Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
�6. (Lar), moldegaitz. "Disforme, sin forma" Lar. � Beste puska moldakaitza [Maisuak] landu ta polikitu gabe,
bere artan geratzen da. Cb EBO 45. Besteen aztarnak ikusten diralarik ondar mordo moldakaitzetan. "En los
disformes montones de arena". Izt C 148. Fabrika moldegaitz haren bultoaren miretsten. "Pesante masse". Gy
125. Baña lurra zegoen moldakaitza eta utsa. Ur Gen 1, 2 (Urt molderik gabe, Dv moldegabe; Ol naasi-maasi,
BiblE nahas-mahas).
II (Adv.). �1. Bruscamente, groseramente. � Moldakaitz mintzatzen zaitzu, zerbait zuri manatzen dizunean
[gurasoak]. Mb OtGai III 172. �2. + moldakatx. Torpemente. � Teudia trakets-samar zebillen ta moldakaitz
zerabilzkien beso ta eskuak. A Itzald II 73. Ba dakit [bizikletan ibilten], moldakatx bada bere. Erkiag BatB 75.
III (Sust.). � Resistencia. (Quizá se trata de uso sust., tras gen., del adj.). � Gai baten beratasunak, sormena
uxatu eta ahuldu egiten du. Beste gai baten moldagaitzak, ertilariari asma-bidea zabaltzen dio. MEIG IX 116
(en colab. con NEtx).
- MOLDAKAITZEZ. Atropelladamente, sin orden ni concierto. "(A) trompa y talega" Lar.
moldakaizgo. "Desmaña" Lar.
moldakaizkeria, moldegaizkeria (Urt II 13 418, H), moldagaizkeria. �1. Torpeza; incompetencia.
"Maladresse" H. � Moldakaitzkeria ta aisola kabea. Mb OtGai 9, 167. Barin badire falta naturalak edo kasi,
nola moldegaitzen moldegaizkeriak, tutuluen utsak, zarren inpertinenziak (147). LE-Ir. Lurrerat botatzeko
(erlojua) moldegaitzkeria izan dut. Darthayet Manuel 382 (ap. DRA). [Haur bat] bere moldagaitzkerian, aitaren
ikhusterat utz nezala galdeginez baitzagokidan [...]. Prop 1897, 99. Moldegaizkeria bera dute, eskolen
iraupenari dohazkioten gauzetan. Prop 1907, 165. Ibilgunean, lehenagoko denboretako moldegaizkeria izpi bat.
JE Bur 66. Emaitzen sar-arazteko gure moldegaizkeriak. Lander RIEV 1912, 553s.
�2. + moldegaizkeria (H), muldegaizkeria. "Action, parole, manière grossière" H. � Etsaiaz poseditua zen
gizon hark [...] utzi zituen bere moldegaitzkeria izigarriak. Lg II 138s. Satan, otoi, parka, / gure muldegaizkeria.
AstLas 24. Eskergabe izigarriak / eta moldegaitzkeriak. Gy 291. Pekatari nabarbena, zu zera zere
moldakaitzkeriakiñ, zere izketa eta farra eragabeakiñ. Arr May 64. Hainbertze lazakeria, sorhaiotasun,
ausartzia gaxto eta moldegaitzkeria tzar. Arb Erlis 59. Jin zeraukonean [gizon hordia], ai ezin jasan dezake
haren moldegaizkeria. Arb Igand 131s. Parka ene muldegaizkeria, ez nakizün nur zinen. Const 32 (cf. tbn.
pharka jauna, ene muldegaizkeria en GAlm 1931, 42). Ea zer bazka emanen dioten, moldegaizkeria horren eta
barrabaskeria horren asetzeko! Herr 16-4-1959, 1.
moldakaizki, moldegaizki (AN, L, BN, S, R ap. A; Urt I 50 y II 12, Dv, H), moldegaiski, muldegaizki (S ap.
Lrq). �1. Torpemente, desmañadamente; descuidadamente. � Ongi eta ederki erranikako gauza balizateke
bertze batean astrugaizki eta moldegaizki errana. ES 130. Gaitzki eta moldegaizki ikhasten zuten [Godoek]
Latina. Ib. 95. Haren [kürütze seinhaliaren] egitia moldegaiski, lehiataka. CatLan 19. Usterik gitxienean
agertzen da gauza moldakaitzki egiña! Izt C 133. Apur bat moldegaizki agertu zuen orduan bere burua. HU
Aurp 54. Haur gehienek bazakiten, eta ez batere moldegaizki, erakurtzen, izkiriatzen. Prop 1899, 87. Hasi zen
bera aita besoetakoa laztantzen, moldegaizki baina geroago eta amultsuago zen esku batekin. Mde HaurB 88.
Haitz gorri beltzetik datorren arranoak / moldegaizki lotzen dizkit anka-besoak. Arti MaldanB 191. �2.
moldegaizki (H). Groseramente; brutalmente. Cf. Cb EBO 13: "Moldekaiz ta gogorkiago", seguramente
equivalente a moldekaizkiago ta gogorkiago. � Jaikiarazten meatxátus / golpéka molde gaizkí. LE Kop 171.
Arturik erdian zeramate (Jesus) moldegaizki (92). LE-Ir.
moldakaizkiro. �1. "Grosseramente" Lar. �2. "Desaforadamente" Lar. � Ez dutela serbitzatzen [soñu zarrak]
beste gauzatarako, ezpada menditarrak moldakaizkiro jostatzeko. Izt C 218. � Torpemente. � Moldakaitzkiro
antolatutako itzkera farragarri bat. Izt C 9. Ez ordea edozein modutan moldakaitzkiro janzia [Gipuzkoako
lurra]. Ib. 109.
moldakaiztasun, moldegaiztasun (Urt). �1. Rudeza, dureza de carácter. "Asperitas, [...[ moldegaitztásuna,
moldegaizkeria" Urt II 418. "Austeritas, [...] aspretasuna, moldegaitztasuna" Ib. III 218. � Ez othe zinhuken
bertzeren eskasak ezin yasanezko moldegaiztasun hortarik. Ch (ed. 1855), 96 (ap. DRA). �2. + moldagaiztasun
(V, G ap. A), moldegaiztasun (c. sg. A; Ht VocGr, Lecl, H), moldegaiztarzun (Arch VocGr). Torpeza.
"Étourdissement" Ht VocGr 356 y Arch VocGr. � Nere zailtasun eta moldakaiztasuna Aita Onaindiaren
trebetasunak gozatuko dizkitzue noski. Ibiñ Virgil 26. �3. moldagaiztasun (Dv), moldegaiztasun (Dv). "Défaut
de ce qui est difficile à arranger; caractère difficile à mener" Dv. "Défaut de forme qui rend difficile à manier"
Ib. �4. "Moldegaiztasun, qualité de ce qui est informe, mal fait, mal confectionné" H.
moldakaizte. � "Chapucería, obra mal hecha" Lar. � "Grossería" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
541