutzen
jardutia. Aran SIgn 109. Berari atsegin eman eta morroitutzeko. Ib. 27. �3. Convertirse en esclavo. � Barebare,
beti bai-bai ibili-ta, gizona morroitu egiten da. EG 1957 (3-4), 71.
morroitxo. � Dim. de morroi. � A ze morroitxoa Mendiolako Iauregian daukazuen ori! Ag AL 41. Or datoz
artzai-nausi / ta morroitxoa. Jaukol Biozk 51.
morroitza. v. morrontza.
morroiz. "(?), sietemesino" A. Cf. 1 marroiz.
morroizko. v. morrosko.
morroiztu. v. murriztu.
morroka. "'A morros'. Juego infantil muy frecuente en nuestra niñez en Ubera. Errekreo denboran ixa egunero
jeitten giñuan morroka" Elexp Berg. Cf. txorro-morroka.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
577