Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
los excrementos). Berron Kijote 224.
�4. (Adj.). Abundante, masivo. � Eldu da jente sail gero ta mordoagoa. Erkiag BatB 146.
- MORDOAN. En grupo. � Alan duaz plazati etxeruz aldi baten naastian ta morduan. fB Olg 72.
- MORDO BAT. (Usado como adv. de cantidad, antepuesto al sust.). � Mordo bat egun ta beste ainbeste gau
igarotakoan. A Ardi 130.
mordoilo (Vc, Gc, ANc ap. A; H, Zam Voc (-ollo)), mordollu (H). � Tr. Documentado en textos meridionales
desde mediados del s. XVIII. En DFrec hay 6 ejs. de mordoil(l)o y 1 de mordollo. I (Adj.). �1. "Peu intelligible,
incorrectement, confusément dit: il s'applique propprement et ordinairement à la manière de s'exprimer" H.
"Erdera-mordoillo, euskera-mordoillo (Vc, Gc, ANc), jerigonza, lengua extraña o propia mal hablada" A. � Ez
debe beste erdera mordollozko [kanta] abek ainbat merezi? GavS 6. Ezda zure erdera mordolluan bere [ez eban
berba egin]. Mg PAb 57. Ekin nitzaion nere erdara mordolloan al-nuben modurik oberenean. Izt C 231. Beren
itzketa-mordolloan asi zitzaiozkan. Lard 517. Ta bardin errezetan / latin-mordoiloa. Azc PB 324. Beren esakera
nastau, mordollo ta gatzbakoak. Ag Kr 93. Ingeles-mordolloz tubantipiiiif al pirtiiiii aldarri egin zuen. A Ardi
141. Agure xaarren batzuk beren moduko izkuntza mordoillo bat lardastu zutela gaztetan. "Guirigay". Mok 20.
Bere erriko izkuntza mordoillotik izkuntza yatorra atera du. Or Mi III. Itandu eutson euzkera mordolloz. Kk Ab II
117. Ez bertsolari mordolloa, ez olerkari garbi-antxekoa. Ldi IL 110. Euskera ori, ulertu baliteke ere [...] beti
mordoilo geldituko da. Or EG 1954, 101. Erdera mordolloan itz egiñaz. Ataño TxanKan 18. Euskal-itz iatorren
ordez mordoiloenak erabiltzen asiak ditugu bazterretan. In MIH 206. v. tbn. JJMg BasEsc VII. NEtx Nola 24.
Osk Kurl 218. �2. Grueso. � Mari zuk egin bizkor taluak, / ez mordolluak, / ta bai meetxuak. AB AmaE 369. �
"Espeso. Morokill orrek mordolluegixak urten dau" Etxba Eib. � "Apelotonado. Odai mordolloak, nubes
apelotonadas en forma de montañas" Asp Leiz2.
II (Sust.). �1. (V-gip ap. Elexp Berg), mordollu. Montón. "Mordoillo, montón desorganizado. Mordoillua, ba
pilla baldar samar bat" Elexp Berg. � Argi bat eta giltza-mordollu andi bat eskuan artu. Arr GB 141. Nuben
diru mordollua eraman dit malkarrot egiñ duben etxiak. Sor Gabon 37. � "Mordóillo bat, [...] montón (de
zarzas)" Iz ArOñ. �2. (V, G-to, AN ap. A; Zam Voc). Embrollo. � Oba zeunke, nire ustez, Ordollo barik
Mordollo ixena euki. "Imbroglio". Otx 96. � "Ille mordollo ederrak dauzka horrek (AN-gip)" Gte Erd 164. v.
morkoilo. �3. Jerga. � Psykhastenia dauka izentzat jakintsuen mordoilloan. Mde Pr 361. Karta hau
Gipuzkoako mordoilloan idaztera saiatu naiz, parregitea gatik. Ib. 198. �4. "Mordóillo bat, especie de racimo"
Iz ArOñ.
III (Adv.). � (Hablar, etc.) de forma impura, mezclada. � Lasai, mordollo, idazten badu. JAIraz Bizia 9.
Mordoiloegi idazten zutelako. MIH 279.
mordoilokada. � Expresión (lingüísticamente) impura, contaminada. � Geienetantsu, zabarra da,
mordoilokadak metaka ditu [Arruek]. Zait EG 1958, 388.
mordoilokatu. �1. "Mordoillokatü (Sc), embrollar" A. �2. "Mordoillokatü (S; Foix), baragouiner" Lh.
mordoilokeria. �1. Contaminación lingüística; barbarismo. � Zer esan gura daben [...] prinzipioa, fiña ta beste
olango erderakada ta mordollokeri askok. Ag Kr 6s. Gure euskera erdalkeriz eta mordollokeriz bete. Etxde
AlosT 11. Zer diozue oraingo zenbait gazteren mordoilokeriaz? MIH 140. �2. Vulgaridad. � Ez da
horrenbestez esan "Errege" hau [Chaplinen Un rey en Nueva York] lotsagarri ageri denik eguneroko
mordoilokerien artean. MEIG I 185.
mordoiloki. � Burdamente, sin arte (refiriéndose a la lengua). � Etxat damutuko mordolloki idatziriko uskeri
onetaz. "En este grosero estilo". Or Tormes 5.
mordoilotu (V, G, AN ap. A). �1. Embrollar(se). � Alkar irargitzen ta iraukitzen lagundu ordez batzuk bestiaz
naspillatu, mordollotu ta ezabatzen dira. Zink Crit 7. Zubek, inpernuko lumadunok, mundu osua mordollotu ta
nastau egitten dozube-ta. Otx 96. �2. + mordoildu. Contaminar(se) una lengua. � Aurregunetako nere itzaldimitzalditxoak
[..], izketa mordollotuz, Medeli berriz biotzeratu nizkion. Orduan "sinespen, itxaropen, onerespen"
fedea, esperantza ta karidadea izan ziran. A Ardi 126. Baina osoki mordoiloturik zegoen orduko kornubiera, eta
arrotz hitzez gonburu beterik. Mde Pr 255. Ta asi zan bere izkera pilistarren begietan mordoildurik, aien artean
zoro-antzo ibiltzen. 'Immutavit'. Ol 1 Sam 21, 13.
mordoilotxo. � Dim. de mordoilo. � Izkera mordollotxoa ote darabilkidan esan dezateke. Basarri XIX.
mordoilozale. � Partidario de un idioma contaminado. � Mordollozaleak, erdi-merdi-zaleak eta aurrera-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
565