Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
1 mokorki (-kh- Urt, Dv � A). � Adustamente. "Austere, mokhorki, dorphéki, gogorki" Urt III 217. �
Ihardetsi nioen mokhorki: "Ez bihar, ez eta aste guzian ere, zoaz hortik". "D'un air sérieux'. Birjin 405. Erna!
Erna! daiet egiten mokorki ene laguner. JE Ber 24. Galdegin zion mokorki. Mde HaurB 42.
2 mokorki. � Grupo, objeto material. � Zuk mukulugai eitegabe au tankeratu ta bereizi baiño len ez zala ezer,
ez margo, ez eite, ez antz, ez mokorki, ez arnaski. "Corpus". Or Aitork 341.
mokorraldi (-kh- Lc, BNc ap. A; Dv). � "Mokhorraldi, boutade d'humeur" Dv. "Rato de mal humor" A.
mokorrallo. "Duro, fig., adusto, desabrido (L-ain)" Darric (ap. DRA).
mokorro. v. mokor.
mokorska. � (Dim. de mokor). Algo hosco, arisco. � Yugoeslavia herri mokorska bat da. SoEg Herr 4-8-1966,
1.
mokortasun (H; -kh- Urt, Dv � A, H). � "Austeritas, [...] aspretasuna, moldegaitztasuna, mokhortasuna" Urt
III 328. "Rudesse de caractère" Dv. "Qualité de ce qui est rude, brusque, revêche" H.
mokortsu (-kh- Dv � A). � "Qui est plein de mottes, de morceaux, de boules" Dv. � Idiak bizikiegi
balinbadohaz, bidea mokhortsu baita, orgek sendoki dardaratuko zaituzte. Prop 1906, 184.
mokortu (L-ain, BN-lab, Sal ap. A; -kh- Dv, H). �1. "Hotzak mokhortua atzeman dute, on l'a trouvé raidi par le
froid" Dv. "Entumecerse. Erhiak hotzez mokortuak" A. � Neguan, hotzak mokhortzen ditu erleak; hilak bezala
jan gabe egoten dira. Dv Lab 298 (Azkue traduce "acoquina"). Hotzak mokhorturik. Ib. 298. � (Fig.). � Hau
guzia badakit aspaldian; entzun eta ikusi dut. Eta ororengatik iduri du gogortua eta mokhortua nagoela. Dv LEd
174s (Cb Eg II 97 kalloak egin ta). � (Dv � A). Endurecerse (el corazón). "Horren bihotza mokhortua da
harria bezala, son cœur est durci comme la pierre" Dv. � "Devenir rude, brusque, dur dans le langage et les
manières" H. � (Part. en función de adj.). "(BN), huraño" A. �2. (B ap. A; H; -kh- Dv, H). Aterronarse. "Idorrez
mokhortua (Hb), durci par la sécheresse" Dv. "Atzo irauli lurra egungotzat mokhortua da" H. "Deusek eztu lurra
mokhortzen nola iguzki haizeak" Ib. � (Tras sust.). Convertirse en terrón de. � Lothen emazteak gibelerat
begiraturik, gatz mokhortu zen. Dv Gen 19, 26 (Ur gatz biurtu, Ol gatzarri biurtu, Ker y BiblE gatz-irudi
bihurtu, Bibl gatz habe bilakatu). �3. "Ampullari, [...] bere burua altxatu, goratu, laudatu, [...] bere buruaren
fabore erasi, mokhortu, hauntu, mokhor egin" Urt II 68. �4. "(BN-baig), acoquinar" A. �5. (Part. en función de
adj.). "(Sc, R-vid), gordinflón" A.
mokortxo, mokortxu. � Dim. de mokor ('cadera'). � Mokortxu zorrotzakaz / mardotasun barik / eztago gaur
Mundakan / ni legez neskarik. Azc PB 177.
mokoru. v. mokadu; mukuru.
mokorxka. � Dim. de mokor. � Gizon azkarrak ostikoan botatzen baitu zangoa jo dion lur mokhorxka. SoEg
Herr 18-4-1957 (ap. DRA).
mokotara (H). �1. Contenido de un pico; acción de llenar el pico. "Usoa edaten hari denean, mokotara
bakoitzean goititzen du burua" H. � Mokotara bat belharrez edo lasto horiz kafe-ohantzea moldatzen zuela eta
hedatzen [fikak]. Barb Piar I 114. �2. "Il se dit d'un peu, d'une petite quantité [...]. Mokotara bat ere eztu utzi"
H.
mokotarro. "(G-goi-to), cucaracha" A.
1 mokote (Lar, Hb ap. Lh). � "Mogotes, las cuernas de gamos y venados" Lar.
2 mokote. �1. "(B), renegón, huraño" A. �2. Renegado. (Tal vez debido a una interpretación errónea de
"renegón" de Azkue). � Au da norberaren jatorria ukatu, ezeztu ta oinperatu nai izatea! Mokote alenak ez
bestenak izatea! Lab EG 1958, 82. �3. "De nariz puntiaguda. Ume mokote bat" Gketx Loiola.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 537
mende.