Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Ins E 6v. Orai berean ezarri ditugun moldean. Mat 354. Erran den moldean kaliza erabiltzen duenari. Ax 262
(V 175). Jaiñkoak manatzen deraukun moldean. He Gudu 168. Robezpierre hil zen, milaka eta milaka bertzeak
hil arazi zituen moldean. Elsb Fram 121. Erran dügün moldian. Const 16. Ixurkiak erran dugun moldean izanez.
JE Ber 17. v. tbn. Lg II 241. Mih 116. � (Precedido de -ko). "Aestive, [...] udako moldean, udako gisan" Urt I
358. b) (Precedido de rel.). De modo que. � Maxima hauk [...] errexki pharti [...] bakhotxak bat izanen duen
moldean. MarIl 38. c) (Precedido de sintagma con suf. -t(z)eko). De modo que, como para. � Jesus mintzatu
zitzaien ixil arazteko moldean. Lg II 83. Sarkhorki eta konprenitzeko moldean mintzo da. Ib. 84. Zerk du, gu
baitan, finkatzen eta hazkartzen sinheste hori, duda guziak, den ttipienak ere, kentzeko moldean? Lap 9 (V 7). d)
En letra impresa. � Moldian ifini edo inprimietan ezpazan. Astar II XV. e) Hola bazoazin [lapurtar pilotariak]
erdi moldean, espantu handirik gabe, hargatik. (Interpr?). Zerb GH 1925, 648.
- MOLDE-ARAU. Regla. � Egiteko mold-arau hori heien bizibideari ontsa zohakon. "Régle". Birjin 89.
- MOLDE GABEKO (Urt, Dv). a) "Absonus, [...] moldegabea, moldegabékoa, moldegáitza" Urt I 50. "Gauche,
dépourvu de manières, maladroit" Dv. b) Inmoderado. � Atsegin molde gabeko ta korputzaren palagarria
eramatea. Mg CC 228. Etxeko andren jenio txaarrak ta molde gabeko agirakak. Ib. 151. c) "Informe" Dv.
- MOLDEKO. a) "Moldeko lana, travail bien fait" H. b) "Moldeko aberea, animal bien pris, bien proportionné"
H.
- MOLDEKO LETRA. Letra impresa. v. MOLDEZKO LETRA. � J. Desbaratz beithan muldeko leteretan
ezarria. Mst I.
- MOLDE-LETRA. Letra impresa. v. MOLDEZKO LETRA. � Gogorrak eta latzak esanik dago neregatik
molde-letraz. Or SCruz 141.
- MOLDE-NEKE (-kh- Lh). "1.º maladroit; 2.º grossier, malfait; 3.º grossier, mal appris; 4.º indocile,
insupportable" Lh.
- MOLDE ON. Habilidad, pericia; entrenamiento, buena disposición. � Gorphutzaren molde onak bazaukala
barneko bildura handiago batean. Jnn SBi 82. Abiadura hoik prezagarri laitezke, ez balire molde onik gabez,
nolazpeitko behar izan ondorioak. Prop 1907, 165. Haritxabaletek etzükian mandozain bezala mulde hun
handirik. Const 26.
- MOLDE-ON (B ap. A; -hun BN ap. A � VocBN). a) "De bonne figure, annonçant de la santé" VocBN. b)
"Adroit, [...] trebe, moldehun" Gèze. c) "Muldehun, poli" Lrq.
- MOLDE ONEAN. Correctamente; educadamente. � Molde honian egin badadi ber [barura]. Tt Arima 76.
Ahal bezaiñ molde onean / baderro. Gy 259. Rusianoak tenploaren bazter batetarik begira zagozkigun ixil-ixila
eta molde onean. Prop 1906, 43. Dupak bildu-eta, molde onean antolatu behar. Lf Murtuts 16.
- MOLDE ONEKO. Hermoso. "Qui est de bonne tournure, de bonne façon" Dv. � Elguebarnek botz artekotto
bat zian, aski mulde oneko. Const 39.
- MOLDE ONEZ. Correctamente; educadamente. "Molde onez (L), molde hunez (BN, S), avec bonne façon" H.
� Uste dut gutik falta lezakeiela baldin alde batetik edo bertzetik, hunelako biderik molde onez ideki baledi. Ax
373s (V 246). Molde honez, eta Iinkoaren amorekatik egina denian [amoina]. Tt Arima 89s.
- MOLDEPEAN. En la imprenta. � Eztau atseginik euki [liburua] moldepian ikusi artian. Astar II XV.
- MOLDERA. (Precedido de rel.). Como, tal como. � Eta berék plazer zuten moldera egin ukhan zituzten
imajinén ondoan. Lç Adv ** 2r. Fruktuak arboretik heldu diraden moldera. Lç Ins G 4v. � (Precedido de -ko).
"Aestive, [...] udako moldera, udako moduan" Urt I 358.
- MOLDERA EMAN. Publicar, dar a la imprenta. � Lorategi eder usaintsu bat, zein emoten dogu moldera. Añ
LoraS 4 (v. tbn. 5).
- MOLDERIK EZ IZAN (trans.). No tener verosimilitud. � Arrozoin hunen eredura beraz eztu molderik gure
aitzinekoek bere herriari eman nahi izatu ziotela izen arrotzetik harturikako deizinoa. ES 159.
- MOLDE TXARREAN (Urt). Incorrectamente, de forma inconveniente. "Absone, [...] molde txárrean, molde
txárrez" Urt I 50. � Etzaite egon [Elexan] umeak legez batera ta bestera begira, berbaz, barreka, lo edo molde
txarrean. Añ MisE 251.
- MOLDEZ (Lar, Dv, H). a) Correctamente; educadamente. "Agraciadamente" Lar. "Moldez egitea, faire d'une
façon convenable" Dv. � Ez lazoa ezar diezazuedenzát: baina karazki eta moldez Iaunari iunkta zakizkiotenzát
enpatxurik batre gabe. "Tendant à ce qui est bien séant & propre". Lç 1 Cor 7, 35 (TB ongi [...] eta behar
bezalako). Beldurrez gauzá [translazionea] ez ledin moldez burutan ilkhi. Lç Dedic * 6v. Indazu [...] mihia ere
trebe moldez hitz egiteko. EZ Man I 47. b) En letra impresa. Cf. Harriet (s.v. moldea): "Moldez eginikako
hitzak". � Eskribidurik neukan, baña fraile pobre bat izanik eneukan zegaz moldez ifini. Astar II XIV.
Moldizkira edo moldez eskribitzeko libertadea. EConst 19. Inprentan ere ongi / moldez paraturik. JanEd I 36.
Orra amabost bertso / ipiñita moldez. EusJok II 26. 1876an agertzen dira dagoeneko moldez Hermilio Oloriz eta
Arturo Campion. MEIG VI 72. c) (Precedido de rel.). Como, tal como. � Kondaturen dugun moldez egitzik hik
heureak. EZ Man I 27. � (Precedido de -ko). "Aestive, [...] udako modura, udako moldez, udako moduz" Urt I
358.
- MOLDEZKO HITZ. Letra impresa. "Moldezko hitzetan ezarria, atheratua" H.
- MOLDEZKO LETRA. Letra impresa. Cf. Añ: "Impreso, [...] moldezkoa". v. MOLDEKO LETRA, MOLDE-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
548