Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
zirian andra santai. Añ MisE 26. Fabrikatan baitzei profeteen sepulturak eta adornatan justuen molumentiuak.
Hual Mt 23, 29. Aingeruak gira, zerutik eldu gira, orratxaren bila molimentuarendako (AN-araq). A EY IV 274.
�2. + monumento. Monumento. Cf. VocNav: "Mulumento, rust. Monumento y en especial el de Semana Santa
que se apareja en las iglesias (Aoiz)". � Ematen diote fede aundi bat munduko gausetan oroikarri edo
monumento aspaldikoari (Irún, 1854). ETZ 243. Jasoko dion monumentuan. MIH 401. En DFrec hay 6 ejs. de
monumentu.
monza. v. 1 moltsa.
moñarratu. "Moñarratu bat, un desprendimiento" Iz ArOñ.
1 moño (V-gip; H (s.v. munhoa)). Ref.: Iz ArOñ; Elexp Berg. �1. Moño. Cf. Moñoker, apodo en Ag Kr 29. �
Festetara juateko / dezun enpeñua / oraindik jartzen dezu / arruô moñua. Auspoa 120-21-22, 276. �2. "Muñuka,
muñoa, moñoa, houppe qui portent certains oiseaux" H (s.v. munhoa). v. 2 muino, 1 muñuka.
- MOÑO-LUZE. De moño largo. � Etxekandra moiñoluzeak ez deutsaz aintzat artzen atxakiok. Erkiag BatB
152.
2 moño. � (Exclam.; forma atenuada de koño). � Erderazko moño batzuk esanaz. Ag Kr 141. Petral, zikiñ,
urde arraioa! mooño! Ag G 120. Estu ta keixu, arraio ta moño. Ib. 311.
moñ(h)o. v. 1 muino.
moñogorri. � Buñuelo. � Durango euzkeldun zanian, andikijen neskamiak be gozotegijan "katamiñak" eta
"moñogorrijak" eskatzen ebezan: orain edonok be, bizkotxuak eta txutxuak eskatzen dabez. Euzk 1933, 279.
moñoño, muñuño, muñuñu (L ap. Lh). � Lindo, bonito. "Chose ou personne jolie et agréable. (S'emploie
surtout au vocatif)" Lh. � Zure andregaiak izango du izen bat oso moñoñua. Alz STFer 117. "Moñoñoa,
moñoñua!" nere amonak [ziokan munduratu nintzanian]. Iraola 99. --Ez gaiten hasarra, muñuñu! --[...]. --Gaixo
muñuñu, badakizu, soberak ere sobera direla? --[...]. --Nere andre ttiki muñuñu hutsa, zer duzu, bizkarra hotza?
GH 1951, 47. Erle muñuño, marmaritsu, / lorerik-lore zer dagizu? Ilaunbe EG 1956 (1-2), 10. � "Pauso
moñoñua (irónico), pauso zarpalla, andar a zancadas" BU Arano 219. � (Forma de femenino). "Muñuña (BNlab),
cosa o persona linda y agradable" A. � Uraxe izan zan neretzat, / monona, / pagua ta zelaña. Noe 86. I,
moñona, noa ua? Inzag RIEV 1923, 505. Nexka muñuña batzu. Barb Piar I 166. Ahuntx muñuña bat ere eman
zion Erreginari, beren esnearentzat. Barb Leg 69. Neskatx gazte artaz bada / asko gustatua, / izango da moñoñ
ori / zeñek eskatua. P. Yanzi in Auspoa 77-78, 181.
moñoñoki. � Lindamente. � Jantzi zuten aurtxoa moñoñoki. Alt LB 39.
mootelu. "(G), canutos de hilo que se mueven en el telar" A.
1 mora (V-gip; SP), moda (V-gip). Ref.: Iz ArOñ (arrautza-moria). � "Mora, mulzua" SP. "Arrautza-moria, el
nido (de gallina) con muchos huevos (en el campo) [...]. Arrautzamodia, el montón de huevos" Iz ArOñ. Cf.
harmora.
2 mora (Lar, H). � "Intestino, tripas" Lar.
- MORA-SALTZAILE (Lar, H). "Tripero" Lar.
3 mora (AN-egüés-ilzarb-olza ap. Bon-Ond 150). � Mora (fruto). v. 1 masusta.
mora. v. more.
moradore. � Morador, habitante. � Alkate Jaunak daukala fakultadia moradore gustiak erritik botatzeko.
(Eibar, c. 1755). RIEV 1908, 732.
moradu. v. moratu.
moraga (Lar, Hb ap. Lh, H, A). � "Tripas", "mondongo" Lar. "Mondongo (Hervas V 281)" A.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
562