Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
malmaz. v. 1 malmutz.
malmetitu (G-goi, AN ap. A (que cita a LE); Lar, H (V, G)), malmetidu (V-m ap. A). � Tr. Documentado en
Larramendi, Cardaberaz (Eg II 187), Lardizabal, Uriarte y Ayerbe. También se encuentra, sg. el editor, en
Urteco... de Lizarraga de Elcano. La única forma atestiguada es malmetitu. �1. Alterar(se), apurar(se),
afligir(se). "Afligirse, dársele poco o mucho por algún suceso [...]. No se le da mucho o no se aflige mucho, ezta
asko malmetitzen" Lar. "Matarse por algo, malmetitu, larritu" Ib. "Apurarse, alterarse" A. � Bedereko
ergelkeria! Etzaiteala zu malmeti. Lar, carta a Mb 279. Tamar etzan malmetitu, atzeratzeko bidea eskuan
zeukalako. Lard 51. San Pablok batere malmetitu gabe erantzuten zuen. Ib. 526. Gauzak beren neurrira etorriko
(datorzke) dira ordea. Ez malmetitu ba. Ayerb EEs 1912, 153. Zerbaitek oso bizi ta larri minberatu edo
malmetitu du aurra. Id. ib. 1915, 2. �2. (Lar). Hacer caso, tomar en cuenta. "(Hacer) caso de algo, malmetitu,
jaramon, txaramon" Lar. "(Hacer) donaire de algo, ez jaramon, ez malmetitu" Ib. � Erriak malmetitu gabe eta
gutxitan idukirik bezela nere agintea. Ur Lev 20, 4 (Ol, Ker ez ikusi egin). �3. "Malmeter, anticuado, malquistar
vease" Lar. �4. "(Sal, R), despreciar" A.
malmotea (det.). � Aflicción, congoja, apuro. � Baztandarrak itzak eder / malmotea kolkoan / erraz irabazi
uste zuten / partida galdutakoan. 'Apuro'. Izt C 245.
malmoz. v. 1 malmutz.
malmuko. � Zurubiaren beera malmuko ikaragarri bat zetorkiguk bidera. (Interpr?). TAg GaGo 79.
malmuts. v. 1 malmutz.
1 malmutz (V-ger-m, G-goi ap. A; Mg PAbVoc, Izt 71r, Dv (V, G), Zam Voc), malmoz (V-ger-arr-oroz-och ap.
A; Izt 91r), marmotz (G-goi ap. A), malmuts, malmaz. � Astuto, hipócrita, socarrón, malvado. � Tr.
Documentado en Lazarraga y en textos vizcaínos de los ss. XIX y XX. La forma general es malmutz. Hay sendos
ejs. de malmutz y malmuts en Uriarte, malmaz en Lazarraga y malmoz en Zaitegi. � Orain dator fraile malmaz
arro bat. Lazarraga (B) 1182vb. Ezarten deuskuz bere begi malmutzak ta ebagiten dau, nortzuk gure artian artu
biar dabeen eriotzia. Mg PAb 212s. Auan bat, biotzean beste bat, da gizon malmutz ta okerren natua. VMg 67.
"O malmutz goseberea [...]!" / Alan dirautsa kortatik / aume onek otsoari. Zav Fab RIEV 1909, 33. I gaisto
malmutza / ta asmari utsa / abil ixiltxurik / buruz beeraturik. Ur in CancB III 90. Oraindikan engañatu
gabearekin suge txit malmutsaren astruzia ilgillakin. Ur BulaG 552. Agure petral malmutza! Ag AL 36 (v. tbn.
Kr 223). Erri bateko gizontto malmutza lotu zitzaion sagardotekian aren bizkar irri eragiñazi bear zuela-ta. EEs
1917, 72. Nok irakatsi dautsu zuri, malmutz orreri, iñoren etxian orretara sartzen? Otx 56. Artze oneko idazle
malmoza da [Rabelais]. Zait EG 1954 (5-8), 93. v. tbn. Azc PB 333. Altuna 104. Enb 50.
2 malmutz. v. malutz.
malmuzkatu (V ap. A), malmuzkau (V-arr-oroz ap. A). � Engañar, traicionar. � Alan malmuzkau / eben
geroko zalduna. Azc PB 165. Zer? Zuek bere malmuzkauak izan zaree? A Ezale 1897, 110a. Berbakazko
errizaletasunaz iñor malmuzkatu edo engañau gura izan ezkero, artuizu bidea egoi-aldera. Ibaiz 27-4-1902, 1.
Niketz bederen, biotz on! Ezpaitzaitut malmuzkatuko. 'No te traicionaré'. Zait Sof 124. � Euskaldunai emongo
neuskioez indarrean malmuzkau ta kendu iakoezan lurrak. Ag AL 46s.
malmuzkeria (-keri V ap. A; Zam Voc), malmutzkeria. � Engaño, hipocresía, socarronería. � Mundubaren
labankerijak, aragijaren argaltasunak ta Luziferren malmutzkerijak. JJMg BasEsc V (Mayatz 38 malmuz-).
Engañua, malmuzkeria eta lurreko gauzakganako ardura larregia. Itz Azald 182. Agirian gelditu zan onen
siñisteza, malmuzkeria ta Elizeari egiñ gura eutsan iraintasun okerra. Ag Kr 186. Malmuzkeri, iruzurkeri ta
saldukeri utsa. Otx 21. Zelan dakixuz orrenbeste malmuzkeri, sorgiña dirudixun. Ib. 33. Auxe duzu, bada, nire
asmoa, malmuzkeri uts-gabekoa. Amez Hamlet 53. Asmoa malmuzkeriz estaliaz. Erkiag Arran 95.
- MALMUZKERIAZ. Mediante engaños, astucias; astutamente, engañosamente. � Guzur ta malmuzkeriz /
atzipetua euki. Enb 92. Egitten daben gauza bakotxa malmuzkeriz egiña. Otx 21. [Almen au] ugazabak
malmuzkeriz beretu egiten dau eta onelan iñoren lepotik aberastu egiten da. Eguzk GizAuz 57s. Malmuzkeriz
kiribilka zenekarren asmo orren berri ez nula. 'Engaño'. Zait Sof 72.
malmuztasun. Neol. creado por Arana Goiri en 1897, de malmutz 'taimado, hipócrita' y -tasun. � Doblez,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
54